Okuma, yazma, aritmetik

Okuma, yazma ve aritmetik öğrenci tarafından çok iyi anlaşıldığı takdirde öğrenim hayatı oldukça başarılı devam eder. Bu sebeple okula yeni başlayan çocuklara özellikle bu alanlarda destek sağlamak çok önemli.

Okuma harf birleştirmeyle başlayan bir süreç olsa da sadece bunu kapsamıyor. Harf birleştiren çocuklar okumayı sökmüş oluyor. Bundan sonra okumak, anlamak, anladığını yazılı ve sözlü anlatabilmek, anladığından yorum yapabilmek, bildiği diğer bilgilerle bağlantılarını kurup yepyeni bir düşünce oluşturabilme gibi pek çok açılımı var.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü olan Unesco'nun tanımına göre okur yazarlık; değişik türdeki yazılı kaynakları, kayıtları kullanarak tanımlama, anlama, yorumlama, bir araya getirme, iletişim kurma ve hesap yapma yeteneğidir. Toplumun geniş bir kitlesine hitap edebilmek, bilgisini ve gücünü geliştirerek hedeflerine ulaşması için bireye olanak veren olgudur. 21. Yüzyılda bireylerin kazanması beklenen becerilerden sağlık okuryazarlığı, finans okuryazarlığı, bilgi teknolojileri okuryazarlığı, kültürel ve toplumsal okuryazarlık gibi. Hayatın her alanında okuryazarlık var. Biz okumayı sökmek için çaba göstermek yerine (bunu zaten yapacak) okuduğunu anlama, anladığını anlatabilme, sorulan soruya bilgisini kullanarak cevap verebilme gibi zihinsel süreçlerin üzerinde durursak daha makul olacak diye düşünüyorum.

Bu arada elbette bana ulaşan pek çok anne benzer sorular soruyor. Çocuğum okumayı sevmiyor, nasıl okumayı sevdirebilirim? Çocuğum yavaş okuyor, okumasını nasıl hızlandırabilirim? Çocuğum ben okursam anlıyor sorduğum sorulara doğru cevap veriyor ama kendi okuduğunda anlamıyor, sınavlarda bildiği soruların cevaplarını yanlış yapıyor ya da işaretliyor diye devam ediyor.

Çocuğunuzun okumayı sevmesi için onunla kitap alışverişleri yapın. Birlikte yüksek sesle kitap okuyun. Kitapla ilgili sohbet edin. Kitaptaki karakterleri somutlaştırın yani o karakteri eğer varsa alın yoksa kendiniz yapın tamamen yaratıcılığınıza kalmış. Hikaye kurma çocukta anlamlandırma ile doğrusal ilişkili. Konuşmalarınızda da çocuğunuzun sevdiği hobiler, keyif aldığı ne varsa o konulardan bahsederken yine ‘Aa burada bak ne buldum’ deyip çocuğunuzun ilgisini çekebilecek kitabı alabilirsiniz.

En önemlisi okumayı sevmesi. Okumayı sevmek için okumayı deneyimlemiş olmalı. Bu deneyimi de ona kolay gelmeli. Çoğu çocuk okumakta zorlandığı için okumaktan kaçınma davranışı geliştiriyor. Elbette burada artık okuma sevgisinden bahsedemiyoruz. Öncelikle okumayı sevmesi için okuma adımlarını basitleştirmeli. Çok sayfalı kitaplar yerine az sayfalı bol resimli, hikayeleri birlikte okuma, karakteri somut hale dönüştürüp onunla oynama yani hikaye kurup canlandırma yapma gibi seçenekleri kullanabilirsiniz. Bu arada kendi rolünüzü unutmayın. Siz çocuğunuzun annesisiniz. Sevgi, şefkat duygularıyla sarmalanan bir ilişkiniz var. Okumasını geliştireceğim, hızlandıracağım diye çocuğunuzla aranızdaki ilişkiyi bozmayın. Gerekli olduğunda eğitim desteği alabileceğinizi bilin.

Yeni bir eğitim öğretim yılı, yeni umutlar, yeni heyecanlar… Hayırlı olsun!