Paraları Yansıtır mı Ülke Karakterini?

Amerikan banknotlarında ülkenin kurucularının ve eski başkanların portreleri yer alır. Çin banknotlarında Mao Zedong'un, Hint banknotlarında Mahatma Gandi'nin resimleri bulunur. 

Benim ilgimi çeken çok az bildiğimiz ismi fazla geçmeyen ülke paraları. Bazılarında bir portre ya da bina, bazılarında manzara, hayvan figürleri hatta bir tablo gibi bakmak istersiniz....

Sık seyahat eden insanlar gideceği ülkenin parasını cebindeki ile değiştirmekten hoşlanırlar. Sanki yeni bir heyecandır. Elinize alırsınız çözmeye, anlamaya çalışırsınız, kafanızda hemen bizim para ile ne kadar eder diye düşünürsünüz. Öyle ya alışverişte lokantada hemen pratik çevirmek gerek kendi paramıza. Alışılmadık banknot ve madeni paralara yakından bakmak, ziyaret ettiğiniz yerin kültürünü tanımanın ilk adımıdır. 

Ne yazık ki, günümüzde banka kartları devralmış genelde ve bazı ülkeler nakitsiz uygulamaya geçmeyi düşünmekteler… Bu yüzden banknotlar ve madeni paraların yavaş ama emin adımlarla modası geçiyor. Bu gerçekleşmeden önce, dışarıdaki en güzel para birimlerinden bazılarına ve tasarımlarının ve geçmişlerinin bu kadar benzersiz olmasını sağlayan özelliklerine iyi baktığınızdan emin olun. Ne dersiniz, birer numune anı olarak muhafaza etmeye? Burada kast ettiğim ABD, Avrupa Birliği ülkelerinin paraları değil, çok az gidilen, az bilinen ülke paraları....

Para sözcüğü malum en çok kullanılan kelimelerden biri olunca para ilgili yazıda resim de gerekli olmalı diye düşündüm gittiğim bazı ülkelerde rastladığım ilginç paralardan...

Uçak yolculuklarınızda yanınıza kim bilir kimler rastlamıştır... Bazıları ile yolculuk boyunca sohbet bile etmiş olabilirsiniz. Hele o kişi Uzak Doğulu ya da Afrikalı ise belki de ufak banknotlar değiş tokuş bile etmişsinizdir. Belki de şu anda evinizde böyle biriktirdiğiniz hatıra banknot ya da madeni paralar da mevcuttur...

Bazen gittiğiniz ülke parasını harcarken karışabilir de kafanız... Çok seneler önce Bangladeş’in Chittagong Limanı’ndayım. Bir sabah kahvaltı sonrası dışarı çıkarken otel ilgilileri önümü kestiler ‘Buradan çıkamazsınız, dışarıda sizi bekleyen uzun bir kuyruk var.’ deyip beni arka kapıdan çıkardılar. Meğer geldiğim ilk sabah kapıda kucağında bebekli kadına tam hatırlamıyorum ama diyelim ki 5 taka (para birimleri) 50 taka vermişim… Duyulmuş tabii, kucağında bebekli ne kadar  kadın varsa dışarıda beni bekliyordu…

Bangladeş Takası

Yugoslav dinarının her gün değeri düşmekte idi, banknotun o kadar çok sıfırları var ki bir keresinde sonradan anladım ki benzinciye iki misli para vermişim...

Sudan Poundu – 1981

40 sene önceki Sudan seyahatim anılarla dolu, ben sadece birini ileteceğim çok kısaca… Port Sudan’dan Başkent Khartum’a gideceğim. Gemi acentesi ile akşam üzeri Seamen Club’ta oturuyor, gökyüzünde nadiren geçen uçakları gözlüyoruz bir taraftan. Ne zaman bir uçak geçse, acente yanındaki gence, ‘Koş bak bakalım Khartum’a gidiyor mu?’ diyordu. Bu şafak vaktine kadar sürdü ve en sonunda 'Gidiyor' cevabı gelmişti.

Son olarak yine 1981 yılında Irak-İran sekiz yıllık savaşı devam ederken Basra’ya gittim. Irak Ulaştırma Bakanlığı binası yarı yüksekliğine kadar kum torbaları ile kaplanmıştı. Limanda ise batırılmış gemilerin bazıların sadece direkleri görülüyordu.

Ertesi sabah top seseleri uyandırdı beni otelde, ilk fırsatta bir araba organize edip karadan Kuveyt’e gitmiştim. Irak parası kalmış elimde, ne zaman bozdurdum, harcadım meçhul, uzun hikaye...

Central Bank of Iraq – 1 Dinar, 1981

Paranızı doğru yönetmeniz ve finansal okuryazarlık bilincinde olmanız dileği ile...

Heybeliada

Temmuz 2020