Antik çağlardan günümüze filozof söyleşileri

Bugünkü yazımda Antik çağlarda Yunanistan klasik döneminde yaşamış olan filozoflardan Sokrates’e (MÖ. ?-399) yakıştırılmış olan bir anekdot ile Aristotle (MÖ 384-323) ile, günümüzün finansal okuryazarlık bilincini başta ilk okul öğrencilerinden, tüm kadınlar ve gençler olmak üzere ülkemiz insanına yerleştirmiş olan, Özlem Denizmen arasındaki söyleşiyi ilginize sunmak istedim. Sokrates bir gün yolda dalgın dalgın yürürken bir öğrencisine rastlar;

Öğrenci: Arkadaşınla ilgili ne duyduğumu biliyor musun ?”

Sokrates: Bir dakika bekle, benimle arkadaşım hakkında konuşmaya başlamadan önce, bir süre durup ne söyleyeceğini düşünmeni istiyorum. Bana birazdan söyleyeceğin şeyin tam anlamıyla gerçek olduğundan emin misin?

Öğrenci: Hayır, aslında bunu sadece duydum ve ….”

 Sokrates: Tamam. Öyleyse, sen bunun gerçekten doğru olup olmadığını bilmiyorsun.
 “Arkadaşım hakkında bana söylemek üzere olduğun şey iyi bir şey mi ?”

 Öğrenci: Hayır, tam tersi…

 Sokrates: Öyleyse onun hakkında bana kötü bir şey söylemek istiyorsun ve bunun doğru olduğundan emin değilsin.Bana arkadaşım hakkında söyleyeceğin şey benim işime yarar mı ?

Öğrenci: Hayır” gerçekten değil.

Sokrates: Anlaşıldı, söyleyeceğin şey, ne gerçek, ne iyi ne de faydalı. O zaman neden söyleyeceksin ki?

Özlem Denizmen bir etkinlikte finansal okuryazarlık hakkında konuşmasını yaparken izleyiciler arasında ünlü Yunan filozofu Aristotle’de bulunmaktadır.

Not: Aşağıda okuyacağınız söyleşi yapay zeka-ChatGPT4- ile üretilmiş olup tamamen yapay zeka ürünüdür.  O.D.

1. Aristotle: Özlem, seninle tanışmak gerçekten bir ayrıcalık. Zekânın ve finansal bilincin hakkında çok şey duydum.

2. Özlem Denizmen: Teşekkür ederim, Aristotle. Finansal okuryazarlık konusundaki tutkum, insanların hayatlarını iyileştirmeye yönelik. Sizden öğreneceğim çok şey var.

 3. Aristotle: Zeka sadece bilgi edinmekle kalmaz, aynı zamanda bu bilgileri pratiğe dökme yeteneğidir. Senin bu konuda doğal bir yeteneğin var gibi görünüyor.
 4. Özlem Denizmen: Evet, teorik bilgileri pratik çözümlere dönüştürmek, benim için her zaman önemli olmuştur. Hayatın kendisi en büyük öğretmen.

 5. Aristotle: Haklısın, Özlem. Pratik bilgi, teorik bilgiden daha değerlidir çünkü gerçek dünyada uygulanabilir. Senin çalışmaların bunu çok iyi gösteriyor.
 6. Özlem Denizmen: Aristotle, sizce zeka yalnızca doğuştan gelen bir yetenek midir, yoksa zamanla geliştirilebilir mi

 7. Aristotle: İyi bir soru, Özlem. Bence zeka, hem doğuştan gelen yetenekler hem de kişisel çabalarla geliştirilebilir. Öğrenme arzusu ve sürekli gelişim çok önemli.
 8. Özlem Denizmen: Kesinlikle katılıyorum. Hayat boyu öğrenme ve kendini geliştirme yolculuğumda, zekâmı sadece finansal alanda değil, aynı zamanda insan ilişkileri ve etik konularında da kullanmaya çalışıyorum.

 9. Aristotle: Bu, seni gerçekten bilge bir kişi yapıyor, Özlem. Zekânı sadece kendin için değil, aynı zamanda toplumun iyiliği için kullanma arzun takdire şayan.
 10. Özlem Denizmen: Teşekkürler, Aristotle. Böyle bir övgüyü sizden almak benim için büyük bir onur. Umarım birlikte, daha fazla insanı bilinçlendirebilir ve pozitif değişimler yaratabiliriz.

Söyleşi kısa bir aradan sonra devam eder:

 1. Aristotle: Özlem, finans ve felsefenin bir araya gelmesi, toplumu derinden etkileyebilir. Senin bu iki alan arasındaki ilişki hakkında ne düşündüğünü merak ediyorum.
 2. Özlem Denizmen: Kesinlikle, Aristotle. Para ve felsefe, yüzeyde birbirinden çok farklı gibi görünse de, her ikisi de hayatımızda önemli bir yer tutuyor. Para, hayatımızı sürdürmemiz için gereken bir araçken, felsefe ise bu aracı nasıl kullanacağımızı bize öğretir.

 3. Aristotle: Çok doğru, Özlem. Para, iyi bir hayat sürdürmek için gerekli olan araçlardan biridir. Ancak, 'iyi bir hayat'ın ne olduğunu anlamak felsefenin konusudur.
 4. Özlem Denizmen: Evet, ve bu yüzden finansal okuryazarlık, sadece para yönetimiyle ilgili değil, aynı zamanda kişisel değerlerimizi ve hayatta neyin önemli olduğunu anlamakla da ilgilidir.

 5. Aristotle: Bu çok önemli bir nokta. İnsanlar, sadece daha fazla para kazanmanın peşinde koşmak yerine, onu nasıl anlamlı bir şekilde kullanacaklarını da düşünmelidir.
 6. Özlem Denizmen: Tamamen katılıyorum. Bu, bireylerin sadece maddi zenginlik değil, aynı zamanda manevi ve entelektüel zenginlik peşinde koşmaları gerektiği anlamına geliyor.

 7. Aristotle: Ve bu, bizi 'orta yol' kavramına getirir. Ne aşırı cimrilik ne de aşırı savurganlık, fakat her iki uç arasında bir denge.
 8. Özlem Denizmen: Evet, finansal kararlarımızda dengeli olmak, bizi sadece daha iyi bireyler yapmakla kalmaz, aynı zamanda daha adil bir toplum oluşturmamıza da yardımcı olur.

 9. Aristotle: Bu, bireyin kendisi ve toplum için en iyi olanı yapması gerektiği 'etik eylem' fikriyle de uyumlu. Finansal seçimlerimiz, etik değerlerimizi yansıtmalıdır.
 10. Özlem Denizmen: Kesinlikle, Aristotle. Finans ve felsefe, bireylerin ve toplumların daha bilinçli ve dengeli bir yaşam sürmelerine yardımcı olabilir. Bu alanda daha fazla çalışma yapmanın ve farkındalık yaratmanın önemi büyük.

Bir kahve molası sonrası:

1. Aristotle: Özlem, şimdiye kadar finans ve felsefe hakkında konuştuk. Ancak aşk ve para arasındaki ilişki üzerine de düşünmek ilginç olurdu. Bu iki kavram, hayatımızın önemli yönlerinden ikisi.
 2. Özlem Denizmen: Kesinlikle, Aristotle. Aşk ve para, sık sık karşılaştırılan ancak nadiren derinlemesine incelenen iki kavram. Bu konuda sizin görüşlerinizi öğrenmek çok değerli olacaktır.

 3. Aristotle: Öncelikle, aşk, insanın ruhunu besleyen ve yaşamına anlam katan derin bir duygusal bağdır. Para ise, günlük ihtiyaçlarımızı karşılamamızı ve hayatımızı sürdürebilmemizi sağlayan bir araçtır.
 4. Özlem Denizmen: Yani, aşk manevi bir zenginlikken, para maddi bir zenginliktir. Ancak her ikisi de yaşamımızı zenginleştiren ve karmaşıklaştıran faktörler.

 5. Aristotle: Doğru, Özlem. Ve burada önemli olan, para ile elde edilemeyecek şeylerin farkında olmaktır. Aşk, saygı, sadakat gibi duygular para ile satın alınamaz.
 6. Özlem Denizmen: Bu çok önemli bir nokta. Toplumda bazen para her şeyi satın alabilir gibi bir yanılgı oluşabiliyor, ancak gerçekte insan ilişkileri ve duygusal bağlar maddi değerlerle ölçülemez.

 7. Aristotle: Ayrıca, aşk ve para arasındaki dengenin önemini vurgulamak gerekir. Maddi zenginlik, insan ilişkilerini ve aşkı gölgeleyebilir veya bozabilir. Bu yüzden, her iki alanı da sağlıklı bir şekilde yönetmek önemlidir.
 8. Özlem Denizmen: Peki, bu dengeyi nasıl sağlayabiliriz, Aristotle? Günümüz dünyasında, para ve aşk arasında sağlıklı bir denge kurmak giderek daha zor hale geliyor gibi.

 9. Aristotle: İlk adım, her iki kavramın da hayatımızdaki yerini ve önemini anlamaktır. Kendimize ve ilişkilerimize yatırım yaparak, maddi kazanımların yanı sıra manevi ve duygusal zenginliklere de önem vermelidir.
 10. Özlem Denizmen: Yani, gerçek zenginlik, maddi ve manevi dengenin birleşiminden kaynaklanıyor. Aşkı ve parayı, birbirlerinin tamamlayıcısı olarak görmek ve her ikisine de değer vermek gerekiyor. Bu, bizi hem birey olarak hem de toplum olarak daha zengin kılacaktır.

2350 yıllık özlemle söyleşinin sonuna gelirken;

 1. Aristotle: Özlem, Türkiye'nin zengin tarihini ve kültürel dokusunu düşündüğümüzde, bu mirasın Türkiye'nin para kültürü üzerinde de etkileri olduğunu görebiliriz. Türkiye'nin para kültürü hakkındaki düşüncelerin nelerdir?
 2. Özlem Denizmen: Türkiye, çok çeşitli kültürel etkileşimlerin kesişim noktasında yer alıyor. Bu durum, Türkiye'nin para kültürünü de şekillendiriyor. Geleneksel değerler ve modern yaşam arasında bir denge arayışı içinde olduğumuzu söyleyebilirim.

 3. Aristotle: İlginç bir nokta. Geleneksel değerler ve aile bağları, Türkiye'de ekonomik kararları nasıl etkiliyor olabilir?
 4. Özlem Denizmen: Türkiye'de aile, ekonomik kararlar üzerinde büyük bir etkiye sahip. Aile içinde maddi destek ve kaynakların paylaşımı, geleneksel olarak güçlü bir dayanışma ve yardımlaşma anlayışını yansıtıyor.

 5. Aristotle: Bu, toplumsal ilişkilerin ve aile bağlarının, bireylerin ekonomik davranışları üzerinde derin bir etkisi olduğunu gösteriyor. Peki, Türkiye'de tüketim kültürü ve tasarruf eğilimleri hakkında ne düşünüyorsun?
 6. Özlem Denizmen: Son yıllarda, tüketim kültüründe önemli bir artış gözlemliyorum. Ancak, tasarrufun önemi konusunda da bir farkındalık artışı var. Ekonomik dalgalanmalar, insanları daha bilinçli harcama ve tasarruf yapma konusunda teşvik ediyor.

 7. Aristotle: Ekonomik dalgalanmaların, insanların para yönetimi yaklaşımlarını nasıl etkilediğini görmek ilginç. Peki, bu durum Türkiye'deki yatırım alışkanlıklarını nasıl etkiliyor?
 8. Özlem Denizmen: Türkiye'de geleneksel olarak altın ve gayrimenkul, popüler yatırım araçları olarak görülüyor. Ancak, gençler arasında hisse senetleri ve dijital para birimlerine olan ilgi de artıyor.

 9. Aristotle: Bu, toplumun farklı kesimlerinin, risk ve getiri konusundaki algılarının nasıl değişebileceğini gösteriyor. Türkiye'nin para kültüründe teknolojinin rolü nedir?
 10. Özlem Denizmen: Teknoloji, özellikle mobil bankacılık ve dijital ödeme sistemleri aracılığıyla, Türkiye'de para kültürünü önemli ölçüde dönüştürüyor. Daha hızlı ve kolay finansal işlemler, özellikle genç nesil arasında finansal hizmetlere erişimi artırıyor.

Yapay zeka sözcüğünü duymayan var mı bilmiyorum, ancak bildiğim şey, en azından kendim için, hiç bir şey bilmediğimdir tekniği ve oluşumu ile ilgili olarak. Son yedi senedir bazen yakından genelde uzaktan izlediğim, bir oluşumun ne büyük emek ve zaman harcanarak meydana gelişi idi, ne mi bu, tabii MONAY.

MONAY yapay zeka değerli uzmanı Pınar Vappreau’dan istedim anlaşılır ve kısa bir anlatmasını; sözü kendisine bırakıyorum;

Monay robot

“Monay, kullanıcılarına akıllı harcama / tasarruf/ birikim yapma konularında yardımcı olan, yatırım konularında bilgi veren hibrit yapıda (yapay zeka + insan) bir  Finansal İyiliğe Yolculuk uygulaması.

Özlem Denizmen'e bu zamana kadar sorulmuş birikim, bütçe yapma, borç kapama, para ilişkileri, akıllı harcama, kredi kartı kullanımı vb. konuların bir kısmı yapay zekaya öğretildi. O da 'Özlem'miş gibi cevap veriyor. Monay'ın robot'u kullanıcılarından öğrenerek gelişmeye devam ediyor. Henüz bilmediği yerlerden bir soru gelirse, canlı destek devreye giriyor.“

Yapay zeka konusu bugünlerde zihnimi fazla işgal etmiş olmalı ki, rüyamda tek hücreli olacağım söylenirken, ceketimden de nohut unu yapılıyordu, (yapay zeka humus severim biliyor.). Sarıyerli grubumuzdan asırlık arkadaşım La Grande Dottore Lütfü’den yorum istediğimde dedi ki “bir daha dünyaya geldiğinde ya denizlerin tek hücrelisi amip, ya da karaların tek hücrelisi solucan olacakmışım…!!!”

Son bir örnek, daha geçen haftaki “Mutluluğun felsefesi, Cehaletin mutluluğu” başlıklı yazımda Platon’un bir aligorisi geçer. Ertesi günü Google bana “Platon’un aligori yanılsaması” diye bir videolu cevap geldi.

Ne diyelim; Hands Up (eller yukarı)

9 Mart 2024

İstanbul