Sanat ekonomisini büyüten TV karşısındaki izleyici

Sanatın ekonomisi olur mu? Arz ve talep olduğu sürece sanatın ekonomisi olur mu sorusunun cevabı evet olacak. Ülkemizde geçtiğimiz yıl kültür-sanata yapılan harcama miktarı ve alanı da sanat matematiğimizin göstergesi.

Kültür ve sanata dair üretimin ülkemizde ne kadar yer tutuğuyla ilgili veriler açıklandı. Sanat tüketicilerinin gelir seviyeleri ve alışkanlıklarının sanat piyasasını nasıl etkilediğine ışık tutan rakamlar, sanat ve ekonomi kavramlarının yollarının nasıl çakıştığını ortaya koyuyor.

Türkiye’de kültür-sanat harcamaları bir önceki yıla kıyasla yüzde 31,8 yükselerek 79 milyar 530 milyon 334 bin liraya ulaşmış durumda.

TÜRKİYE’DE KÜLTÜR HARCAMALARININ BELİRLEYİCİSİ TELEVİZYON MU?

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre hane halklarının harcama kalemleri ‘izleme’ eksenli. Yani sanat ekonomisini bu sene büyüten ekran karşısındaki izleyici. Kültür harcamalarının kapsamında televizyon ve ekipmanı masrafları, kablolu-özel TV yayın hizmetleri ve veri işlem ekipmanları pastada en büyük paya sahip. Rakamlar gösteriyor ki geleneksel medya olan televizyon hala baskın. Ardından dijital mecralar geliyor.

KÜLTÜR SEKTÖRLERİNİN İSTİHDAMDAKİ PAYI

Geçtiğimiz yıl rakamlarına bakıldığında istihdam içerisinde kültür sektörlerinin yerinin genişlemesi söz konusu. Kültürel istihdamın yüzde 89,3’ünü kültürel meslek alanlarında, yüzde 10,6’sını ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturuyor. Kültürel istihdamda olanların yüzde 40'ını el sanatları çalışanları, yüzde 19,9'unu mimar, planlamacı ve tasarımcılar, yüzde 8,4'ünü sanat ve kültür ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları, yüzde 7,9'unu ise yaratıcı sanatçılar ve sahne sanatçıları oluşturuyor.

KÜLTÜR HARCAMALARININ, GAYRİSAFİ YURT İÇİ HASILAYA ORANI

Kültür harcamalarının, gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2021'de yüzde 1,1. Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı yüzde 52,4. Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 25,1 artarak 41 milyar 698 milyon 592 bin liraya çıkmış durumda. Harcamaların yüzde 72,2'si merkezi devlet bütçesinden gerçekleştiriliyor. Genel devlet kültür harcamalarında en yüksek payı yüzde 17,8 ile mimarlık alanı oluşturuyor.

KÜLTÜREL MAL İHRACATI 87,3 MİLYAR LİRA

Kültürel mal ihracatı söz konusu dönemde yüzde 110,6 artarak 87 milyar 36 milyon 925 bin liraya yükselmiş. Kültürel mal ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 29,8 artarak 37 milyar 817 milyon 263 bin lirayı buluyor. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı 2021 yılında yüzde 4,3. Kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı yüzde 1,6.

PASTANIN EN KÜÇÜK PAYI KİME DÜŞÜYOR?

Peki global kültür-sanat piyasasında Türkiye hangi konumda? Yatırımcıların ciroları her geçen gün daha da artıyor. Ve bu ciroların yüzde 13,3’ü sinema ve televizyon eserleri ile alakalı. Bunların çoğunluğu televizyon dizilerinin ihracatı. Ayrıca gişe filmlerinin hasılatları da pastanın içinde. Bağımsız sinema ise uzaklarda bir yerde ‘harcama pastası’nda küçük yere sahip.

Dünyanın her yerinde sanat olarak sahiplenilecek etkinliklerin sanat kültür harcamalarından aldığı payın azlığı oldukça can sıkıcı bir gerçek. Sanatsal üretimin piyasa şartlarından ve ekonomik dengelerden korunarak, tam bir muhafaza ile artırılması gerekiyor. Geldiğimiz noktada rakamlara bakıldığında özellikle ülkemizde sanat üretimi, piyasa şartlarına teslim olmakla olmamak arasında gidip geliyor. Başta devlet destekleri olmak üzere özel sektörün sanat üretimi desteklemesi büyük önem arz ediyor.

'Kadının adı yok'tan 'Kadının adı var'a...Partilerin tercihlerini erkek adaylardan yana kullanmaları siyaset sahnesinde yıllarca "kadının adı yok" dedirtti. 1935'den 2002 yılına kadar siyasette kadınların oranı yüzde 4,5'u geçemedi. Alınması gereken çok yol olsa da günümüzde yakalanan yüzde 17'lik kadın oranı umut verici.

Etiketler Sanat Harcama Türkiye Kültür televizyon

Yorumlar