2023 müzayedelerinde satılan en pahalı resimler ve hikayeleri

Auction yani açık arttırma sözüne çok aşina oluşum uluslararası deniz taşımacılığı hukukunda çok haşır neşir olmamdan kaynaklanır. Günümüz literatüründe, özellikle sanat eserlerinin satışa konulmasında açık arttırma yerine müzayede kelimesi kullanılmaktadır. Sahip olduğun sanat eseri ya da herhangi kıymetli bir eşyayı en iyi şartlarda değerlendirmek için bir aracı kurum olan müzayede evlerine eserini teslim eder, müzayede günü şansına göre satış fiyatı yakalarsın artık.!

Açık arttırmalar eski çağlardan beri hayatın içine girmiştir, Roma devrinde doruğa ermiş, 17'nci Asırda çoğalmaya başlayan müzayede evlerinin ilki 1674'te, İsveç'teki Stockholm Müzayede Evi (Stockholms Auktionsverk), sonrasında bugün dünyanın en büyük iki müzayede evi ortaya çıkmıştır.

1744'te Londra’da kurulan Sotheby's, bugün dünyanın en büyük ikinci müzayede evi olarak ortaya çıktı. Dünyanın en büyük müzayede evi olarak müzayede podyumundaki yerini alan Christie's, 1766 yılında kapılarını açtı.

2022 Yılı müzayedelerde yaşanan pandeminin ardından rutine dönüş yılı olmuştu. İlginçtir 2022’de en çok satan 100 eser toplamı 4,1 milyar dolarken, 2023’de kayda değer bir düşüşle 2,4 milyar dolar olmuştur. 2023'teki müzayedede en pahalı 50 satıştan yalnızca üçü kadın sanatçının (Louise Bourgeois, Georgia O'Keeffe ve Joan Mitchell) eserleriydi.

Günümüzde Türkiye’nin en büyük müzayede evleri 1981’de Ankara’da kurulan, 1986’dan itibaren İstanbul’da müzayedeler düzenleyen halen yoğun faal olan Artam ve faaliyeti giderek azalan, kuruluşu 1997 olan Eskidji (Dikran Masis).  

Müzayede evleri, yaptıkları aracılık faaliyetleri karşılığında muayyen bir komisyon aldığını belirtmeye gerek yok. Sorumlulukları çok yüksek olup, güvenilirlikleri son derece önem arz eder. İşleri gerçekten yoğun emek gerektirir. 

100 milyon doların üzerinde fiyata satılan iki eser

Pablo Picasso’nun “Femme à la montre (1932): $139,363,500 Sotheby’s

Picasso bu resimde 1927-35 yıllarında Fransız model, sevgilisi ve ilham perisi olduğunu belirttiği Marie-Therese Walter’ı (1909-1977) tasvir etmiştir. Tablo sanat koleksiyoncusu Emily Fisher Landau’ya ait koleksiyonun bir parçası olarak açık arttırmaya çıkarıldı. Hırsızlarca tüm mücevherleri çalınıp sigortadan aldığı para ile tablo almaya başlayan Landau “Gerçekten satın almak istediğim şey tablolardı" dedi, "bu yüzden muhtemelen hırsızlık başıma gelen en iyi şeylerden biriydi) demişti bir söyleşisinde.

Emily 27 Mart 2023’de hayata 102 yaşında iken vefat etmiştir. Konu resmin açık arttırma tarihi ise 8-9 Kasım 2023. Mirasçıları herhalde satışa koymuş olacak!

Gustav Klimt'in Dame mit Fächer (Lady with a fan) (1917):    £85,305,800 ($106,756,354)  - Sotheby’s

Açık arttırma 27 Haziran 2023. Satışa koyulan Özel bir Koleksiyon.

Gustav Klimt tarafından yaratılan son portreydi. 1917'de boyanmış, kimliği belirsiz bir kadını tasvir eden sipariş edilmemiş parça, 1918'de öldüğünde stüdyosunda bir şövale (tuval konulan ahşap sehpa) üzerindeydi. Klimt'in son dönem eserlerinin çoğu gibi, birçok Çin motifi de dahil olmak üzere güçlü Asya etkilerini içeriyor.

50 Milyon dolar üzeri satılan dört eser

***  Claude Monet, Le bassin aux nymphéas, 1919 ,  $74.000.000 Christie’s

Monet'nin (1840-1926), Le bassin aux nymphéas, 1917-19 eseri tuval üzerine yağlıboya. 39¾ x 79 inç (100,7 x 200,8 cm). Monet Parisli sanat tüccarı Georges Bernheim'a 1918'de yazdığı bir mektupta, "Çok fazla ömrüm kalmadı ve tüm zamanımı resme ayırmam gerekiyor" diye.

Tahmin: 30-50 milyon dolar olarak 11 Kasım'da New York'taki Christie's'de Empresyonist ve Modern Sanat akşam satışa sunulmuştu.

***  Jean-Michel Basquiat, El Gran Espectaculo (The Nile), 1983, $67,110,000   Christie’s

15 Mayıs 2023 tarihli arttırmada. Ahşap desteklerle monte edilmiş tuval üzerine akrilik ve yağ çubuğu, üç parçalı 172,2X358 cm

Basquiat’ın (1960-1988) henüz 22 yaşında iken çizdiği “Nil” Basqiat’ın 28 yıllık kısa ama parlak kariyerinin en önemli tablolarından biri olmuştur.

*** Gustav Klimt, Insel im Attersee (Island in the Attersee), ca. 1901, $53,188,500 Sotheby’s   

Açık arttırma: 16 Mayıs 2023. ( Gustav Klimt’s Insel im Attersee will be offered as a part of the New York Sales in Sotheby’s Modern Evening Auction on 16 May.)

Yirminci yüzyılın başında resmedilen Insel im Attersee, Klimt'in (1862-1918) en çağrıştırıcı manzaraları arasında yer alıyor. Avusturya'daki Attersee'nin (Atter Gölü) büyüleyici mavi sularını tasvir eden bu resim, manzara resmine yeni ve farklı bir yaklaşıma öncülük eden Klimt'in kariyerinde önemli bir anı işaret ediyor. Bu çalışmada geleneksel bakış açısı ve konu, soyuta yaklaşan bir renk ve biçim seline terk edilmiştir. Klimt, izleyiciyi hem zamandan bağımsız hem de son derece modern bir duyarlılıkla doğa ve sanat üzerine düşünmeye sürükleyen bir kompozisyon.

*** Francis Bacon, “Figure in Movement” (1976), $52.160.00, Christie’s

          Figure in Movement, 1976

Francis Bacon’ın bu eseri Christie's'in New York'taki 20. Yüzyıl satışı ile. 1,5 metre uzunluğundaki tuval daha önce hiç müzayedeye çıkmamıştı ve son 50 yıldır özel bir koleksiyondaydı.

1976 Tarihli tablo Bacon'un tüm karakteristik özelliklerini taşıyor; George Dyer'a duyduğu sevgiyi ve onun yokluğunda katlandığı acıyı ortaya koyuyor.

Resmin hikayesine gelince;

Karmaşık ve Çalkantılı bir hayatı olan Dublin doğumlu, İngiliz bir anne babanın çocuğu ünlü İngiliz expresyonist ressam Francis Bacon (1909-1992), 25 yaşında önce Londra’ya, beş sene kadar Berlin ve Paris’te bulunduktan sonra geri döndüğü Londra’da resim yapmaya başladı.

Dünya savaşlarından ve ailesindeki sorunlardan etkilenen Francis Bacon, dış dünyayı kendine has bakış açısıyla yorumlar. Babasının mesleği nedeniyle sürekli yer değiştirmesi ve astım hastalığından tüm çocukluğunu evde geçirmesi, insanların genellikle çocukluk travmalarının etkisi altında kaldığı gibi, onun karanlık bir dünyaya adım atmasına neden olur. Yaşadığı kumar ve alkol bağımlılığı sonucu insanın en karanlık ve vahşi yönü tablolarına yansır.

Bacon’ın kariyeri boyunca ilham perileri, geniş bir arkadaş ve yoldaş yelpazesi vardı, ancak hiçbiri çalışmalarında ve hayatında George Dyer (1934-1971) kadar silinmez bir iz bırakmadı.

Bacon’ın anlatısına göre 1963 sonlarında bir gece Londra Soho Barın en ucunda oturan genç bir adam Bacon’ın bulunduğu köşeye gelerek der ki “hepiniz iyi vakit geçiriyor gibisiniz, size bir içki ısmarlayabilir miyim? “

Soha Bardaki o adam kısa bir süre sonra Bacon’un dairesine girer gece yarısı geç saatlerde, ancak Bacon o sırada resim yapmaktadır, çatıdan içeri girerken adamı yakalar ve aralarında kısa süren bir boğuşma olur.

Sonra ne mi olur, uzun soluklu arkadaşlık oluşur!

Francis Bacon and George Dyer, Soho, c. 1950. ( Photograph by John Deakin. © The Estate of Francis Bacon. All rights reserved / DACS, London / ARS, New York 2023) * Chrirstie’s

Başarısız bir hırsızlık anında yakalandığında George Dyer 30 yaşında idi. Büyük ölçüde eğitimsizdi ve yoksul bir Doğu Londra geçmişinden geliyordu. Zamanının çoğu hırsızlıkla hapishane arasında geçmekteydi.

1960’ların ortasından itibaren Dyer, Bacon’un başlıca modeli ve ilham perisi oldu. Dyer kendini Bacon'a adamıştı. Onun zekasına, gücüne ve kendine olan güvenine hayran kalmıştı. Sanki kendini ünlü sanatçının yol arkadaşı olarak bir amaç bulmuş gibi hissetmişti. Aralarında karmaşık, çalkantılı, çatışmalı ve tutkulu başlayan ilişki alkol yüzünden bulanık ve acı verici derecede işlevsiz olarak 1971 yılına kadar devam etmişti.  

Bacon ve Dyer- Christie’s

İlişki nihayet kıvılcımını kaybedip söndüğünde, Dyer kendini başıboş ve yalnız buldu ve anti-depresanlarla tam anlamıyla alkolizme sürüklendi. Bacon, ona acıdığında Paris'teki retrospektif sergisine davet etti. Ancak Bacon, Paris'e vardıklarında Dyer’ı neredeyse tamamen görmezden geldi ve kendisini düzenlemeler ve basınla meşgul etti. Dyer aşırı dozda uyku hapı aldı ve büyük açılıştan iki gün önce otelinin banyosunda ölü bulundu. Her ne kadar Bacon sergiyi normal bir şekilde sürdürmeye devam etse de, arkadaşının ölümü sanatçı üzerinde derin bir etki yaratmıştı.

Yıllar sonra Bacon şöyle dedi: “Sergiyi görmek yerine onun yanında kalsaydım, şimdi burada olurdu. Ama yapmadım ve o öldü”

11 Ocak 2024

Suadiye