Okul Öncesi Zihinsel Yorgunluğu Azaltmak İçin 'Dijital Detoks' Önerisi

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölüm Başkanı Doç. Dr. Gül Esra Atalay, okulların açılmasına kısa bir süre kala ‘dijital detoks’un önemine dikkat çekti.

Dijital teknolojileri kullanmanın bir anlamda sürekli bildirimler almak, sürekli akan enformasyona zihinsel olarak yetişmeye çalışmak demek olduğuna işaret eden Doç. Dr. Gül Esra Atalay, “Dolayısıyla odaklanma kapasitemiz bundan olumsuz etkileniyor, zihnimiz yoruluyor. Dijital detoks, daha derin ve kesintisiz bir odaklanmayı mümkün kılarak zihinsel yorgunluğu azaltabilir,” dedi.

Dijital teknolojiler neredeyse yaşamımızın her alanında

Dijital teknolojilerin hayatımızın her alanına nüfuz ettiğini belirten Doç. Dr. Gül Esra Atalay, “Dijital teknolojiler yaşamımızın neredeyse her alanında varlık gösteriyor ve çoğu zaman hayatımızı kolaylaştırıyor, fakat aynı zamanda çok uzun saatler boyunca ve neredeyse bağımlılık derecesinde kullandığımız teknolojik araçlar, sosyal medya platformları faydalı oldukları kadar zarar da verebiliyor. Sürekli bağlantıda kalma hali dikkat dağınıklığı ve strese de sebep olabiliyor. Dijital iletişim teknolojilerini yoğun şekilde kullanmak fiziksel sağlık üzerinde de olumsuz etkiler bırakabiliyor. Sosyal ilişkiler sürekli ve yalnızca dijital iletişim araçlarıyla yürütüldüğünde ilişkilerin derinliği azalabiliyor,” dedi.

Dijital detoks bireylerin kendi tercihleri ile uyguladıkları bir deneyim

Johann Hari’nin ‘Çalınan Dikkat’ kitabının çok ayrıntılı şekilde dijital teknolojilerin insana ve toplumsal yaşama etkilerini anlattığına işaret eden Doç. Dr. Gül Esra Atalay, “Tüm bu problemlere yönelik üretilen çözüm önerilerinden biri dijital detoks. Bireylerin belirli bir süre boyunca mobil telefonlardan, tabletlerden, sosyal medya mecralarından uzak durmasını içeriyor. Dışarıdan müdahale ile değil bireylerin kendi tercihleri ile uyguladıkları bir deneyim. Dijital detoksu belirli sürelerde tamamen kısıtlayanlar olduğu gibi, kendilerine sınırlı bir kullanım süresi tanıyarak uygulayanlar da var,” diye konuştu.

Dijital detoksun faydaları neler?

Dijital detoksun faydalarını anlatan Doç. Dr. Gül Esra Atalay şöyle devam etti:

“Dijital detoks uyguladığımızda fiziksel aktiviteler, doğada zaman geçirme, yüz yüze sosyal etkileşimler ve kişisel hobilerle ilgilenme gibi alternatif aktivitelere yönelecek zamanı bulabiliriz. Örneğin fark etsek de etmesek de sosyal medyada çok uzun zaman geçiriyoruz. Bu zamanda yapılabilecek birçok faaliyeti erteliyor ya da yapmaktan vazgeçiyoruz. Dijital detoks ihmal ettiğimiz, zaman ayıramadığımız bu faaliyetlere dönmemize vesile olabilir. Dijital teknolojilerin kullanımından kaynaklanan fiziksel rahatsızlıklarda hafifleme olabilir.”

Dijital detoksun sosyal ilişkiler üzerindeki etkileri…

Sosyal ilişkilerin dijital teknolojilerden hem olumlu hem olumsuz etkilendiğine işaret eden Doç. Dr. Gül Esra Atalay, “Bir yandan mesafeler ve zaman sınırı olmaksızın diğerleriyle bağlantıda kalmamızı sağlarken bir yandan da yüz yüze iletişimi azaltıyor. Mobil telefonlar yüz yüze iletişim sırasında dahi sürekli ekrana bakma alışkanlıkları nedeniyle problemlere neden oluyor. Sosyotelizm (Phubbing), yani yanımızdaki insanla ilgilenmek yerine mobil telefonlara bakmak, hem aile içi iletişimi ve ilişkileri hem de arkadaş ve çiftler arasındaki iletişimi olumsuz etkiliyor. Dijital detoks bu sorunları azaltmak için de kullanılabilir. Örneğin ailenin birlikte vakit geçirdiği belirli saatlerde (örneğin yemek masasında) ya da bazı günlerde telefon kullanımı kısıtlandığında sohbet ve paylaşımlar için fırsat yaratılabilir.” dedi.

Dijital detoks sosyal medyada bir şeyleri kaçırma stresini de azaltıyor

Dijital teknolojileri kullanmanın bir anlamda sürekli bildirimler almak, sürekli akan enformasyona zihinsel olarak yetişmeye çalışmak demek olduğuna işaret eden Doç. Dr. Gül Esra Atalay, “Dolayısıyla odaklanma kapasitemiz bundan olumsuz etkileniyor, zihnimiz yoruluyor. Dijital detoks, daha derin ve kesintisiz bir odaklanmayı mümkün kılarak zihinsel yorgunluğu azaltabilir. Sosyal medya kullanımı FOMO, yani 'bir şeyleri kaçırma korkusu', kendini başkalarıyla kıyaslama, kötü haber bağımlılığı gibi sorunlara da neden olabildiği için dijital detoks bu stres ve kaygının azalmasına neden olarak kişileri rahatlatabilir.” şeklinde sözlerini tamamladı.