Çocuklarda okuma sevgisi nasıl gelişir?

Pek çok anne, çocuğum okumayı sevmiyor, okuduğunu anlamıyor, matematiği çok iyi ama soruyu anlamadığı için doğru cevabı veremiyor ya da sınavlardan çıkınca çok iyi geçti diyor ama sonuçlar açıklanınca beklediğinden düşük not aldığını görüyoruz gibi söylemlerde bulunuyor.

Zamanımız ipad, bilgisayar, internet çağı, bu durumdan çocuklarda nasibini alıyor. Çoklu uyaranlar karşısında dikkat süreleri kısalmış, uzunca bir süre kıpırdamadan oturamayan yeni nesil çocuklardan bahsediyoruz. Üstelik her geçen gün konuştukları kelime sayısı da azalıyor.

Peki bizler anne, baba olarak ne yapmalıyız? Çocuğumuzun daha iyi okumasını nasıl sağlayabiliriz?

Çocuklar okumayı ilk öğrendiklerinde sesleri birleştirmeye odaklandıkları için okuma parçasındaki anlam bütünlüğünü gözden kaçırıyorlar. Mental olarak anlayamama değil ancak kelimelere odaklandıkları ve bütüncül yaklaşımı kaçırdıkları için okuduklarını anlamakta zorlanıyorlar. Bu sorunun ortadan kalkması için kısa öykülerin çocukla birlikte okunması ve cümle cümle öykünün çocuğu nereye götürmek istediğinin anlatılması etkili sonuçlar yaratacaktır.

Anlama becerisinin gelişmesi için yapılabilecek bir başka yöntem çocuğa kurgu yaptırmaktır. Sizin belirleyeceğiniz on tane kelimeyi anlamlı bir şekilde birbiriyle ilişkilendirerek kendi öyküsünü yazdığında okuduklarını da daha iyi anlamaya başlar. Yine sayacınızı beş dakikaya ayarlayarak çocuğunuza aklına gelen ve içinde –a harfi olan nesneleri yazmasını isteyebilirsiniz. (alfabedeki herhangi bir harfi de seçebilirsiniz) Daha sonra aynı alıştırmayı bir başka harfle denersiniz ve beş dakikada bulduğu kelime sayısının her geçen gün artmasını hedeflersiniz. Bu alıştırmada bulunduğu yere de iyice bakmasını isteyebilirsiniz ya da kategorize ederek salondaki eşyalardan, mutfaktaki eşyalardan bulduğun var mı diye sorabilirsiniz.

Okuma sevgisi yine okumayla gelişir. Bunun için çocuğunuzun zorlanmadan okuyacağı kitapları seçmek doğru davranış olacaktır. Çocuğunuz en çok neyi seviyor? Sevdiği alanlarda alacağınız kitaplar onun daha çok ilgisini çekecektir. Aynı zamanda sizin de bu kitapla ilgilenmeniz, sorular sormanız ve eleştirel yaklaşmamanızda önemli. Sadece sorduğunuz soruya tam yanıt alamıyorsanız sorunuzu değiştirerek belki biraz ipucu vererek çocuğun kendi cevabını vermesini sağlanmalısınız.

Eğer çocuğunuzun akıcı okumasının gelişmesini istiyorsanız tekerlemelerin gücünden yararlanabilirsiniz. Çünkü sesli okumada özellikle dil kaslarının gelişmiş olması gerekir. Sesli okuma sırasında çocuğunuzun takıldığı kelimelerdeki harf gruplarına dikkat edin ve o harf gruplarının geçtiği tekerlemeleri birlikte yüksek sesle okuyun. Her hafta başka tekerlemeler seçin. (İnternette çok sayıda tekerleme mevcut, ufak bir araştırmayla aradığınız tekerlemeyi bulabilirsiniz.)

Çocuklarda anlam bütünlüğünün sağlanması bildiği kelime sayısının artırılmasıyla doğru orantılı olarak gelişir. Dolayısıyla kelime çalışmaları yapmak sonrasında kurgular oluşturmak çocuğunuzun okuduğunu daha iyi anlamasını sağlayacaktır. Bu sürede kendinize ve çocuğunuza zaman tanımanız gerektiğini de unutmamak lazım. Çalışmalarınızı ‘aman işe yaramıyor’ diye birkaç hafta içinde bırakmak yerine sürdürülebilir olmasına da ayrıca önem vermeniz gerektiğini belirtmek isterim.

Çocuklar okumayı zorlanmadan yaptıklarında ve doğru kitaplarla tanıştıklarında okuma sevgisinin ilk tohumları yeşermeye başlar. Okuma sevgisi ve zevki gelişmeye başlayan çocukta başka öyküleri, başka hikayeleri merak etmeye başlar ve okuma direnci kırılır. Okuma sevgisi ve zevki yine okumayla gelişir. Çocuğunuzun doğru kitaplarla tanışacağı nice güzel günlere..