Herkese Ni Hau (Merhaba)

Herkese Ni Hau (merhaba), Bu satırları size Çin'den yazıyorum. Dünya Ekonomik Forumu tarafından "Genç Küresel Lider" seçildiğim bu sene, bu topluluğun ilk büyük toplantısına geldim. Neresi mi? Çin! Dünyanın en kalabalık, en büyük ikinci ekonomisi, oyuncakların, lastik ayakkabının yapıldığı yer. Benim İLK gelişim. İşte Çin ile ilgili ilk 24 saatlik intibalarım:

• Düzen: Aman Allahım, her yer, her şey büyük bir düzen içinde. Böylece ne kalabalık göz yoruyor, ne insan yoruluyor (Birçok kez gittiğim Hindistan'da örneğin, tam bir kaos, üstüne çıkan maymunlar, sokakta sana çarpan inekler...)


• Disiplin: Kişilerde büyük bir öz disiplin var. Saatinde gelmek, kurallara uymak, her ay birikim yapmak... Bunu korkudan mı yapıyorlar onu bilmem ama bayıldım. Disiplin hayatta önemli bir kavram. (Hindistan'da saat 3 de geleceğim diyen 5 de gelirse seviniyorsun!)


• Lisan: Bu en zorlandığım konu oldu. Kimse İngilizce konuşmuyor! El, kol, her yöntemi kullanıyorum. Konuşanı da anlamak, iletişim kurmak imkânsız gibi. Örneğin: Metro demek için ayağımla yere vurup, ellerimle tren gibi gidiyorum. Konuşamamak çok zor ve garip bir duygu biliyor musunuz? Bir de böyle sıfır İngilizce Çinliler ihracatta nasıl şampiyonlar şaştım kaldım... (Hindistan'da herkes İngilizce konuşuyor, kafa bir sağa bir sola çevirerek... E tabi çok sene İngiliz sömürgesinde kalmışlar. )


• Eğitim: Çin’de müthiş bir eğitim sistemi var. Özellikle kadınların eğitimine önem veriliyor. (Çin'de kadınlar çok güçlü bu arada, hem para kazanıyorlar, hem evi yönetiyorlar sanki). Sokakta gördüğün insanların birçoğu okuyor, düşünüyor, araştırıyor. Hatta erkekler arasında sokak oyunu satranç (Hindistan'da çok kuvvetli mühendislik, doktorluk, bilgisayar gibi uzmanlıklar olsa bile, genel eğitim özellikle kadınlar için geride. Hâlbuki toplumun gelişmesi için kadının eğitilmesi şart. )


• Temizlik: Çin de gördüğüm her yer pırıl pırıl. Sokak tuvaletlerinden tutun, hava alanlarına kadar… Küçük yollar bile temiz. (Tuvaletler sadece alafranga) İnsanlar temiz. Bu ziyarete gelen bir turist için çok çarpıcı.


• İnsan: 1,3 milyar insan, her yerdeler… Ama düzenden dolayı öyle Hindistan'daki gibi yüzüne çarpmıyor, eteklerini çekiştirmiyorlar. Sakin ve sessizler Pekin'de (başkent 20 milyon insan, 5 milyon araba, sayısız bisiklet var!)


• Devlet: Komünizmin etkisinden olacak, devletin koruma, kontrol, hesap sorma, kanatları altına almasını her yerde hissediyorsunuz. Örneğin: şu sıralar Facebook'a erişim yok!


• Kontrast renkler: Çok zengin ve çok fakir gözlemliyorsun, ama seni rahatsız etmiyor, çünkü çok fakir sanki ortalıklarda değil. Örneğin, çok az dilenci gördüm, Hindistan’da ise adım başı dilenci var.


• Çok Çalışma: İnsanlar mekanik bir halde çok çalışıyor, hakikaten aynı makine gibi. Sanki fişe takmışsın, çalışıyorlar. Durmadan, yılmadan. Amaç, daha iyi hayat isteği. Örneğin: Bir kumaşçıya gittim, akşam saat dokuzda. Dedi ki "Bu elbise modelini beğendiyseniz, yarın öğlen on ikide elbiseniz hazır, atölyede gece vardiyası var, herkes çalışıyor."


• Toplumsallık Önde: Hava alanında bir kadın bağırmaya başladı, her gören sormaya başladı ne oldu diye. Kadının sorununu toplu halde yaşadılar sanki. Bu konuyu araştırdım biraz, hakikaten öyleymiş. Örneğin: Eğer bir şirket mimlenirse bütün kasaba oradan alışverişi kesiyormuş. Çok kolay "toplu" karar alabiliyorlar. Mesela Amerika'da bireysellik çok öndedir, sokakta bağırsan pek bakan olmaz.


• Hava: Hani şöyle deniz, dağ havası içimize çekelim deriz ya, burada pek içe çekilecek bir hava yok. Sanki ağırlaştırılmış bir oksijen içine çektiğin. Bir sürü fabrika, üretimden herhalde...


• Sahil-İç Ayrımı: Çin’de sahil şehirleri gelişmiş, iç taraf daha arkadan geliyor. İlk fabrikalar sahillerde kurulmuş (ticaret için gemilere kolay yüklensin diye. )


• Tarih: 5000 yıldan fazla bir tarihe sahip olan Çin'de her yerde, tarih hissediliyor. "Son İmparator filmini izlemenizi tavsiye ederim.

Bunlar ilk intibalarım. Yarın büyük toplantı başlıyor, tüm dünyanın dört bir yanından gelmiş, hayatta fark yaratmaya çalışan 200+insan ile tanışacağım, ortak projeler yapacağız, çok heyecanlıyım. Sağlık,sevgi ve Para ile kalın.