Maskenizi Doğru Kullanıyor Musunuz?

Maske, COVID-19 virüsünün yayılımını durdurmaya yardımcı olur. Fakat çocukları maske kullanmaları için ikna etmek kolay değil. Bu durumu ebeveynlerin çoğu da fark etmeye başladı.

Bazı ülkeler mikropların bulaşmasını azaltmak için maske kullanımını uzun yıllardır bir alışkanlık haline getirmiş durumda. Ancak çoğu aile 2020 yılını, ilk kez maske kullandıkları yıl olarak hatırlayacak. 

Daha önce hiç maske takmadıysanız, muhtemelen aklınızda birtakım sorular oluşacaktır. Aileniz için en iyi kararları almanıza yardımcı olmak amacıyla en güncel uzman bilgilerini toparladık. Bu bilgiler arasında COVID-19 ve maske, maskelerin nasıl doğru şekilde takılacağı ve kullanılacağı ve ailelerin maske kullanımına nasıl alıştırılacağı da yer alıyor: 

COVID-19, belirtileri, nasıl yayıldığı ve kendinizi ve çocuklarınızı nasıl koruyacağınız hakkında ayrıntılı bilgi için şu bağlantıyı inceleyebilirsiniz:COVID-19: Ebeveynler neleri bilmeli.

Maske Veya Yüz Siperliği Neden Takılmalı?

COVID-19’un temel yayılma yollarından biri havaya saçılan damlacıklar yoluyla bulaşmasıdır. İnsanlar konuştuğunda, şarkı söylediğinde, öksürdüğünde veya hapşırdığında bu damlacıklar havaya saçılır. Bu konuda araştırmalar devam ediyor ancak virüsün hiç belirti göstermeyen kişilerden de yayılabileceğini artık biliyoruz. Dolayısıyla bazı kişiler hastalığı bulaştırabilir ancak bunu hiç fark etmeyebilir.

İşte bu nedenle, COVID-19’un yaygın olduğu yerlerde sosyal mesafeyi korumak çok önemlidir. Fakat kalabalık kamusal alanlarda sosyal mesafenin korunması her zaman mümkün olmamaktadır ve birbirimizi korumak için bu tür ortamlarda kumaş maske kullanılması tavsiye edilmektedir.

Ancak unutmayın ki tek başına maske COVID-19’un yayılmasını engellemez. Sosyal mesafemizi korumaya ve ellerimizi sık sık yıkamaya devam etmemiz gerekiyor. Hep birlikte bu tedbirleri alırsak, COVID-19’u yenebiliriz. 

Ailem İçin Ne Tür Bir Maske Almalıyım? 

Tıbbi olmayan maskeler (ayrıca kumaş maske veya yüz maskesi olarak da adlandırılır): Siz ve aileniz COVID-19’un yaygın olduğu bir yerde yaşıyorsanız ve herhangi bir COVID-19 belirtisi göstermiyorsanız, tıbbi olmayan maskeleri kullanmanız tavsiye edilmektedir.

Tıbbi maskeler: Salgından dolayı dünya genelinde tıbbi maskeler kısıtlı sayıda bulunuyor. Sizin ve ailenizin COVID-19’a yakalanarak ciddi hastalık geçirme riskiniz yüksekse (60 yaş üzeri olmak veya altta yatan başka bir hastalığın olması) veya COVID-19’lu birine bakıyorsanız, tıbbi maskeleri kullanmanız tavsiye edilmektedir. Ayrıca COVID-19 belirtileri gösteriyorsanız, başkalarını korumak için yine tıbbi maske takmalısınız.

Hangi Kumaş Maske En İyisidir?

Kumaş maskeler veya yüz maskeleri, çok çeşitli malzemelerden yapılmaktadır ve evinizde dikebileceğiniz veya mağazalardan alabileceğiniz bir şeydir. Kumaş maskelerin kullanımına ilişkin araştırmalar devam etmekle birlikte bu maskelerin etkili olması, kullanılan kumaş tipine ve içindeki katman sayısına bağlıdır. Dünya Sağlık Örgütü, yüz maskelerinin üç katmandan yapılmasını önermektedir. Bu katmanlar şunlardır:

• Pamuk gibi emici bir malzemeden yapılmış iç katman
• Polipropilen gibi dokunmamış malzemeden yapılmış bir orta katman
•  Polyester veya polyester karışımı gibi emici olmayan malzemeden yapılmış bir dış katman

Hangi yüz maskesini seçerseniz seçin, burnunuzu, ağzınızı ve çenenizi kapatmalıdır ve elastik iplerle veya bağlarla sabitlenebilmelidir. 

Ailem Ne Zaman Maske Takmalı?

Yerel makamların yaşadığınız yerde belirli alanlarda maske kullanımını zorunlu kılıp kılmadığını veya yaşa göre bir kısıtlama getirip getirmediğini kontrol edin. 

Çocuklarınızın maske takıp takmayacağı; yaş ve maskeyi güvenli ve uygun şekilde kullanıp kullanamayacakları gibi bazı faktörlere bağlıdır. Daha fazla bilgi için UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü rehberine  bakınız. 

Bölgenizde COVID-19 yaygınsa, başkalarıyla aranızda sosyal mesafeyi koruyamadığınız her türlü kamusal ortamda ve kapalı alanda her zaman kumaş maske takılmalıdır. Kalabalık yerlere ve havalandırma sistemi iyi çalışmayan kapalı mekânlara mümkün olduğunca gitmemeye özen gösterin. 

Maske kullanımı ve COVID-19 hakkında ortalıkta çok fazla yanlış bilgi dolaşıyor, bu yüzden ailenizin sağlığı hakkında kararlar alırken UNICEF, DSÖ ve ulusal ve yerel makamlarınız gibi güvenilir kaynaklardan bilgi alın. 

Maskeyi Ne Zaman Takmamalısınız?

Bebekler, küçük çocuklar veya solunum güçlüğü yaşayanlar da dahil olmak üzere, maskeyi yardım almadan çıkaramayan kişiler maske takmamalıdır.

UNICEF ve DSÖ, 5 yaşındaki ve daha küçük çocukların, güvenlikleri açısından maske takmasını önermiyor. Çünkü her çocuk gelişim düzeyini farklı yaşlarda tamamlayabiliyor.

Bazı ülkelerde çocukların maske kullanımıyla ilgili farklı tavsiyeler bulunuyor, dolayısıyla yaşa göre belirlenmiş bir kural olup olmadığını yerel yetkililerden öğrenmelisiniz. 5 yaş altı çocukların maske kullanımını zorunlu tutuyorlarsa, ebeveyni veya bakım vereni olarak çocuğun maskeyi güvenli şekilde kullandığından emin olmak için çocuğun yakınında bulunmalısınız.

Sizin ve ailenizin maske takmanızı güçleştiren bir sağlık durumunuz veya engeliniz varsa, sizin için en iyi seçeneğin hangisi olduğu konusunda doktorunuza danışın. 

Spor yaparken maske kullanımının gerekli olmadığı bir yer seçmeye çalışın. Örneğin evinizde veya başkalarıyla aranızdaki fiziksel mesafeyi koruyabileceğiniz açık hava gibi bir mekânda spor yapabilirsiniz. Çocuklar ve yetişkinler spor veya fiziksel aktivite yaparken, solunumlarını tehlikeye atmamak için maske takmamalıdır. Terlemek maskeyi ıslatabilir, dolayısıyla nefes alıp vermeyi zorlaştırır ve mikropların artmasını kolaylaştırır. 

Çocuklarım İçin Maske Alırken Nelere Dikkat Etmeliyim? 

Çoğu maske yetişkinler için tasarlanmıştır, bu nedenle çocuklara tam oturmayacaktır. Maske alacaksanız, çocuğunuzun yüzüne uygun büyüklükte bir maske seçin. Çocuklarınız için maskeyi satın alabilir veya kendiniz yapabilirsiniz. Maskenin; çocuğunuzun ağzını, burnunu ve çenesi kapatması gerektiğini unutmayın. Ayrıca maskenin yanlarında boşluk kalmaması veya görüşü engellememesi de gerekmektedir. Hızlı yürüdüğünde veya konuştuğunda çocuğunuzun maskeyle rahatça nefes aldığından emin olun.

Kumaş Maske Nasıl Temizlenmeli?

Kumaş maskenizi sabun veya deterjan kullanarak, tercihen sıcak suda (en az 60 derece) günde en az bir kez yıkayın. Makinede yıkayacaksanız, kumaş türüne en uygun sıcaklık ayarını seçin. Elde yıkayacaksanız, sıcak ve sabunlu su kullanın. Yıkadıktan sonra, maskeyi bir daha takmadan önce iyice kurutun. Maskelerinizi temiz bir torbada muhafaza edin.

Maske Doğru Şekilde Nasıl Takılır?

Maskenin doğru şekilde takılması, çıkarılması ve temizliğinin yapılması, sizin sağlığınız ve etrafınızdaki kişilerin sağlığını korumak açısından önemlidir. Bunu rutin haline getirmek için ailenizle birlikte aşağıdaki kontrol listesini uygulayın.

Maskeyi takarken;

• Maskeyi takmadan önce her zaman ilk olarak elinizi su ve sabunla yıkayın. 
• Maskenin temiz olduğundan emin olun. Maske üzerinde herhangi bir yırtık veya delik olup olmadığına bakın. Kirliyse veya hasar görmüşse kullanmayın.
• Maskeyi ağzınızı, burnunuzu ve çenenizi kapatacak ve yan taraflarda boşluk kalmayacak şekilde ayarlayın.
• Rahat nefes alıp verdiğinizden emin olun. 

Maske takılıyken;

• Kirlenirse veya ıslanırsa maskeyi değiştirin.
• Maskeyi burnunuzun veya çenenizin altına indirmeyin veya başınızın üstüne takmayın. Maskenin etkili olabilmesi için ağzınızı ve burnunuzu tamamen kapatmalıdır.
• Maske takılıyken maskeye dokunmayın. 

İpucu: Siz ve aileniz gün içerisinde maskeyi çıkarıp tekrar kullanmayı planlıyorsanız, maskeleri muhafaza etmek için yanınızda ağzı yeniden kapatılabilir temiz torbalar bulundurun. Ailenizdeki her birey için ayrı bir torba kullanın. Maskeyi torbaya koyarken veya torbadan çıkarırken, olası bir bulaşıcılığı önlemek adına maskeyi elastik iplerinden veya bağlarından tutun (maske yüzeyine dokunmayın). Maskeyi takmadan önce ellerinizi yıkamayı unutmayın. 

Maskeyi çıkartırken;

• Maskeyi çıkartmadan önce ellerinizi yıkayın.
• Maskeyi elastik iplerinden veya bağlarından tutarak çıkarın. Maskenin ön yüzüne dokunmamaya çalışın.
• Maskeyi çıkardıktan sonra ellerinizi yıkayın.
• Kumaş maskeler her kullanımdan sonra yıkanmalı ve temiz bir torbada saklanmalıdır.
• Tıbbi maskeler tek kullanımlıktır, o yüzden kullandıktan sonra kapalı bir çöp kutusuna atılmalıdır.

Yapmamanız gereken 6 yaygın hata:

• Maskeyi burnunuzun altına indirmeyin
• Çenenizi açıkta bırakmayın
• Maskeyi çenenizin altına indirmeyin
• Maske takılıyken maskeye dokunmayın
• Gevşek bir maske kullanmayın
• Kirli, hasar görmüş veya ıslak maskeleri kullanmayın.      

Çocuklarınıza Maskeyi Anlatmak

COVID-19 salgını, dünya genelinde aileleri yıpratmış; strese, endişeye ve üzüntüye neden olmuştur. Maske takmak çocukların bu duyguları daha da fazla yaşamasına neden olmuştur. Bu, çocukların özellikle maske kullanımına alışık olmadıkları durumlarda görülmektedir ve böyle hissetmeleri çok normaldir. Bilhassa küçük çocuklar için maske takmak kafa karıştırıcı ve sıkıntı verici olabilir.

Siz veya aileniz daha önce maske takmadıysanız, çocuklarınızla birlikte maskeye önyargısız bir şekilde yaklaşın. Maske takmak zamanla gelişen bir alışkanlıktır, dolayısıyla bu konuda sürekli hatırlatma yapmak ve tutarlı davranmak çok önemlidir. Çocuklarınıza kendilerini ve başkalarını korumak için maske takmanın yanı sıra diğer tedbirleri de (sosyal mesafe, sık sık el yıkama) almaları gerektiğini hatırlatmak önemlidir. 

Ailenizi maske takmaya alıştırmak için başvurabileceğiniz bazı yöntemler şunlardır:

Dürüst Olun

Yaşa uygun bir dil kullanın ve çocuklarınızın endişelerine karşı duyarlı olun. Maske takmanın kimse için eğlenceli bir şey olmadığının farkında olun. Ancak maske takarak yaşlılar ve toplumun daha savunmasız fertleri de dahil etrafımızdaki kişilerin güvenliğini sağlamaya yardımcı olabileceğimizi açıklayın. Maske takmak, birbirimizi önemsediğimizin göstergesidir.

COVID-19’u durdurmak için çok sayıda uzmanın çok çalıştığını ve bizim yardımımıza ihtiyaçları olduğunu söyleyin ve bunun için her türlü tedbiri almamız gerektiğini hatırlatın.

Tek başına maske takmamızın bizi güvende tutmayacağını hiçbirimiz unutmamalıyız. Ellerimizi sık sık yıkamalıyız ve evlerimizin dışına çıktığımızda insanlarla aramızdaki fiziksel mesafeyi korumalıyız. 

Dinleyin ve Empati Kurun

Çocuklarınıza ne düşündüklerini sorun ve beden dili ya da ses tonu gibi vücutlarındaki bir değişiklik gibi kaygı işaretlerini gözlemleyin. Sorularını elinizden gelen en iyi şekilde yanıtlayın. Tüm cevapları bilmemekte hiçbir sorun yok, bu durum hepimiz için yeni bir durum. Soruları veya endişe duydukları bir konu olursa size her zaman danışabileceklerini onlara hatırlatın. Nasıl hissettiklerini düzenli olarak gözlemleyin. Çocuklarınızın yaşına bağlı olarak, duydukları bilgilerin güvenilir olup olmadığını anlamak için arkadaşlarının neler söylediklerini sorarak konu hakkında sohbet edebilirsiniz. 

Evde Başlayın 

Bir süreliğine hep birlikte evde maske takmaya çalışın ve zamanla çocuklarınızın maske kullanmaya alışmasını sağlayın. Yukarıdaki kontrol listesini kullanın, maskeyi yerleştirmeyi, takmayı ve çıkartmayı hep birlikte uygulayın. 

Küçük çocukların gülümsemek gibi görsel iletişim ipuçlarına daha fazla güvendiğini unutmayın, o nedenle maskeleri takılıyken onlarla birlikte gülümseyerek pratik edin ve ses tonunuzun ne kadar yardımcı olabileceğini göz önünde bulundurun. Maskelere daha çok alışabilmeleri için en sevdikleri oyuncak hayvana da maske takabilirsiniz.

Çocuklarınızı Dahil Edin 

Maskeler çeşitli renklerde ve tasarımlarda yapılmaktadır, çocuklarınız da bu maskeleri kendilerini ifade etmek için bir fırsat olarak görecektir. Maske veya kumaş seçimini eğlenceli bir aktiviteye dönüştürmeye çalışın ve çocuklarınızı mümkün olduğunca bu sürece dahil edin. Çocuklarınız maskelerin görünümünü ne kadar çok severse, maskeyi o kadar çok takacaktır. 

Tutarlı Olun 

Maskeyi doğru şekilde takmak, yeni bir alışkanlık kazanmaktır. Doğru davranışı alışkanlık haline getirmek için ise sürekli tekrar etmeniz çok önemlidir. Maskeyi doğru takmanın önemini tekrarlamanın yollarını bulun ve ailenizi, maskenin yanlış kullanıldığını gördüklerinde birbirlerine hatırlatma konusunda teşvik edin. Çocuklar tutarsızlıkları çabuk fark eder, bu nedenle oluşturduğunuz rol modele dikkat edin ve akrabalarınızı ve arkadaşlarınızı da maske kullanımına ilişkin tavsiyelere uymaları için teşvik edin.

Kaynak:

https://www.unicef.org/turkey/covid-19-ve-maske-aileler-i%C3%A7in-i%CC%87pu%C3%A7lar%C4%B1