Yeni moda yatırım: Kesirli Sanat

Güzel sanatlara hayransın, açılan sergileri kaçırmamaya çalışıyorsun, hatta daha ileri gidip müzayedelere katılıyor, beğendiğin bir eseri evinde görmek istiyorsun, belki de araştırmaların soncunda ileride değerlenebileceğini düşündüğün eseri yatırım gayesi ile satın almak istiyorsun.

Bütün bunlar ne güzel değil mi, zaten sanata ilgi mutluluk hormonu demek değil mi, incelik, zarafet, güzel insanlar, güzel çevreler, tatlı keyif verici uğraşılar. Sahip olabilme duygusu, içindeki heyecanlı tutku, ruh beden zihin sağlığına müspet katkıları, hepsi çok güzel, konuşulması bile.

Sanatçının yarattığı sanat eserine sahip olabilmek için oluşan değerin bedelini ödeyebilme her zaman mümkün olamayabiliyor, hele hele Londra’daki dünyaca meşhur Christie’s müzayedelerinden bir eser alabilme pek az kişiye kısmet olabiliyor.

Bugünkü yazımda sahip olma duygusunu sağlayan ve aynı zamanda dünyanın önde gelen zengin yatırımcılarına ayrılmış eserlere yatırım yapma imkanını sunan yeni ve gelişmekte olan bir akımdan söz etmek istiyorum. Ne mi o “fractional investing art”  , yani  milyon dolarlık güzel sanat eserinin bir parçasına sahip olma ve yatırım yapma. Malum tasarruflarını nemalandırırken her daim önerilen sepet yapılması, örneğin, vadeli mevduat, hisse senetleri borsası, muhtelif fonlar, altın, döviz, işte bu da sepete konabilecek bir yatırım alternatifi. Bir sanat eserini, bir şirketin borsada arz edilmiş hisse senedi gibi düşünürsek, o eserden bir pay almak, borsadan hisse senedi almak gibi yani.    

Yatırım seçenekleri günümüzde giderek artmakta, biraz üzerinde çalışılacak cinsten, dijital teknoloji konusunda da az da olsa bilgi sahibi olmak da hem paranızı doğru yönetmede hem beyninizi taze bilgilerle donatmakta iyi gelebilir. Yeni yatırım araçlarından, ezcümle NFT’lerden  (non-fungible token –değiştirilemez token )  nadir koleksiyonlara kadar değişen alternatif yatırımlar, kısmi  hisse yatırım seçenekleri sunmak için yeni şirketler ortaya çıkmakta, önümüzdeki birkaç yıl içinde pazara büyük bir kesirli sanat mülkiyeti platformunun geleceği öngörülmektedir .  

Güzel sanatlar uzun yıllardır, müzayede evleri ve Pazar yerleri ile finansal bir varlık olarak kullanılmaktadır. Örneğin 278 yıldır var olan Sotheby’s gibi.( 1744 yılında kurulan merkezi New York’da bulunan dünyanın önde gelen güzel ve dekoratif sanatlar, mücevherat ve koleksiyon ürünleri komisyoncusu) 

UBS  ( Union des Banques Suisse ), 2021 yılında güzel sanatlar pazarının yıllık 65 milyar dolarlık işlem hacmine ve toplam tahmini küresel değerin 1,7 trilyon dolar olduğunu bildirmiştir.

Sanat piyasasının büyüklüğüne ve tarihine rağmen, katılım tarihsel olarak neredeyse ultra zenginlerle sınırlı kalmıştır. Pablo Picasso’nun Dora Maar için 221 milyon dolar, Andy Warhol’un Shot Sage Blue Marilyn için 195 milyon dolar satış fiyatları ile sanat piyasasına girmek kimler için mümkün olabilir!.. Çok nadir ultra varlıklılar için.

Bu tip eserlerin bir parçasına sahip olma duygusunu ve yatırım da yapmış olmanın heyecanını yaşama imkanında olanlar için, varlık sınıfının menkul kıymet haline getirilip parçalara ayrılması, sanatı daha fazla yatırımcı için erişilebilir hale getirmeye yardımcı olacağı izahtan varestedir.

Eserin bir parçasına sahip olarak yatırım yapmak aynı zamanda depolama, değerlendirme ve taklitlere ilişkin endişeler gibi bireysel yüklerin çoğunu hafifletmeyi sağlamaktadır.

Bir varlık olarak sanat kolayca nakde tahvil edilemez, bir parçasına sahip olunan sanat eserinin değer kazanması için uzun vadeli elde tutma süresi beklemek zorunda kalınabileceği de akılda tutulmalıdır.

BLUE CHIP ART

Bu deyimi de konu yatırımla ilgilenenler duyabileceği için birkaç cümle ile açıklık getirmekte fayda olabilir.

Blue chip art genel ekonomik koşullardan bağımsız olarak değer artışı beklenen herhangi bir sanatı ifade etmek için kullanılmaktadır bu terim. Eserin bir koleksiyoncu, müze veya tarihteki yeri için ne kadar önemli olduğu ile ilgili olmayıp, bu onun yeniden satış değerini ifade etmektedir.

Eserin değeri müzayedede onaylanan satışlara sahip olan ustalardır. Artprice 100, son 5 yılda müzayedede en iyi performans gösteren 100 sanatçıyı listeleyen bir dizindir. Ustalar arasında Picasso, Calder, Miro, Chagall, Dali Ve Buffet yüzler arasından bazılarıdır. Artprice Global Index’e göre sanatın ortalama değeri son yirmi yılda yüzde 30 artmıştır. Blue Chip sanatına odaklanan alternatif yatırım platformlarından yüksek değerli bir sanat eserinden bir hisse almak mümkün olabilir.

Burada sadece yeni gelişen alternatif yatırım olanaklarından farkındalık yaratmak istedim, hepsi bu, hiçbir şekilde bu bir tavsiye değildir, vermem de mümkün değil zaten.   

                                     ***

İlgi duyanlar için bir bilgi notu:

Geçenlerde muttali olduğum, sevinçle okuduğum  “ Türk sanatçılar Christie’s’in Londra müzayedesinde “ başlık haberde 23 eser satışa sunulacağı bildiriliyordu.

“Istanbul Calling” adlı müzayedede, ÇYDD ve İKSV 50.yıl genç sanatçılar fonu yararına satışa sunulan eserlerin, aşağıdaki linkte tahmini ve gerçekleşen satış değerlerini merak edenler görebilir.

BEAUFORD DELANEY (1901-1979) (christies.com)

Istanbul Calling | Works Sold to Benefit İKSV’s 50th Anniversary Young Artists Fund (christies.com)

( İşbu sitesine girdiğinizde Türk sanatçıların eserlerini buradaki videoda izlenebilir ayrıca katolog da görülebilir).)

                             ***

2 Kasım 2022

Suadiye

 
Sanata İlgi Mutluluk Hormonu - Paradurumu.com

Understanding Fractional Art Investing (masterworks.com)

Masterworks - Learn to Invest in Fine Art

Own the Unownable | Mintus

 NFT Nedir? Nasıl Alınır? Nasıl Üretilir? (allianz.com.tr)

Fine Art, Jewels, Watches, Wine Auctions & Sales | Sotheby's (sothebys.com)

Our financial services in your country | Turkey (ubs.com)

The Artprice100© index up +36% in 2021 - Artmarketinsight - Artprice.com

Fethi Denizmen yazdı: Farklı olursa fark yaratırMuhteşem güzelliğim var, asırlar boyu görülmeye değer bir sanat eseriyim. Ancak dünyaca tanınmak için sıra dışı bir şey yapmalıydım, yaptım da! Eğdim biraz kendimi, adıma Lening Tower dediler. Artık sadece Toskana’nın değil, dünyanın mirası oldum.