Şirketler İçin Finansal Fizibilite Nedir?

Fizibilite, İngilizce’den geçmiş bir kelime. Yapılabilirlik çalışması da deniliyor. Bir işin ya da projenin gerçekleştirmeye değer olup olmadığını sorguladığımız bir analiz. Fizibilite çalışmasının teknik, ekonomik ve finansal olarak üç ana bölümü bulunmaktadır.

‘Her güçlüğü çözülebilir ve yapılabilir küçük parçalara ayırın’ Rene Descartes

Teknik fizibilite bir projenin ne kadar maliyetle ve zamanda tamamlanacağı, faaliyete geçtikten sonra ürün ya da hizmet kapasitesi ve ham madde gibi tedarik ihtiyaçları ile işletilme sürecindeki personel ihtiyacı gibi gereksinimler üzerine yapılan bir çalışmadır.

Ekonomik fizibilite ise proje tamamlandıktan sonra ilgili ürün veya hizmetlerin proje ekonomik ömrü süresince zaman içinde değişebilecek hacim ve fiyatlar ile hangi alıcılara satılabileceği ve tedarik koşulları ile maliyetleri üzerine bir öngörü çalışması. Hem teknik hem de ekonomik analiz proje konusu alan ile ilgili özel uzmanlık gerektirmektedir ve Türkiye’de bu konuda uzman önemli danışmanlık şirketleri başarılı işler yapmaktadır.

Finansal fizibilite, teknik ve ekonomik fizibilite tamamlandıktan sonra, çıkan verileri değerlendirip projenin finansal performans itibari ile yapılıp yapılmayacağını tespit etmeye yönelik önemli bir çalışmadır. Projenin finansal performansını değerlendirirken yatırımcılar ve finansman sağlayıcılar -ki genelde bankalar- olarak iki ayrı kısımda değerlendirmek gerekiyor.

Yatırımcılar performansı ölçerken karlılığa, değer yaratılıp yaratılmadığına ve yatırımın geri dönüşünü dikkate alır. İlk aşamadaki beklentiler karşılanıyor ise bir sonraki aşama olan finanse edilebilirliğe geçmek gerekir. Projenin, öz kaynak ihtiyacı dışında yatırımcılardan ek destek almadan, finanse edilebilir olması için özellikle kredi geri ödeme performansının yeterli olması gerekiyor. Yatırımcı için proje yapılabilir olmasına karşın finanse edilebilir bulunmayan çok sayıda proje örneği bulunuyor.

Finansal fizibilite çalışması öncelikle yatırımcı için projeyi gerçekleştirmeye karar aşamasında kritik bir çalışma. Kağıt üzerinde karlı görünmesine rağmen yapılan analizler neticesinde cazip olmadığı ortaya çıkan projeler az değil. Çalışma proje nakit akışı üzerinden yapılıyor. Yatırım ve faaliyet dönemindeki tüm nakit giriş ve çıkışları tahmin edilip paranın zaman değeri dikkate alınarak analiz yapılıyor. Çalışmaya baz teşkil edecek finansal model kurulurken parametrelerin değişimine imkan sağlayacak dinamik bir yapı inşa edilmesi çok önemli. Ancak bu sayede model üzerinde farklı senaryoları test etmek ve proje parametrelerinin farklı değerlerine bağlı hassasiyet analizleri yapmak mümkün. Baz, iyi ve kötü durum senaryoları ile daha büyük projelerde binlerce farklı durumun performansa etkisini ‘Monte Carlo’ analizi gibi gelişmiş teknikler ile ölçmek ancak dinamik bir model üzerinde yapılabilmektedir. Finansal modelleme ve fizibilite çalışması bu konudaki uzmanlar tarafından gerçekleştirilmesi gerekli bir çalışma. Piyasada asli işleri teknik ve ekonomik fizibilite çalışması olan bazı danışman şirketler tarafından hazırlanan finansal fizibilite çalışmaları beklentileri karşılamaktan çok uzaktalar.

Genelde Türkiye’deki yatırımcılarda finansal fizibilite sadece bankalardan kredi talep etmek için gerekli bir çalışma şeklinde yanlış bir anlayış hakim. Oysa bu çalışma öncelikle yatırımcıya projenin performansından emin olması, risklerin farkında olması, gerekiyorsa iş modelini geliştirmesi ve nihayetinde yapılıp yapılmayacağına karar verilmesi için gerekli. Proje yapılabilir ise bankalar ile görüşmeye başlamadan önce proje nakit akışının yapısına bağlı nasıl ve hangi vadede bir kredi gerektiğini görmek ve bu doğrultuda talepte bulunmak için de kritik önemde. Kredi müzakere sürecinde iyi bir finansal fizibilite bankaları daha rahat kılıp uygun kredi koşullarını sağlamayı da kolaylaştırmakta.

Atılacak yanlış bir adımın bu zamana kadar var olan değerleri erozyona uğratması riskine karşı yatırımcılar için önlerini daha net görebilmek altın değerinde. Fizibilite çalışmalarını gelecek ile ilgili daha net bir öngörü sağlaması bakımında daha ciddiye almamızda ve ev ödevlerimizi zamanında yapmamızda büyük fayda var.

Yorumlar