Hangi havada daha fazla bahşiş veriliyor?

Bilimfili.com’da yayınlanan yazıya göre hava durumu duygusal atmosferimizi etkiliyor. Hava durumu koşulları içerisinde anlık modumuzla en çok ilişkilendirileni güneşli bir hava... Her ne kadar bu bağlantı pek çok insanın düşündüğünden çok daha zayıf olsa da, güneş ışığının duygusal anlamda olumlu bir yapıyı güçlendirdiği, olumsuz duyguları ve yorgunluğu azalttığı tekrar tekrar ulaşılmış sonuçlardandır. 

Duygusal atmosferimizi etkileyen her şey, davranışlarımızı da etkileyebilir. Örneğin, mutlu insanlar birbirlerine daha yakın ve yardımsever davranırlar. Elbette ki kültürel etkenleri de olmakla birlikte, yapılan bir araştırma da güneşli günlerde yenilen yemek sonrası insanların bahşiş vermeye daha yatkın olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

2013 yılında Fransız psikolog Nicolas Gueguen tarafından ilginç bir araştırma yapılmış ve bazılarımız için romantik ilişkilere dair “taktik” niteliğinde sonuçlara ulaşmıştır. Yapılan araştırmada, çekici ve düzgün giyimli bir erkek, eşi olmayan kadınlara yaklaşarak gayet nezaketli bir dil ile telefon numaralarını istedi.

Yürütülen deneyde, söz konusu bu erkek, kadınlara; “Sadece hoş bir kadın olduğunuzu söylemek istiyorum” cümlesiyle yaklaşıyor ve ardından “Eğer sizi arayabilirsem, belki bir gün bir kahve içebiliriz” diyerek kadınlardan telefon numaralarını istiyor. “Antoine” isimli adamın bu tekliflerinin güneşli günlerde %22 oranında başarılı bir geri dönüş aldığı, bulutlu ve kapalı havalarda ise yalnızca %14’lük bir başarı ile geri dönüş alabildiği görüldü.

Gueguen’nin güneşten yardım alan bu flört teklifi çalışmaları, 2011 yılında yürüttüğü bir buket çiçek ile yapılan ve 2012 yılındaki pastalı flört teklifi araştırmalarının devamı niteliğindeydi. Ancak kültürel ve ulusal etkenlerin çalışma bulgu ve sonuçlarını da etkileyeceğini söylemeliyiz.

Hava durumunun duygu durum halini etkilediği bir başka çalışma ise Avustralyalıların alışveriş tutumları üzerine yapıldı. Psikolog Joseph Forgas tarafından Sydney’de yürütülen çalışmada, güneşli havaların insanların mental keskinliklerini etkilediği bulgusuna ulaşıldı. Bir butikten alışveriş yapıp çıkan insanlara, mağazanın çıkış bölgesine yerleştirilen ve oyuncak traktör ve kumbara gibi alışılmadık 10 nesneden kaçını hatırladıkları soruldu. Deneklerin, güneşli havalarda, bulutlu havalara kıyasla nesneleri yaklaşık 7 kat daha fazla hatırladıkları görüldü.

Bu etki, olumsuz duygudurum halinin dikkat ve sistematik bilişi azalttığını ortaya koyan diğer araştırma bulgularıyla da uyum gösteriyor. Gri bir gökyüzü de benzer biçimde, durgunluğu ve “gri bir duygudurum” halini artırıyor olabilir. “Bulutlar “nerd”leri  iyi gösteriyor” başlıklı bir çalışmada, Uri Simonsohn, üniversite kabul görevlilerinin bulutlu günlerde, başvuru sahiplerinin akademik yeterliliklerine daha fazla ağırlık göstererek seçim yaptıklarını, güneşli günlerde ise akademik olmayan tutumlarına daha fazla ağırlık gösterdiklerini ortaya koyuyor.

Öte yandan, güneş ışığından bağımsız olarak, sıcaklık da zihinlerimizi ve davranışlarımızı etkileyebiliyor. Yaklaşık 20 santigrat derecelik bir ideal sıcaklıktan uzaklaştıkça, daha rahatsız hissedersiniz. Yapılan bir araştırmada, sıcaklığın bu değerin altına düştüğü ve bu değerin üstüne çıktığı durumlarda yardım etme oranlarını düştüğü bulgusuna ulaşıldı.

Dahası, sıcaklık yükseldikçe, insanlar agresif davranışlar sergilemeye daha yatkın hale geliyorlar. Agresyon oranları sıcak yıllarda, aylarda, günlerde ve günün sıcak anlarında daha yüksek bir yüzdeye sahip. Ayaklanmalar, araçların korna seslerinin yükselmesi ve cinayet oranları böylesi zamanlar ile bir ilişki ortaya koyuyor.

Sıcaklık aynı zamanda da, sözlü agresyonu da arttırabiliyor. 2008 Pekin Olimpiyatları‘nda medyaya ilişkin yapılan bir araştırma, Amerikalı gazetecilerin daha sıcak günlerde daha olumsuz sözler içeren cümleler kurduklarını, hatta oyunlardan ziyade Çin hakkındaki genel yorumlarında bile daha olumsuz sözler kullandıklarını ortaya koyuyor.

Sıcaklık ve güneş ışığı dışında diğer hava durumlarının da duygudurum hallerini etkilediği ortaya konulmuştur. Örneğin, nem, insanların daha yorgun ve asabi hissetmelerine neden olabiliyor. Bunun yanı sıra, atmosfer basıncı değişimleri de duygusal atmosferi etkileyebiliyor ve baş ağrılarına neden olabiliyor. Hatta bazı araştırmalar, düşük basınç ile intihar vakaları arasında da ilişki olduğunu ileri sürüyor. Yağmurlu günlerde, insanlar, hayatlarına dair daha az memnuniyet ifade ediyorlar.

Hava durumu, psikolojimizi çeşitli şekillerde etkiliyor. Bu durumun nedeni ise tam olarak açıklanabilmiş değil. İhtimallerden birisi, havanın duygudurum halimiz üzerindeki etkileri ağırlıklı olarak fizyolojik olabilir. Aşırı sıcak, ısı düzenleme kapasitemize aşırı çalışma yükü bindirerek bizde bir rahatsızlığa neden oluyor ve bu da tahammülsüzlüğü ve asabiyeti ortaya çıkarıyor olabilir.

Derimizin, güneş ışığına maruz kalması D vitamini üretimini sağlar, bu da beynimizde serotonin salgısını arttırarak duygudurum halimizde yükselmelere neden olur. Parlak ışıklara maruz kalmak, mevsimsel duygulanım bozukluğu (seasonal affective disorder) olan Kış depresyonundan  etkilenmiş insanlar için tedavi edici bir yöntem olarak kullanılıyor.

Ancak, hava durumunun duygusal atmosfer üzerindeki etkileri, doğrudan biyolojik değildir. Bu etkiler psikolojik ve sosyaldir. Sıcaklığın neden agresyonla ilişkilendirildiğinin bir sebebi, insanların sıcak havalarda dışarıda daha fazla vakit geçiriyor ve birbirleriyle daha fazla etkileşim halinde bulunuyor olmaları olabilir.

Elbette ki; hava durumunun duygudurum halimiz üzerindeki etkileri, davranışlarımıza ve nasıl düşündüğümüze dayalıdır. En temelde, hava durumu, ancak biz kendimizi ona maruz bıraktığımızda bizi etkileyecektir. Baharın keyfini, havanın olumlu etkilerine maruz kalarak çıkarmanız dileğiyle.