Vergi incelemelerinde yapay zeka dönemi

Vergi Müfettişleri Derneği Başkanı Fatih Mustafa Olcay, vergi sisteminde dijitalleşme, yapay zeka ve block zincir teknolojisi gibi yeniliklere yönelik değerlendirmelerde bulundu. Olcay, verginin bir ödev olduğunu vurgulayarak, vergiye gönüllü uyumun artırılması, vergi kayıp ve kaçağının engellenmesi, kara para aklanmasıyla mücadele için yapılan denetim faaliyetlerinin önemli olduğunu belirtti. Vergiyle ilgili yapay zeka uygulamalarının temelinde, insan zekası gerektiren görevleri yerine getirebilme yeteneğinin bulunduğuna dikkat çekti.

Olcay, 2020'de OECD Vergi İdaresi Forumu tarafından hazırlanan bir raporda, vergi idaresinin dijital dönüşümünü temsil eden "Vergi İdaresi 3.0" kavramının yer aldığını ve bu kavramın yapay zeka temelli olduğunu açıkladı. Yapay zekanın vergi idaresinde kullanımına ilişkin olarak Olcay, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de chatbot gibi makine öğrenmesi temelli araçlar kullanıldığını belirtti. Bu uygulamaların vergi mükelleflerine vergi ile ilgili soruları cevaplama kabiliyetine sahip olduğunu ve yapay zekanın vergi kaçakçılığıyla mücadelede etkin bir araç olduğunu ifade etti.

İşlem maliyeti düşecek

Olcay, İngiliz Vergi Dairesi'nin vergi kaçakçılığını tespit etmek için kullandığı uygulamaya (The Connect) değinerek, bu uygulamanın çeşitli kaynaklardan gelen verileri çapraz sorgulama yeteneğine sahip olduğunu açıkladı. Türkiye'de vergi sisteminde e-Yoklama, e-Defter, e-Fatura, KDV İadesi Risk Analiz Sistemi, e-Arşiv Fatura, Sahte Belge Risk Analiz Programı gibi dijital araçların kullanıldığını belirten Olcay, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde de dijital araçlarla risk odaklı denetimlere odaklandıklarını belirtti.

Olcay, blok zincire dayalı sistemle vergi tahsilinin otomatikleşeceğine dikkat çekerek, bu sayede devletin vergiyi aracılara ihtiyaç duymadan tahsil edebileceğini ve işlem maliyetlerinin düşeceğini belirtti. Ayrıca, Avrupa Birliği'nin üzerinde çalıştığı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'na da değinen Olcay, Türkiye'nin bu konuda adımlar atması gerektiğini ve Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi kurulmasını önerdiğini ifade etti.