Çağımızın hastalığı: Dijital demans nedir?
2012 yılında Alman sinirbilimci Manfred Spitzer bilişsel yeteneklerin bozulmasına neden olan dijital teknolojinin aşırı kullanımını tanımlamak için ‘Dijital Demans’ terimini türetti. Peki dijital demans nedir?
Dijital demansın bireylerin elektronik cihazlarda aşırı miktarda
zaman geçirdiklerinde geliştiğini söyleyen Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr.
Celal Şalçini, “Bunun sonucunda gençler ve özellikle ergenlerin
bilişsel yeteneklerinde bir düşüş görülmektedir. Dijital çağda
büyüyen çocukların bilişsel sorunlar ve dikkat sorunları
geliştirdiğini, ayrıca hafıza, organizasyon, muhakeme, problem
çözme ve yüz yüze sosyal iletişimde sorunlar yaşadıklarını
gösteriyor.” uyarısnda bulundu.
Özellikle COVID-19 salgınının ardından teknolojiye yönelik
bağımızın arttığına dikkat çeken Dr. Şalçini, “Başta Alzheimer
hastalığı olmak üzere bunama yelpazesindeki hastalıklar yaşla
birlikte artarken, dijital demans gelişen beyinleri olan çocukları
bile etkileyebiliyor. Elektronik cihazların genç yaşta aşırı
kullanımı, doktorlar ve psikologlar için artan bir endişe
kaynağıdır. Sosyal izolasyon, hareket eksikliği, öfke, kısa süreli
hafıza kaybı, gelişimsel gecikmeler dijital demansın
belirtilerinden bazılarıdır.” diyor.
Dijital demansı engellemek için ne yapmalı?
Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Şalçini'nin dijital bunamadan korunmak için yapılması gerekenlere dair önerileri ise şöyle:
Okumak için basılı medyaya teşvik edilmeli
"Günümüzde okullarda bile kaçınılmaz olarak teknoloji kullanımının giderek arttı. Gelecek nesillere teknolojiyi akıllıca kullanmayı öğretmek gerekiyor. Çalışmalar basılı materyalleri okumanın, okuduğunu anlamayı artırdığını gösteriyor. Bu sebeple okumak için tablet ve akıllı telefon yerine dergi, çizgi roman, gazete gibi basılı medyanın daha fazla kullanılması teşvik edilmeli.
Değişim bizimle başlar
Beyni aktif ve sağlıklı tutmak için oyun oynama ve egzersiz yapmanın son derece önemli olduğu biliniyor. Açık hava sporları oynamak gerçek zamanlı problem çözmeyi teşvik eder. Çocukların teknolojik cihazlarda sadece dikkat artırıcı ve reaksiyon zamanı temelli oyunlar yerine en azından düşünmeye ve problem çözmeye izin veren satranç, scrabble, yapboz gibi oyunları oynamaları teşvik edilmeli."