Hop Hop Metabolizma

“Soleus Push Up”, belki de çoğunuzun okuyup öğrendiği, hatta uygulamaya başladığı bir keşif. Yaklaşık on beş dakikalık ve oturduğunuz yerde yapabileceğiniz çok basit bir ayak hareketi. Peki ne işe yarıyor?

Son zamanlarda yazdığım “yeni moda yatırım” başlıklı yazılarıma paralel, yeni moda bir keşiften bahsedeceğim bugün. Belki de çoğunuzun okuyup öğrendiği, hatta uygulamaya başladığı bir keşif. Ne mi bu? Adına “Soleus Push Up“ dedikleri yaklaşık on beş dakikalık ve oturduğun yerde yapabileceğin çok basit bir ayak hareketi.

İnsan vücudunun farklı alanlarında altı yüz civarında kas mevcuttur. Bunlardan biri alt bacakta olup aşil tendonuna kadar uzanan soleus kasıdır. Güçlü bir kas olan soleus, yavaş kasılan lif yapısına ve yavaş yorulma özelliğine sahiptir. Düzgün çalışmaması ve güçsüz olması halinde kişi diz ve ayak bileği ağrısı çekebilir.

İşte yeni moda keşif, bu kasın marifetleriyle ilgili.

Keşfedilen özelliği, ihtiyacı olan enerjiyi depodan kullanmayışı! Ne kadar kullanırsan kullan, depoda, yani karaciğer ve kas hücrelerinde biriken glukozu kullanmıyor. E peki enerjiyi nereden kullanıyor?

Bingo! Tükenmez bir kanaldan.

Bu gizemi açıklığa kavuşturmadan önce konuya dair araştırmalar ne için yapılmış, bu keşif niye bir bakalım mı?

Yaş ilerledikçe vücudumuz aşina olmadığımız sinyaller göndermeye başlar, aynı zamanda çağımızın yoğun bilgi bombardımanı da var sağlıkla ilgili... Ben de mi acaba diyip anlık ya da senelik kontrollere (check-up) başlarsın.

Her şey güzel giderken bir gün doktor der ki, “Açlık, tokluk kan şekerin normal görünse de üç aylık kan şekeri seviyen aynı şeyi söylemiyor,".

Sen, "Bu da nereden çıktı?" diye düşünürken, doktorun da bir yandan izahlarda bulunur.

"Olamaz," dersin. Ben sağlıklı beslenmeme dikkat ettiğim gibi çok da hareketliyimdir: Egzersiz programlarımı muntazaman uygulamaktayım. Olamaz, olmamalı.

Tabii ki olabilir! Vücudun işleyiş sisteminde o kadar çok, sayısız denebilecek parametre var ki şeker hikayesi de uzun, detayı fazla, derin bir konu. Sanırım hepimiz bu konuda uzmanlık mertebesine bile çıkmışızdır. Asırlar içerisinde yavaş yavaş gelişen tıp, günümüzde araştırmalara dayanan yeni keşiflere büyük bir hızla yelken açmaktadır.

Takip eden okurlar bilir, tıp doktorluğu ile hiç alakam yok, ancak merakım çok. İş hayatında iken yanımda çalışanların sağlıkları ile ilgilenirdim. "Şekerim var," diyenlere karbonhidratlar ile proteinlerin ne olduğunu anlatırdım, anlamalarını sağlayamadığım seferler için de çözümler bulmuştum: Topraktan çıkan ve hayvanlardan (denizden çıkanlar dahil) gelenler olmak üzere gıdaları ikiye ayırırdım. Bayağı da işe yaramış, fayda sağlamıştı.

Vücudumuzun temel enerji kaynağı, karbonhidratların yapı taşı olan glukozun fazlası, gerektiğinde kullanılmak üzere karaciğer ve kaslarda depolanır. Kişide glukoz, hadi şeker diyelim, değerleri dengeli ise sorun yok, ancak kandaki glukoz (açlık, tokluk, üç aylık) parametreler yüksekse sorunların çıkabileceği hepimizin malumudur.

Soleus Kasının Hikayesine Gelince

Aç kaldın. Hop! Karaciğer bu haller için depoladığı glukozu (glikojen) tüm vücuda gönderiyor. Kaslar çalışırken burada depolanan glikojen kullanılacak. Soleus da bir kas. Peki o neredeki enerjiyi kullanıyor? Kaslardaki depo glikojeni kullanmıyor ya da bu depo ona verilmiyor. İşte keşif burada!

Houston Üniversitesi Sağlık ve İnsan Performansı (HHP) profesörü Ph.D. Marc Hamilton meslekdaşlarıyla yürüttüğü çalışmalar sonunda soleus kasının bu gizemli çalışma mekanizmasını keşfetti. Soleus kası enerji sağlamak için kan şekerini, daha doğru deyimle kandaki glukoz ve yağı kullanıyor.

Depo, adı üstünde, kullan kullan, sonsuz değil, bitebilir, amma velakin soleus kasına enerji kandan geldiği için, bu kas grubu aktivite sırasında yorulmadan çalışıyor, çalıştıkça enerji kandan geliyor ve yorulma önleniyor.

Aşağıda bu keşfin arkasındaki bilim insanı profesör Marc Hamilton'un soleus kasını çalıştıran ve soleus şınavı (soleus push-up) adı verilen egzersizin uygulanışını detaylı anlattığı videoyu bulacaksınız.

Topuklar ve dizler birbirine 90 derece açıda, dik. Kaslar gevşek, ayak parmaklarının kökü yerde kalacak şekilde topukları yükselt, hafifçe parmak köklerini yere bastır, indir ve kendi ritminde devam et. Hepsi bu!

Soleus push up yaptığında metabolizma hızlanır. Kan şekerin düşebilir ve varsa eğer Tip 2 diyabet riskin azalabilir. Soleus push up, öğünler arasındaki açlık sırasında normal yağ metabolizma hızını arttırarak kandaki trigliserit düzeyini düşürmeye yardımcı olur, insülinde de azalma sağlayabilir. Bir diğer faydası da uzun süreler boyunca hareketsiz kalan kişilerde, bu durumun sebep olabileceği sağlık sorunlarını önlemeye yardımcı olmasıdır.

Bu arada eğer testlerde açlık kan şekeri değerlerin normal sınırlarda ve fakat üç aylık kan şekerin (HbA1c) yüksek çıkıyorsa bunun nedeni değerlerinin yemekten bir saat kadar sonra normal değerden daha yukarı çıkıyor olabilmesidir. Ne mi olur çıkarsa? Vücuda zarar, öyle düşün.

Çare kolay!

Yemekten yaklaşık bir saat sonra, oturduğun yerde, 10-15 beş dakika kadar soleus push up hareketi yapman öneriliyor.

Akla gelen soru: Yürürken aynı hareketi yapmış olmuyor muyuz? Yürüyüşlerin çok faydalı olduğu izahtan vareste, ancak yürürken vücut soleus kasının kullandığı enerjiyi minimumda tutmakta. Kan şekeri düşürmede de fayda o seviyede düşük oluyor.

Bol bol yürüyüş yapmak, stresten uzak durmak ve gerek hissediyorsan, doktoruna da danışarak, soleus push up hareketi yapman sağlığına tahmin ettiğinden daha da iyi gelebilir.

Suadiye

16 Şubat 2023

Yorumlar