1000 Adalar ve Salata Sosu Efsanesi

(Thousand Islands Dressing)

Mayıs 1994’te yolumuz bir şekilde, Ontario Gölü’nden başlayıp Saint Lawrence Nehri kıyısında sıralanan, Kanada ile Amerika sınır bölgesinde bulunan Thousand Islands’a (1000 Adalar) düşmüştü.

Thousand Islands Mayıs 1994  

Fotoğraf: fd

Amerikalı aile dostumuz Barbara Bellino ile sık sık yazışırız. O bana yaz mevsimini uzatarak yaşadığı Vermont günlerinden bahseder, ben de ada yaşamımı anlatırım. Evlatlarımızı ve torunlarımızı içeren sohbetler de yapar dururuz. Yolunuz düşerse Vermont ve civarını gezmenizi de öneririm. Yemyeşil doğası, bahçeli evleri ve cazibeli alışveriş yerleri ve leziz menüler sunan restoranlarıyla sakin güzel bir belde.

Fotoğraf: fd

Geçenlerde aklıma düştü, kendisine ‘’Thousand Islands’a gitmiş miydin?’’ diye sordum. O da bana aynı adlı bir salata sosu efsanesini anlattı. İlginç hikâyeyi Barbara Bellino’dan dinleyelim mi?

“1893 yılında inşa edilen Waldorf Astoria Hotel dünyanın en büyük ve en yüksek oteliydi.  Hiçbir oda birbirine benzemiyordu. Ünlü insanlar- Krallar ve Kraliçeler – dünyanın her yerinden ziyaret edilirdi. New York Times, otele ‘Saray’ adını vermişti.

Sadece erkeklerin sigara içmeye gittiği Türk Sigara Odaları vardı. Odalar Osmanlı tarzında dekore edilmişti. 1850’lili yıllardan itibaren Türk Tütünü çok modaydı. Güneşte kürlenir ve çok hoş bir aroması vardı. Otelde ayrıca Türk tarzı banyo odaları bulunuyordu.

O devirde otelin inşası yaklaşık 5 milyon dolara mal olmuştu (bugünün rayici ile 200 milyon dolar)

Mayıs 1994-1000 Adalar   

Fotoğraf: Gönül Denizmen

Oscar Tschirky adında dünyaca ünlü bir İsviçreli şef orada çalışıyordu ve yemekleri otelin başarısında önemli bir faktördü. Salatalar için de “Thousands Island Sosu” yaratmıştı.

Bu ünlü sos ilk olarak ABD ve Kanada sınırındaki Thousand Islands adlı bir bölgede küçük bir kasabada yapıldı.

Şef Oscar’ın “Thousand Island- Bin Ada Sosu” Mac Donald’ın “gizli sosu” olarak yaşıyor.

Waldorf Astoria Hotel hala 51’inci Cadde ve Park Avenue, New York Şehrinde duruyor. Ve hala Thousand Island Dressing (Bin Ada Sos) sosunu salatanızda kullanabilirsiniz.

Fotoğraf: fd

Araştırmalarım esnasında bu hikâyeyi tamamlayıcı bir bilgiye de rastladım:

“1000 ada salata sosunun kökeni, New York’taki Waldorf Astoria Hotel ve Philadelphiada’daki Bellevue-Stratford’un bir zamanlar sahibi olan George Boldt ile ilgili.

George Boldt'un yaşam hikayesi:

Bir Film Senaryosu Gibi Sıfırdan ZirveyeTakvimler 1864’ü gösteriyordu. O yıl doğup büyüdüğü Rügen Adası’ndaki vasat yaşamından daha 13 yaşındayken ayrılıp, kendini New York’ta göçmen olarak buldu.

Sanırım bütün feribotlar rotalarını ezberlemiştir, yoksa gideceği yeri bulması haftalar aylar sürebilir.

Fotoğrad: fd

Efsaneye göre St.Lawrence Nehri üzerindeki “ 1000 Adalar “ arasında yatında seyir halindeyken aşçısı öğle yemeğinde kullandığı bazı malzemelerin mevcut olmadığını görür. George Boldt’un bulduğu çeşitli malzemeleri de kullanarak bir sos hazırlar.

Sos çok beğenilir ve Boldt otellerinde servis edilmesine karar verir. Sosa ‘’1000 Ada’’ ismi verilir. Aşçı da Waldorf Astoria’nın şefliğine terfih eder ve ardından “Waldorf’un Oscar’ı olarak uluslararası üne kavuşur.”

Thousand Islands Feribot gezisinden- Mayıs 1994

Fotoğraf: fd

Efsane olurda başka bir kökeni, hikayesi olmaz mı? Thousand Islands bölgesindeki bir balıkçının karısı kullandığı malzemeler ve baharatlarla sonradan bu ismi alacak sosu bir gün yatı ile bölgede gezmekte olan George Boldt’a verir. Boldt 1894’te Maître d'hôtel'i Oscar Tschirky'ye sosu menüye koyması talimatını verir. Ve böylece tarihe geçmiş olur.

Thousand Islands Feribot

Fotoğraf: fd

Adı 1000 Adalar olan bölgedeki ada sayısı aslında 1864’tür ve neredeyse 12 bin yıl önce, son buzul çağının sonunda oluşmuştur. Bugünün Kanada ve ABD sınırı arasında. St. Lawrence nehri kıyı şeridindeki kayalıklarda antik çağlardan kalma resim ve yazılarda bulunmuştur.

Muhteşem güzellikleri içeren 7 dakikalık video ile gezintiye çıkmaya ne dersiniz?

Mayıs 1994

Fofo: fd

Kanada 18.yüzyılda Büyük Britanya için öneli bir kereste kaynağıydı. Buharlı gemi dönemi başladığında ve kazanlar için oduna ihtiyaç duyulduğunda ağaç kesimleri artmıştı. Neyse ki sonraki yıllarda alınan önlemlerle kesimler durdurulmuştur.

Hem Kanada hem de Amerika bazı adaları milli park olarak belirlemiştir.

Bir gün yolunuz Kanada ile ABD sınır bölgesine düşer ve zaman yaratırsanız Thosand Islands feribotu ile yol almanızı, Niagara Şelalesinde dolaşmanızı öneririm. Eğer St. Lawrence Nehri civarındaki milli parkları gezerseniz, yaşadığınız güzelliklere benden de selam gönderin. Kulaklarım çınlar herhalde.

Zaten buralara gelmişken sadece 1000 Adaları değil, kasabası Gananoque’de görülmeye değer.

Manhattan’a gideniniz muhakkak çoktur. Eee ne demişler; “God created man, man created Manhattan!” (Allah insanı, insan da Manhattan’ı yarattı!) Waldorf Hotel'de 1000 Ada Salata Sosu'nu da tadabilirsiniz.

2 Kasım 2021

Heybeliada

Tarihi ve efsaneleri: 1000 Islands Gananoque History and Legends

Muhteşem fotoğrafları: Fun Facts About the 1000 Islands - 1000 Islands Tourism

Thousand Islands (Bin Adalar) Küçük Dünya | Gezi Rehberi (kucukdunya.com)

Sos tarifi (Ne kadar efsane sos…? )  Thousand Island Dressing Recipe (simplyrecipes.com)