Meslekler ve yetkinlikler dönüşüyor mu?

İş hayatının tarihi çalışan, iş ortamı ve çalışma biçimi açısından yeniden şekilleniyor. Bu süreçte kurumların en çok zorlanacağı iki alan çalışan bağlılığını sağlamak ve uzaktan çalışanların performansını yönetmek olacaktır.

Kurumsal performans esas olarak bir tohum toprak ilişkisidir. Tohum çalışan, toprak kurum kültürü, yönetim de iklimi temsil eder. Bu nedenle kurumda yolunda gitmeyen işlerin ve ilişkilerin tek atımlık eğitimlerle yoluna girmesini beklemek gerçekçi değildir.

Dijitalleşmenin hızlandığı bu değişim sürecinde hiç şüphesiz kurum içindeki eğitim ve gelişim programları da dönüşüme uğrayacaktır. Pandeminin etkisiyle ivme kazanan uzaktan öğrenme ve sınıf içi öğrenmenin hibrit şekilde uygulanacağı programlar hem alan profesyonellerine, hem de katılımcılara farklı modelleri deneyimleme imkânı vermeye devam edecektir. Ayrıca İK eğitim etkinliğinin ‘çalışan başına eğitim saati’ veya ‘çalışan başına ayrılan bütçe’ değil, gelişim programlarından alınan verim ile ölçülmesi güçlenen bir eğilim olacaktır.

NELER DEĞİŞECEK?

Genel kabul önümüzdeki 25 yıl içinde bugün var olan mesleklerin en az yarısının olmayacağı veya köklü bir şekilde dönüşeceği yönündedir. LinkedIn’in “Emerging Jobs Report” belgesinde önümüzdeki beş yıl içinde en çok talebin yıllık yüzde 74 ile yapay zekâ uzmanı olacağı, bunu yüzde 40 talep artışı ile robotik mühendisinin takip edeceği bildiriliyor. Üçüncü sırada yüzde 37 artışla veri bilimcisi geliyor.

97 MİLYON YENİ İŞ

Şurası muhakkak ki, bugün insanların yaptığı birçok iş hızla yapay zekâ tarafından üstlenilecektir. Dünya Ekonomik Forumu’nun raporuna göre 2025 yılında iş dünyasında mevcut görevlere insanların ve robotların harcayacağı zaman eşitlenecek, iş gücünün yüzde 50’si evden çalışacak, 28 ülkede 85 milyon iş ortadan kalkacak, 97 milyon yeni iş ortaya çıkacak, iş gücünün yüzde 50’sine de yeni beceriler kazandırmak gerekecek.

KİTLESEL İŞSİZLİK RİSKİ

Bu rapor ortadan kalkan işlere karşılık yapay zekânın aynı zamanda yeni iş alanları yaratacağını öngörmektedir. Bu görüş içinde bir ölçüde gerçek barındırsa da yapay zekânın işlevsiz kılacağı işleri yapan düşük nitelikli iş gücü ile yapay zekânın yaratacağı işgücü birbirinden çok farklıdır. Gerçekçi olmak gerekirse bu durum işini kaybedecek olanlar aleyhine büyük fark doğacaktır. Bu gelişme özellikle Türkiye gibi nitelikli eğitimde fırsat adaletsizliğinin olduğu ülkelerde kitlesel işsizliğe neden olacaktır.

POTANSİYELİ ORTAYA ÇIKARACAK ALANLAR

Önümüzdeki 10 yılda yapay zekânın her alanda çeşitli ölçülerde uygulamaya girmesiyle, iş hayatında önem kazanacak özellikler ve çalışanın gerçek potansiyelini ortaya çıkartacağı alanlar şunlardır: Hız ve artan verimlilik, yükselen müşteri memnuniyeti, çalışan bağlılığında artış, sıfır hata ve azalan riskler.

İHTİYACIN ARTACAĞI YETKİNLİKLER 

McKinsey’in 2030’a uzanan “İşimizin Geleceği” raporunda; fiziksel yetkinliklere olan ihtiyacın yüzde 8, temel (bilişsel) yetkinliklere olan ihtiyacın ise yüzde 10 azalacağı; buna karşılık yüksek bilişsel yetkinliklerde yüzde 7, sosyal yetkinliklerde yüzde 22, teknolojik yetkinliklerde ise yüzde 63 oranında ihtiyacın artacağı bildirilmiştir.

YENİ MESLEKLER İÇİN 2 MİLYON KİŞİ

Aynı raporda dönüşümün tüm çalışanları kapsayacağı; mevcut mesleklerde yeni yetkinlik kazandırılacak 21,1 milyon ve farklı rollere hazırlanması gereken 5,6 milyon kişiye, yeni meslekler için ise 2 milyon kişiye ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir. Mevcut iş gücünün geleceğe hazırlanmasında şirketlerin, kamu kurumlarının, eğitim kurumlarının ve bireylerin iş birliğinin önemi belirtilmiştir. Bu paydaşlardan üçünün şirketler, kamu ve eğitim kurumları olması nedeniyle eğitim alanında nitelikli büyük bir işgücüne ihtiyaç vardır. Ancak her şeyden önce bireylerin kendilerinin öğrenme ve gelişme sorumluluğunu üstlenmeleri gerekmektedir.

GELECEĞİN MESLEKLERİNDE KİMLER YER BULACAK?

Noah Harari’ye göre önümüzdeki 20 yıl içinde tam olarak hangi mesleklerin olacağı bilinmese de, McKinsey’in raporunda işaret ettiği gibi sosyal becerilere ihtiyaç azalmayıp artacaktır. Hangi iş olursa olsun teknik açıdan yeterli olmak kaydıyla; işbirliği, ilişki kurma, eleştirel düşünce ve yaratıcılık becerilerine sahip olanlar, geleceğin mesleklerinde kendilerine yer bulacaktır.

İnsan kaynakları yöneticilerinin beş önceliği şunlar olacaktır:

• İş gücünü geleceğin iş modellerine göre yeniden düzenlemek
• Çalışan deneyimine önem vermek
• Bu işgücünü yönetecek dönüşümsel liderliği geliştirmek
• İnsan kaynaklarını dijital temel üzerinden yönetmek ve veri analitiği çalışmalarına kendini hazırlamak
• Kurum için ihtiyaç duyulan kritik beceri ve yetkinlikleri inşa edecek eğitim ve gelişim programlarını hazırlamak.

PwC’nin Talent Trend Raporu’na göre, çalışan deneyimi içinde yer alan konuların başında çalışanın bedensel ve duygusal sağlığını korumak gelmektedir. Bunu sırasıyla esnek çalışma modelleri uygulamak, yeni beceriler kazandırmak ve dijital yetkinlikleri geliştirmek izlemektedir.

EĞLENCELİ ÇALIŞMA ORTAMI TERCİH EDİLECEK

Pandemi sonrası gözümüzü birçoklarının ileri sürdüğü gibi yeni bir dünyada açmayacağız ancak farklı bir ilişki çerçevesi içinde yürüyeceğimiz kesin gibi gözüküyor. Bu nedenle eğitim ve gelişim dünyasında bazı şeyler değişecek olsa da değerlere dayalı sağlam ve olumlu bir kurum kültürü yaratmak, öncelikle üst yönetimin görevi olmaya devam edecektir. İnsan kaynakları, kurumsal iç iletişim bölümleri ve eğitim kurumları da daha büyük bir sorumlulukla çalışan deneyimini geliştirme çalışmalarının destekçisi ve partneri olacaktır. Çünkü gelecek yıllarda nitelikli çalışanlar ilham veren, iş birliğini teşvik eden, yaptıkları işin anlamlı olduğunu hissettiren, eğlenceli bir çalışma ortamı sunan şirketleri tercih edeceklerdir.

İş Arıyorsan Dikkat!İş görüşmesinde nelere öncelik vermeli? Görüşme öncesi veya sırasında ne yapmalı? Formülünü Posta Gazetesi köşemde açıkladım!