Liberalizm Nedir? Liberalizm Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Paradurumu'na abone olun

Paradurumu'na Google News'te abone olun

Abone Ol

Liberalizm Nedir? TDK'ye göre liberalizm ne demek? 

Tanımı: "bireyin özgür olmasını ve ekonomik güçler arasında özgür yarışmayı, devletin bireyler, sınıflar ve uluslar arasındaki ekonomik ilişkilere karışmamasını isteyen siyasal ve ekonomik öğreti."

Felsefi Tanımı: "herkese vicdan, inanç, düşünce özgürlüğü tanınmasının gerekli olduğunu savunan, özgür düşünceye bağlı dünya görüşü."

Liberalizm, bireysel özgürlükleri ve siyasi özgürlükleri savunan bir felsefi ve siyasi akımdır. Bu akım, devletin müdahalesinin sınırlanması ve özel mülkiyet haklarının korunması yönünde politikaları benimsemektedir.

Liberalizm, insan hakları, ifade özgürlüğü, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerleri önemsemekle birlikte, bu değerleri korumak için hukukun üstünlüğüne ve demokratik süreçlere inanır. Bu felsefe, bireylerin kendi hayatlarına ve düşüncelerine özgürce sahip olması gerektiğini savunur. Bireylerin kendi kararlarını özgürce vermesi ve bu kararların sonuçlarına katlanması gerektiği düşüncesi, liberalizmin temel prensiplerinden biridir.

Ek olarak ekonomik alanda serbest piyasa ekonomisini ve ticari özgürlüğü savunur. Bu anlayışa göre, piyasa koşulları arz ve talep kuvvetleri tarafından belirlenmeli ve devlet müdahalesi en aza indirgenmelidir.

Demokrasi, insan hakları, özgürlük ve adalet gibi kavramları çokça vurgulayan bu felsefi ve siyasi düşünce modern dünyada yaygın bir siyasi ve felsefi akım haline gelmiştir.

Liberalizm'in Temel İlkeleri Nelerdir? 

Liberalizm'in temel ilkeleri şu şekildedir:

Bireysel özgürlükler: Liberalizm, bireysel özgürlükleri en yüksek değer olarak görür ve insanların kendi hayatlarına ve düşüncelerine özgürce sahip olması gerektiğini savunur.
Hukukun üstünlüğü: Hukukun üstünlüğü ilkesine inanır ve herkesin kanun önünde eşit olması gerektiğini savunur.
Özel mülkiyet hakları: Özel mülkiyet haklarının korunmasını savunur ve bu hakların devlet müdahalesinden korunması gerektiğini düşünür.
Serbest piyasa ekonomisi: Serbest piyasa ekonomisini savunur ve piyasa koşullarının arz ve talep kuvvetleri tarafından belirlenmesini ister.
İfade özgürlüğü: Liberalizm, ifade özgürlüğüne ve düşünce özgürlüğüne inanır ve insanların kendilerini özgürce ifade edebilmesini savunur.
Demokrasi: Demokrasinin en iyi siyasi sistem olduğunu benimser ve bireylerin oy kullanarak yönetimlerini seçmelerini ister.
İnsan hakları: Liberalizm, insan haklarının korunması gerektiğine inanmaktadır ve insanların işkence, zulüm ve ayrımcılığa maruz kalmaması için mücadele eder.

Bu ilkeler, liberalizmin temel değerleri olarak kabul edilir ve modern dünyada yaygın bir siyasi ve felsefi akım haline gelmesinin nedenleri başlıca bunlardır.

Liberalizm Nasıl Ortaya Çıkmıştır? 

Liberalizm, feodalizmin sona ermesi ve kilisenin gücünü kaybetmesinin ardından ortaya çıktı. Monarşiye dayalı yönetimlerin yerini çoğulcu demokrasiler aldığında, düşünce ve ifade özgürlüğü gibi birçok yenilik ortaya çıkarttı. Bu yenilikler sayesinde herkes artık düşüncelerini tamamen özgürce ifade edebiliyordu. Farklı görüşleri savunan yazarların yayınladığı kitaplar, bireyselliğin önem kazanmasına neden oldu. Aydınlanma Çağı filozofları ve iktisatçıları arasında yayılan liberal fikirler, 18. yüzyılda ilk kez belirgin bir siyasi hareket olarak devam etti. Liberalizm, günümüzde hala kalıtsal ayrıcalıkların, devlet dininin, mutlak monarşinin ve kralların ilahi haklarına karşı mücadele eden bir düşünce yapısı olarak devam ediyor.

Liberalizmin Kurucuları Kimlerdir?

Liberalizm'in kurucuları olarak kabul edilen isimler şunlardır:

1. John Locke: Liberalizm fikirlerinin öncülerinden biri olan İngiliz filozof John Locke, özgürlük, eşitlik ve mülkiyet haklarının korunması gerektiğini suvunmuş ve libaralizmin babası olmuştur.
2. Adam Smith: İskoç iktisatçı Adam Smith, serbest piyasa ekonomisinin temellerini atan ve piyasa mekanizmasının arz ve talep kuvvetleri tarafından belirlenmesi gerektiğini savunan bir düşünür olarak adını tarihe kazımıştır.
3. Jean-Jacques Rousseau: Fransız filozof Jean-Jacques Rousseau, toplum sözleşmesi kavramını ortaya atmış ve bireysel özgürlüklerin korunması gerektiğini savunmuştur.
4. Thomas Paine: İngiliz-Amerikalı yazar Thomas Paine, bağımsızlık, eşitlik ve insan hakları konularında önemli çalışmalar yapmış ve Amerikan Devrimi'nde etkili bir rol oynamıştır.
5. John Stuart Mill: İngiliz filozof John Stuart Mill, özgürlüklerin korunması, kadın hakları, eğitim ve sanayileşme gibi konularda öncü çalışmalar yapmıştır.

Bu düşünürler, liberalizmin temel ilkelerinin oluşmasına ve yayılmasına büyük katkı sağlamışlardır. Bu nedenle Liberalizmin temel ilkelerini oluşturan bu düşünürlerde de liberalizmin kurucuları ve önde gelenleri olarak görülür. 

Liberalizm Hakkında Tarihi Bilgiler

Liberalizm, 18. yüzyılın başlarından itibaren ekonomik liberalizmin yanı sıra felsefi bireycilik ve neo-liberalizm gibi farklı kavramlarla birlikte karşımıza çıkmıştır. Özellikle sanayi devrimi sonrasında ekonomik liberalizm güçlenmiş ve bireye sınırsız özgürlükler tanıyan bir görüş olarak farklı bir boyut kazanmıştır. Kamu mallarının toplumun ortak kullanımına sunulması ilkesi ile merkantilizme karşı çıkan ekonomik liberalizm, neo-liberalizmden farklı olarak özel kuruluşların özgürlüklerini kısıtlar.

Liberalizmin tarihinde uygulanan politikalar, döneme ve ülkeye göre değişkenlik göstermektedir. 20. yüzyılın ortalarından itibaren özel işletmeler ekonomik açıdan büyümüş ve uluslararası pazarlardaki ticaret ağları genişletmiştir. Neo-liberalizmin yaygınlaşması ile birlikte müdahaleci devlet anlayışı benimsenmiş, ancak serbest piyasa daha şeffaf hale gelmiştir.

Klasik ve Modern Liberalizm

Klasik liberalizm, toplumsal bir düzeni korumak için devlet müdahalesinin minimum düzeyde olması gerektiğini savunur. Modern liberalizm ise, klasik liberalizmin temel fikirlerine dayanarak daha ileri bir aşamaya geçer ve insanların refahını artırmak için devlet müdahalesini savunur. Modern liberalizm, eşitlik, adil gelir dağılımı, sosyal adalet, sağlık hizmeti, eğitim ve sosyal güvenlik gibi toplumsal konulara da odaklanır.

Klasik liberalizm, serbest piyasa ekonomisi ve bireysel özgürlüklere odaklanarak, toplumun kendi kendini yönetebileceğine inanırken, modern liberalizm daha çok devlet müdahalesini savunarak, insanların ihtiyaçlarını karşılamak için hükümetin görevlerinin genişletilmesi gerektiğini savunur.

Felsefi Anlamda Liberalizm 

Liberalizm, öncelikli politik değer olarak özgürlüğü benimseyen bir ideoloji, politika geleneği ve düşünce akımıdır. Bu nedenle yalnızca bir felsefi akım olarak değil, aynı zamanda sosyo-ekonomik ve politik bir anlayış olarak da kabul edilir. Kelime kökeni olarak "özgürlük" anlamına gelen liberalizm, günlük konuşmada farklı anlamlar taşıyabilir.

Ekonomik Anlamda Liberalizm 

Ekonomik liberalizm, genellikle sınırlı bir maliye politikası ve bütçe dengesi gibi önlemler yoluyla düşük vergiler, azaltılmış hükûmet harcamaları ve en aza indirilmiş hükûmet borçları savunan bir siyasi ve ekonomik felsefeye bağlılık gösterir. Serbest ticaret, ekonominin düzenlemesizleştirilmesi, özelleştirme, işgücü piyasasının esnekliği ve sendikalarla mücadele gibi konular da ortak görüşlerdir. Ekonomik liberalizm, klasik liberalizm ve mali muhafazakarlıkla aynı felsefi yaklaşımı paylaşır.

Siyasal Anlamda Liberalizm

Siyasi liberalizm, bireysel özgürlükleri ve insan haklarını korumak, bireysel özerkliği ve siyasi katılımı teşvik etmek için siyasi kurumların sınırlanması ve denetlenmesi gerektiğini savunan bir siyasi felsefedir. Bu felsefi görüş, bireylerin özgürlüklerine saygı gösterilmesini, eşit haklara ve fırsatlara sahip olmalarını ve toplumsal düzenin adil bir şekilde işlemesini sağlamak için bireylerin etkin bir şekilde siyasi katılımına dayanır.

Ek olarak bireysel özgürlükleri korumak için devletin müdahalesini sınırlama fikrini benimser. Bireylerin kendilerine zarar vermedikçe özgürce davranmalarını, düşüncelerini ifade etmelerini, örgütlenmelerini ve dini inançlarını serbestçe yaşamalarını savunur. Temsili demokrasi ve yargı bağımsızlığı gibi siyasi kurumların korunmasını ve denetlenmesini de yine Siyasal Liberalizm destekler.

Sosyolojik Anlamda Liberalizm  

Sosyal liberalizm, özgürlük, adalet ve eşitlik arasında bir denge kurmayı hedefleyen bir siyasi ve ekonomik felsefedir. Sosyal liberalizmin en belirgin özelliği, özgürlüklerin korunması ve bireysel hakların güvence altına alınmasını ve toplumsal adalet ve eşitlik için de mücadele edilmesini savunur. Bu nedenle, devletin bireyleri ve toplumu korumak, onları desteklemek ve güçlendirmek için müdahale etmesi gerektiği düşüncesine dayanır. Sosyal liberalizm, sosyal programlar ve refah devleti gibi araçlar kullanarak, yoksulluk, eşitsizlik, ırksal ve cinsiyet ayrımcılığı gibi sorunların çözümüne odaklanır.