Zararları karşılama ve risk yönetimi

Sigorta nedir ve önemi?

Öncelikle yaşamımızda büyük önem arz eden sigorta nedir? Sigorta kara gün dostudur. Beklenmedik aniden oluşan hasarlarda maddi kayıpları karşılar. Bu zor günde sigorta yanımızdadır. Halk arasında mal canın yongasıdır tabirinden yola çıkarak sigorta  mal varlıklarımızı koruma altına alır. Amerikalıların sigorta konusunda meşhur sözleri vardır. Kaybedecek bir şeyin varsa hemen onu güvence altına al. Yani sigortalayarak teminat altına al. Örneğin; çalışarak yaşam sürecinde  oluşturduğumuz birikimlerle ev ve araba alırız.  Bu varlıklarımızın başına beklenmedik kayıplar gelebilir. Örneğin asrın afeti olan yaşadığımız son büyük deprem ve açtığı zararları değerlendirebiliriz.

Yaşadığımız son Adıyaman merkezli vatandaşlar bu yükün altına girmez. Depremde 227.027 bina yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olarak tespit edilmiştir. Rakamlar bazen değişebilse de 200.000 civarında bina hasar görmüştür. Burada kara gün dostu olarak sigorta şirketleri devreye girmiş ilk aşamada sigortalılara 520.000.000 TL hasar  ödemesi yapmıştır.

Bu aşamada kısaca zorunlu deprem sigortası kısa adı DASK poliçesinin kapsamından bahsetmek gerekir. Evet DASK yaptırılması zorunlu bir sigortadır. Deprem de oluşacak maddi kayıpları karşılar. Ülkemizde zorunlu olmasına rağmen maalesef  halen ihmal edilmekte ve önemi ancak hasar yaşandıktan sonra anlaşılmaktadır. Depremin merkezindeki 10 ilde zorunlu deprem sigortası yaptıranların oranı ortalama takriben yüzde 49'dur . Yani yarısından azdır.  Biz eğer böyle bir yatırım yaparak konut satın alıyorsak onu gelebilecek tüm afetlere karşı güvence altına almamız lazım. Depremde DASK ve KONUT poliçesi olanların çoğu teminatlarını sigorta şirketlerinden aldılar. Olmayanlar ise devletin sağlayacağı doğal afet ödemelerinden sağlamaya çalışacak. Devlet bu yardımları sağlayabilmek için vergileri artıracak. Halbuki tüketici bilinçli olarak almış olduğu evi çok cüzi primlerle teminat altına almış olsa hem kendi hem de diğer vatandaşlara yük getirmez. Riskin reasüransa plase edilmesi ile büyük bir maddi yükün altına girilmesi engellenir.  DASK herkes için zorunlu olmasına rağmen caydırıcı bir cezası yoktur. DASK yaptırmayanlara maddi bir yaptırım uygulanmıyor. Sadece poliçesi olmayan evlere elektrik ,su, doğalgaz bağlanmıyor. Fakat yapılan bu poliçelerin çoğu yenilenmiyor veya ihmal ediyor. Buna karşın deprem bölgesinde olan ülkemizde yaşanacak bu felakete karşı deprem sigortası alarak riski bertaraf etmeyen konut sahipleri devlete ve millete büyük yük getirecektir. Deprem Sigorta fiyatları betonarme yapılar için 3.016 TL ,diğer yapılar için ise 2080 TL' dir. 2023 yılı itibar ile DASK teminat limitleri 320.000 den 640.000TL ye çıkarılmıştır.  Bazen bu limit yetersiz kalabilir üstünü yapılacak konut sigortası ile eksik  kalan kısım karşılanır. Tüketiciler daha geniş bilgiyi broker veya acentalardan alabilirler.  Çok sık rastlanan  sorulardan biriside benim evim en lüks semtte ve  en az 5 milyon eder ve bu rakam çok yetersiz kalır.  Fakat değer tespiti yapılırken konutun satış değeri üzerinden değerlendirme yapılmaz. Zarar gören konutun tekrar yapılarak  yerine konulması hedef alınır. Binanın toprak değeri göze alınmaz. Evet şu an için 640.000 TL de yetersizdir ve artırılması gerekebilir. Üstte kalan karşılanmayan kısım ise konut sigortasından karşılanır.  Tüm konut sahiplerinin bilinçli bir şekilde gerekli önlemleri almaları en azından DASK poliçelerini ve mümkünse KONUT poliçelerini yaptırmalarıdır. Bizlerinde kaybedecek bir şeyimiz varsa güvence altına almamız gerekir. Riski devlete değil sigorta şirketlerine plase etmek (yönlendirmek) gerekir. En basit tabir ile kimsenin yapmış olduğu bu ihmali başkalarına ödetmeye hakkı yoktur. Evinizi alıyorsanız  onu güvence altına almayı ihmal etmeyiniz.

Taner Çağatay kimdir?

Florida Atlantic Üniversitesi’nden 1986 yılında mezun oldu. Ekononi masterını tamamladıktan sonra staj için sigorta sektörüne girdi. Bu sektorde uzun yıllar Abd’de çalıştıktan sonra Türkiye’de kendi şirketini kurdu. Sigorta ve reasürans brokerliği ile elementer, hayat branşlarında hizmet veriyor. Çağatay ayrıca Tüketici sorunları derneği sigorta komisyonu başkanı olarak tüketicilerin sorunlarına yardımcı olmaktadır.