Kontrol sende! Özlem Denizmen yazdı

Hayatımızda bir enflasyon gerçeği var. Enflasyonu, faizi, doları kontrol edemeyiz ama bireysel bütçemizi edebiliriz.

Finansal sağlığımıza da fiziksel sağlığımız gibi iyi bakmamız gerekiyor. Vücudumuz için nasıl yediklerimize, içtiklerimize dikkat edip hareket ediyorsak, finansal hayatımızı güçlü tutmak için para konularında da özenli olmamız gerekiyor. Enflasyon oranları ülkemizde de dünyada da yükseliyor ve hayatımızın neredeyse her alanını etkiliyor. Koronavirüs öncesi finansal okuryazarlık faydalı bir vitamindi. Ancak şimdi, tüm dünyadaki belirsizlik ortamında finansal okuryazarlık antibiyotik halini aldı. Para yönetimi ve enflasyona karşı korunmak için bu bilgi ve becerilere sahip olmak her zamankinden önemli.

ENFLASYON NEDİR?

Enflasyon, paramızın değerini belirlemekle doğrudan ilgilidir. Kısaca hayat pahalılığını hissetmektir. Belirli bir dönemde mal ve hizmetlerin fiyat artışı, yaşam maliyetimizi ifade eder.

NASIL HAZIRLANABİLİRİZ?

Böyle zamanlarda satın alma gücümüz ve paranın değeri değişiyor. Kendimizi hazırlamanın en iyi yolu bilgiyle güçlenmek ve kontrolümüzde olan şeylere odaklanmak.

BÜTÇE KONTROLÜ

Gelirini, giderlerini yaz, takip et, harcama alışkanlıklarını değerlendir. Tüm harcamalarını yazman ‘Bu paraya nereye gidiyor bilmiyorum’ demeni engeller. Nerelerden kısabileceğini açıkça görürsün. Gerekli durumlarda zaruri harcamalarına odaklan, dışarıda yemek yeme, abonelik, üyelik gibi zorunlu olmayan harcamaları bir süre için durdur.

AKILLI ALIŞVERİŞ:
⇒ İstek ve ihtiyaçlarını belirle.
⇒ Alışverişe çıkınca ya da alışveriş uygulamasını açtığında her gördüğünü sepete atma.
⇒ Hangi marka nerede daha uygun fiyatlı, hangi kartlara özel kampanyalar var? Bunları araştırıp akıllı alışveriş yap.
⇒ Kartında biriken puanları, ödülleri ‘kullanmış olmak’ için değil, ihtiyaç anında kullan.
⇒ Yerde para bırakma. İhtiyacın olan ürünlerde fiyat artışı bekliyorsan hemen alabilirsin.
⇒ Büyük tutarlı harcamalar yaparken vade farkı yoksa taksit seçeneğini değerlendir.

YAŞAM STANDARDI MI
HAYAT STANDARDI MI?

Bunlar iki ayrı kavram. Yaşam standardını para harcayarak yükseltebilirsin, hayat kalitesi için ise anlam gerekir. Örnek: İstediğin bir ülkeye gidebilmek hayat standardını, o ülkeye giderken birinci sınıf koltukta uçmak yaşam standardını gösterir. Enflasyon, yaşam ve hayat standardını olumsuz etkileyebilir. Ancak nelere, ne kadar bütçe ayırdığın, nerede alışveriş yaptığın ve birikimlerini ve yatırımlarını nasıl değerlendirdiğin, yüksek enflasyonun etkilerine karşı korunmanı sağlar.

BORÇLAR NE DURUMDA?

Enflasyon döneminde borçlanıp taksit ödemek kârlı bir davranış gibi fakat, borçlanırken en temel konu borcun şartları ve gelir güvencendir. Boşu boşuna almış olmak için kredi çekme. Bunun dışında şunlara da dikkat et:

• Gelirine uygun borçlan. Krediyi ne için, ne kadar çekeceksin? Baştan karar ver.
• Kefil olacaksan iki değil, üç kez düşün.
• Borcun varsa ve kapatmak istiyorsan önce borçlarının oluşmasının kök sebebine in.
• Tek tek nerelere borcun olduğunu listele. Kredi, kredi kartı, el borcu…
•  Ödeme tarihlerine dikkat et. “Birkaç günden ne olur?” deme. Kredi notun anında düşer.
•  Sahip olduğun varlıklarını bir yere yazmak güçlü hissetmeni sağlar.
• Kimse 10 kiloyu bir anda veremez ama ilk birkaç kiloyu verince insana güç gelir. Borç ödemek de kilo vermek gibi. Moral olması için birkaç küçük borç kapat.
•  Borçları kapatana kadar kredi kartından uzak dur.
• Borcun varsa gizleme. Ailenle bunu samimiyetle konuş.
• Borcun var diye hayatı kendine zindan etme. Her borç ödenir, sen iste yeter ki.
• Borcun kapanmadığı durumlarda satabileceğin bir şey varsa (ev, araba, hisse, toprak vb.) satmaktan çekinme. Daha küçük eve geç, masrafları azalt. Hayatını bir süre için küçült.

YATIRIM NEREDE?

Enflasyon dönemlerinde paranı boşta bırakmamak çok önemli, çünkü erir. Yatırım araçlarını tanı, kendine uygun portföy yap. Paranı tanıdık tavsiyesiyle bilmediğin yere koyma. Detaylı araştır, bankana danış. Kendi risk anlayışına en uygun yatırımdan başla. Eğer Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeysen düzenli olarak getirini sorgula. Paranı enflasyon karşısında koru. Sepet yap en azından.

FİNANSAL SAĞLIK

Yüksek enflasyon, birçok kişi için finansal stres nedeni olabilir. Mevcut gelirin artmıyorsa ek gelir oluştur. Artan maliyetleri yönetmek için evde çalışmayan kişiler varsa onlar da çalışıp aile bütçesine katkıda bulunsun.

PARA İLİŞKİLERİ

Her birimizin farklı para karakterleri var. Bu biz çocukken ailemizden, çevremizden gördüklerimizle, kendi deneyimlerimizle şekilleniyor. Kendi karakterimizi ne kadar iyi tanırsak hem para konularında iletişimimiz o kadar sağlıklı olur hem de parayı daha iyi yönetebiliriz. Bu kuralları yaşam felsefesi olarak görürsek zor zamanlarda kendimizi daha güçlü hissederiz.

YÜREKLENDİREN BABALAR

Çocuklarını destekleyen, onların önünü açan, güven veren ve çocuklarının kendi ayakları üzerinde durmasını sağlayan tüm babaların Babalar Günü’nü yürekten kutlarım. Bizler için çok önemlisiniz.