Çiğ Yiyecekler Bakteri ve Parazit Taşıyabilir!

Uzmanlar uyarıyor: Hayvansal gıdaları çiğ tüketmeyin. Et ve sebzeler için ayrı kesme tahtaları ve bıçaklar kullanın...

Uzmanlar çiğ yiyecek tüketmeyi sevenleri bakteri ve parazitlere karşı uyarıyor. “Et, tavuk, balık ve bu hayvanların yumurta, süt gibi ürünlerinin çiğ tüketilmesi oldukça risklidir," diyen İstinye Üniversitesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Deniz Sertel Şelale, bu tarz yiyeceklerin çiğ olarak tüketilmesiyle çok sayıda bakteri, virüs ve parazit bulaşabileceğini belirtiyor.

"Yiyeceklerde bulunan patojenler kişiye bulaşıp hastalığa neden olur!"

Pişirilmemiş, yani ısı uygulanmamış yiyeceklerin çiğ yiyecekler olarak tanımlandığını belirten İstinye Üniversitesi (İSÜ) Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Deniz Sertel Şelale, çiğ yiyeceklerin büyük hastalık riskleri taşıdığını belirterek şunları söylüyor:

“Çiğ yiyecekler hastalık riski taşır. Bazıları hafif seyirli bazıları ise ölümcül seyredebilir. Kontamine gıdalar nedeniyle dünyada her yıl yüz milyonlarca insan hastalanmakta, yüz binlerce insan ise hayatını kaybetmektedir. Pişirme işlemi ile uygulanan ısı yiyeceklerde bulunan mikroorganizmaları ve bazı mikrobiyal toksinleri inaktive eder. Yiyecekler, özellikle de et, süt, balık vb. hayvansal gıdalar önemli patojenleri barındırabilir ve çiğ olarak tüketilmeleri halinde bu patojenler kişiye bulaşıp hastalığa neden olabilir. Bitkiler ve bitkisel ürünler de birçok mikroorganizma barındırabilir, bazı bitkiler ve bitkisel ürünler (meyveler, salata malzemeleri gibi) yaygın olarak pişirilmeden tüketilir. Pişirilmeden tüketilecek meyve ve sebzelerin ancak çok iyi yıkandıktan sonra tüketilmeleri gerekir.”

“Çok sayıda bakteri, virüs ve parazit bulaşabilir!”

Deniz Sertel Şelale, yiyeceklerin çiğ olarak tüketilmesiyle bulaşabilecek bakteri, virüs ve parazitlerin sıklıkla gastroenterit ve besin zehirlenmesine yol açtığını, bununla birlikte hepatit etkeni bazı virüslerin de (Hepatit A ve Hepatit E virüsleri gibi) sular ve çiğ/ iyi pişmemiş yiyeceklerden bulaştığını ve gıda ile bulaşan bazı etkenlerin bağırsaklardan invaze olup septisemi, menenjit/ensefalit ve hamile kadınlarda düşük, ölü doğum, prematüre doğuma neden olabilmekte ve yenidoğanda ciddi hastalıklara yol açabilmekte olduğunu belirtiyor.

“Çiğ olarak tüketilecek meyve ve sebzeler çok iyi yıkanmalıdır!”

Şelale, tüketilmesi riskli gıdalarla ilgili şu açıklamayı yapıyor:

“Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar ve kümes hayvanları patojen bakterileri ve parazitleri taşıyabilmektedir. Bu hayvanların etlerinin, yumurta ve sütlerinin çiğ olarak tüketilmesi bu patojenlerin kişiye bulaşmasına neden olur. Balık ve deniz ürünleri de çok çeşitli, virüs parazitleri içerebilmekte ve çiğ ya da iyi pişmemiş olarak tüketilmeleri bu patojenlerin bulaşmasına yol açmaktadır. Meyve ve sebzeler de patojen mikroorganizmalar barındırabilmekte ve üretim sırasında (sulama, gübreleme vb.) veya sonrasında çeşitli patojenlerle kontamine olabilmektedir. Bu nedenle özellikle çiğ olarak tüketileceklerse çok iyi yıkanmaları gerekir.”

Çiğ yiyeceklerden bulaşabilecek hastalıklar için alınması gereken önlemler

Dr. Öğr. Üyesi Şelale, çiğ yiyeceklerden bulaşabilecek hastalıklar için alınması gereken önlemleri şu şekilde sıralıyor:

Hayvansal gıdaların (et, tavuk, balık, yumurta, süt, vd) çiğ olarak tüketilmemesine özen gösterilmelidir.
Hayvanların etleri iyi pişirilmeli, sütleri pastörize edilerek tüketilmelidir.
Çiğ sütten yapılan ürünlerin (taze peynir gibi) tüketiminden kaçınılmalıdır.
Çiğ olarak tüketilen yiyecekler (meyveler, salata vb.) çok iyi yıkanmalı ve pişirilerek tüketilen yiyecekler ile karıştırılmamalıdır. Bunun için etler ve sebzeler için mümkünse ayrı kesme tahtaları, ayrı karıştırma kapları ve bıçaklar kullanılmalıdır. Mümkün değilse kullanımdan önce bu araç-gereçler çok iyi yıkanmalıdır.
Gıda kaynaklı hastalıklara yol açan mikroorganizmalar oda sıcaklığında hızla ürer. Bu nedenle pişmiş bile olsa yemekler iki saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemelidir.
Buz dolabında saklanması gereken gıdalar (et, tavuk, balık vs) iki saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemeli, sıcak günlerde (> 30℃) bu süre bir saati geçmemelidir.
Pişmiş ve sıcak olarak sevis edilen yemekler sıcakta (≥65℃) iki saate kadar bekletilebilir, soğuk olarak servis edilen yemekler ise buzdolabında (≤4℃) bekletilmelidir.
Soğukta saklama süreleri yiyeceğin içeriğine, çiğ/pişmiş olmasına göre değişmekle birlikte yiyecekler buzdobabında (≤4℃) birkaç güne (bazı meyve/sebzeler için 1-2 hafta), derin dondurucuda (<-18℃) birkaç aya kadar saklanabilir.
Gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesinde el hijyeni de çok önemlidir. El hijyeni hem kişinin kendi taşıdığı mikroorganizmaların yiyeceklere bulaşmasını hem de besin maddeleri arasında çapraz bulaşın engellenmesini sağlayarak hastalıkları önler.
Gıda kaynaklı hastalıklara neden olan mikroorganizmalar ve toksinlerinin yiyeceklerin tat, koku ve görüntülerinde değişikliğe yol açmayabileceği akılda tutulmalıdır.

Yorumlar