Tam 12’den vuran yatırımlar

Hangi fikrin başarılı olacağını öngörmek, bazen o fikrin sahibin kazandıracaklarından daha değerli olabiliyor. Girişimcileri harekete geçiren önemli unsurlardan biri de tarihte başarılı olan girişimciler ve onların başarı hikayeleri. Yeni ve genç girişimciler için bir motivasyon kaynağı oluyor. Günümüzde adını sıkça duyduğumuz markaların yaratıcılarının kimler olduğuna birlikte bakalım.

İlk olarak 2001 yılında ticari hayatına başlayan, 2010 yılında online uygulamasını çıkartarak hızla büyüyen Yemek Sepeti, mobil uygulamasını çıkardıktan yalnızca 5 yıl sonra, 589 milyon dolara, global alanda faaliyet gösteren Delivery Hero firmasına satıldı. Şirketin yıllık %70 seviyesine varan büyüme oranları göz önüne alındığında, Delivery Hero'nun erken dönemde yaptığı bu yatırımın karlılığını ölçmek mümkün. Dev şirket 7 ülkede hizmet vermeye devam ediyor.

Trendyol grubunun CEO’su, başarılı girişimci Demet Mutlu, 300 bin dolar sermaye ile evinin salonunda bu işe başladı. Sitenin değeri ise daha ilk 16 ayda 150 milyon dolara ulaştı. Daha önce bahsettiğimiz Çin teknoloji devi Alibaba’dan yatırım alan Mutlu, en iyi kadın girişimciler arasında dünya ölçeğinde zirveye oturdu.

Udemy, her ekonomik statüden insanı çeşitli eğitimlere ulaştıran popüler uygulama, kurulduğu ilk 6 ay içerisinde 57 farklı yatırımcı tarafından reddedildi. Milyonlarca insanın ücretsiz veya çok düşük rakamlarla sayısız eğitim içeriğine ulaşabilme fikrine sıkıca tutunan Bali, online eğitim devriminin en büyük isimlerinden oldu. 2017’de Forbes dergisinin “Vadideki Türk”  başlığıyla kapağına çıkan Eren Bali, matematik ve bilgisayara olan tutkusuyla kendi başarısını kendi yazanlardan oldu.

1972 yılında Erzincan’da dünyaya gelen Hamdi Ulukaya, zaten halihazırda yoğurtçuluk ve peynircilik işiyle uğraşan mütevazi bir ailede büyüdü. Ankara’da üniversite eğitimi alırken, yabancı dil öğrenmek için Amerika’ya giden Ulukaya, Amerika’daki yoğurtların oldukça yetersiz olduğunu ve tüketici taleplerini karşılayamadığını gördü. Bu durumdan yararlanabileceğini düşünen Ulukaya, New York’ta bir tesisi satın alarak girişiminin temellerini attı. Sadece 6 çalışanla başladığı yoğurt macerası, günümüzde adını dünyada duyurmuş Chobani markasına ve yüzlerce çalışana ev sahipliği yapan bir şirkete dönüştü.

Boğaziçi Üniversitesi’nden başarıyla mezun olan Başak Taşpınar, eğitimini bir üst seviyeye taşımak için gittiği ABD’de, Coca-Cola, Morgan Stanley gibi dünya devleriyle birlikte çalışma fırsatını buldu. Oğlu dünyaya geldikten sonra Türkiye’ye dönüş yapan Taşpınar, ABD’de geçirdiği zaman diliminde edindiği fikirleri kullanarak armut.com’u oluşturdu. Ülkeye geri dönerken ve yerleşirken yaşadığı zorluklardan yeni fikirler bulan Taşpınar, herkesin hizmete bütçesine en uygun şekilde ulaşabileceği bir platform kurarak oldukça başarılı oldu.

Motosiklet sürücüleri ile kargo taşımacılığı fikrini ortaya atarak özellikle İstanbul’un trafik sorununu çözmeyi amaçlayan Anlar, esnaf babasına yardım etmeye başladığı küçük yaşta ticaret hayatına atıldı. Ege Üniversitesi’nde kurduğu İşletme Kulübü’nde bir dergi çıkarılmasına önayak olan Anlar, babasının işleri bozulmaya başladığında küçük internet siteleri kurmaya yöneldi. İstanbul’da iş yaparken trafik sorunundan etkilenen Anlar, bu yolla motosikletle taşımacılık işini kurmaya karar verdi ve Scotty’yi yarattı.

Amazon, e-ticarete yeni bir ses getirmiş alışveriş sitesi. Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, dünya çapında bir girişimcilik örneğine sahip bir hikâyeye sahip. Çocukluk döneminden itibaren elektronik eşyalara ve sanal dünyaya özel bir ilgisi olan Jeff Bezos, mezuniyet sonrası başarılı bir finansçı olarak Wall Street’te çalıştı. Ekonomiden, arz-talep dengesinden ve ihtiyaçlardan çok iyi anlayan Bezos, Amazon’u bir çevrimiçi kitapçı olarak kurdu. Daha sonra müzik ve video satışı gibi farklı alanları da kapsayan Amazon, defalarca kez iflasın eşiğinden döndü. Günümüzde dünyanın en zengin insanı unvanını almış bulunan Jeff Bezos, e-ticaret işini Amazon aracılığıyla pek çok farklı alana genişletmiş durumda.

Jan Koum, hepimizin severek kullandığı, dünya üzerinde milyonlarca kullanıcısı bulunan mesajlaşma uygulaması WhatsApp'ın kurucusu. Jan Koum, Rusya asıllıdır ve oldukça yoksul bir ailede doğdu.16 yaşında ailesiyle Amerika Birleşik Devletleri’ne taşınıp, ardından bir manavda temizlik görevlisi olarak çalışmaya başlayan Koum, kendi kendine kod yazmayı öğrendi veYohoo’da altyapı mühendisi olarak 9 sene boyunca çalıştı. 2009 yılında, sanal dünyada iletişim anlamındaki boşlukları ve talepleri görebilen Jan Koum, geleneksel SMS ile mesajlaşma yöntemini neredeyse tamamen bitirecek WhatsAppı yarattı. 2014 yılında WhatsApp’ı bir diğer başarılı girişimci Mark Zuckerberg’e satan Koum, bu satıştan 19 milyar dolar kazandı.

Japonya’da en büyük tüketim payına sahip elektronik şirket olan Panasonic, Mathushita tarafından kuruldu. Küçük yaşlarda sürekli çıraklık gibi işlerde çalışan Mathushita, elektrikli cihazlara erken yaşlarda başlayan ilgisi nedeniyle 15 yaşında bir aydınlatma şirketinde teknisyen pozisyonunda çalışmaya başladı. Çalışkanlığıyla övülen ve birçok kez terfi alan Mathushita, 22 yaşına geldiğinde şirketine sunduğu ürün beğenilmediği için istifa etti ve daha sonra dünya devleri arasına girecek Panasonic’i kurdu.

1987 yılında yalnızca kaliteli ve lezzetli kahve çekirdeği satan bir firma olan Starbucks, girişimci Howard Schultz tarafından 3.8 milyon dolar bedelle satın alındı. Henüz sektörde tutunma aşamasında bir şirket olan Starbucks'ı yeni bir formata dönüştüren Schultz, bu akılcı yatırımıyla piyasa değeri bugün 100 milyar doların üzerinde çıkan bir şirkete sahip oldu.

Alibaba.com’u kurarak girişimini dünya çapında bir dev haline getiren Jack Ma, sıfırdan başlayarak, internetin yaygınlaşması fırsatını değerlendirdi. Kuruluşundan sonra günümüzün ihtiyaçlarını takip ederek bu e-ticaret platformunu en büyük şirketler arasına sokan Jack Ma, yeniliklere ve taleplere göre Alibaba’yı sürekli bir üst noktaya taşımak için çabaladı.

1998 yılında kurulan ve kurulduktan yalnızca 4 yıl sonra, 2002 yılında 1.5 milyar dolara satılan Paypal, start up'lar arasında erken dönem satın almaların en iyi örneklerden biri olabilir. eBay tarafından satın alınan Paypal'ın bugünkü piyasa değeri yaklaşık 90 milyar dolar!

2005 yılında 3 girişimci ortak tarafından geliştirilen YouTube, kuruluşundan yalnızca 1 yıl sonra Google tarafından 1.65 milyar dolar gibi astronomik bir ücretle satın alındı. Daha yolun başındayken satın alınan girişimin bugünkü piyasa değerlemesinin 150-200 milyar dolar bandında olduğu tahmin ediliyor.

2003 yılında kurulan ve kuruluşundan yalnızca 2 yıl sonra 2.6 milyar dolara eBay'e satılan iletişim platformu Skype, erken dönemde satılan girişimler arasında öne çıkıyor. İlk olarak eBay tarafından satın alınan teknoloji devi Skype, daha sonra Microsoft tarafından 8.5 milyar dolara satın alındı.

Popüler sosyal medya platformları arasında yer alan Tumblr da erken dönemde satılan girişimler arasında yer alıyor. 2007 yılında kurulan ve 6 yıl içerisinde değerine değer katan platform, 2013 yılında 1.1 milyar dolarlık bedelle Yahoo şirketine satıldı. Bir dönem dünyanın en popüler şirketleri arasında yer alan Tumblr, devamında aynı performansı göstermediği için 3 milyon dolar ücretle tekrar satıldı. Platform hala varlığını sürdürüyor.

2010 yılında Kevin Systrom ve Mike Krieger tarafından kurulan sosyal medya platformu Instagram, henüz yolun başındayken satın alınan firmalar arasında yer alıyor.

Kuruluşundan 2 yıl sonra, 2012 yılında, 1 milyar dolara Facebook'a satılan Instagram'ın 2022 itibariyle değerinin 100 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor.