İnsanlar neden sağını solunu karıştırır?
Bazı insanlar için sağını ve solunu ayırt etmek, yukarıyı ve aşağıyı ayırt etmek kadar kolayken, yapılan son araştırmaya göre; her altı kişiden biri sağını ve solunu ayırt etmekte zorlanıyor. Peki bunun nedeni ne?
Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Paradurumu'na abone olun
Paradurumu'na Google News'te abone olun
Abone OlNeredeyse çocukça bir hata gibi görünebilir ama şaşırtıcı sayıda yetişkin, sağını ve solunu karıştırıyor ve bilim insanları bunun nedenini yeni anlamaya başladı.
BBV Türkçe’deki habere göre, bu konuda sorun yaşadığını düşünmeyenler bile, dikkati dağıtan bir durum olunca, sağını ve solunu karıştırabiliyor.
‘Simetri yüzünden’
Hollanda’daki Leiden Üniversitesi’nden nöropsikoloji profesörü Ineke van der Ham, sağı solu karıştırmayı şöyle açıkladı: “Hiç kimse bir şeyin önde mi arkada mı olduğunu söylemekte zorluk yaşamaz. Ancak sağ ve sol farklı. Simetri yüzünden, çünkü arkanızı dönerseniz farklıdır, öbür türlüdür, kafa karıştırıcı hale getiren de bu.”
Sağ-sol ayrımı aslında çok karmaşık bir süreç. Hafızaya, dile, görsel ve uzamsal süreçlerle, zihinsel yön bulmaya başvurulması gerekiyor. Araştırmacılar da bunu yaptığımızda, beynimizde tam olarak neler yaşandığını ve bazı insanlara niye çok daha kolay geldiğini yeni anlamaya başladılar.
Sağı solu ayırt etme stratejisi
Kuzey İrlanda’daki Belfast Queen’s Üniversitesi’nden klinik profesör Gerard Gormley ve arkadaşlarının 2020’de yayımladığı bir araştırmada, insanların % 1’inin sağı ve solu ayırt etmekte kendilerini yetersiz buldukları tespit edilmişti. Araştırmaya katılan 400 kişinin yaklaşık yarısı sağı ve solu ayırt etmekte elleriyle ilgili bir strateji benimsediklerini kaydetmişti.
‘Çöp adam’ testi
Araştırmacılar, bu stratejilerin nasıl işlediğini daha derinlemesine araştırmak için Bergen sağ-sol ayrım testi diye bir uygulamayı kullandı. Katılımcılar, elleri farklı pozisyonlardayken kendilerine doğru ya da diğer yöne bakan çöp adam resimlerine baktı ve işaretlenmiş bir elin sağ el mi, sol el mi olduğunu söylemeleri istendi.
Van der Ham’in deneylerinde, çöp adamlarda aynı hizadayken performans artışı daha çok, günlük yaşamlarında sağlarını ve sollarını ayırt etmek için ellerini kullandıklarını söyleyenlerde ve genel olarak kadınlarda görüldü.
Yıkıcı sonuçları olabilir
Yaşamın içinde, sağı ve solu ayırt edebilmenin önemine dair çok sayıda senaryo olabilirken, bunun tam anlamıyla kritik olduğu durumlar da var. Beyin cerrahı Marsh, yanlış taraftaki sinire yaptığı müdahaleyi düzeltmeyi başardı. Ancak bir cerrahın yanlış böbreği alması ya da yanlış bacağı kesmesi gibi yıkıcı sonuçlara da yol açabilir.
Sağ ve sol yanlışlarının ölüm ve yaşam arasındaki çizgiyi belirleyebileceği tek alan tıp da değil. Bir dümencinin, gemiyi sol yerine sağa sürüklemesi, Titanik’in batmasındaki nedenlerden biri olabilir.