Kırmızı et fiyatları neden yükseldi? Rekabet Kurumu Başkanı açıkladı

Kırmızı etin beslenmedeki kritik rolü nedeniyle bu sektörün düzenli olarak takip edilen sektörlerden biri olduğunu belirten Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, 2011'de tamamlanan ilk sektör incelemesinden bu yana sektörde ve dünya genelinde birçok değişiklik yaşandığını ifade etti.

Son dönemde kırmızı et sektöründeki fiyat artışlarına yönelik birçok şikayet aldıklarını belirten Küle, bu yıl içinde uzlaşma yöntemiyle sonuçlanan ve resen başlatılan bir soruşturmada, hayvan besiciliği yanı sıra et ve et ürünlerinin üretimi ve satışı alanında faaliyet gösteren önde gelen bir teşebbüse perakendecilerin raf fiyatlarını belirleme tespiti sonucunda idari para cezası uygulandığını açıkladı.

Ham madde ve enerji fiyatlarında ciddi artış

Küle, son iki yılda sektördeki fiyat artışlarının rekabeti kısıtlayıcı nitelikteki anlaşmalar veya teşebbüs birliği kararları kaynaklı olup olmadığını araştırdıklarını ve bu incelemelerde sektördeki fiyat artışlarının temelde yapısal sorunlardan kaynaklandığını belirtti. Bu nedenle, sektördeki piyasa dinamiklerini detaylı bir şekilde inceleyerek oyuncuların karşılaştığı yapısal sorunları tespit etmeyi ve çözüm önerileri sunmayı amaçladıklarını ifade etti.

Küle, kırmızı et piyasasının, besicilikte kullanılan ham madde fiyatlarından doğrudan etkilendiğine dikkat çekerek, Kovid-19 salgını ve Ukrayna-Rusya Savaşı sürecinde ham madde ve enerji fiyatlarında ciddi artışlar ve arz sorunları yaşandığını belirtti. Ayrıca, yem sanayisinin büyük ölçüde ithal yem ham maddelerini kullandığını ve bu durumun fiyat artışlarına katkı sağladığını vurguladı.

'Kırmızı et fiyatlarında ani yükselişler yaşandı'

Küle şu değerlendirmelerde bulundu: 

"TÜİK verilerine bakıldığında, özellikle 2020-2021 yıllarında kırmızı et fiyatlarındaki artış, diğer gıda ürünlerindekine kıyasla düşük seyrediyordu. O dönemde çiğ süt fiyatlarının seyri de kırmızı et fiyatlarına seyrine benzer şekildeydi. Yem maliyetlerinin artması karşısında çiğ süt fiyatlarının yeterince artış gösterememesi, büyükbaş hayvancılıkta bazı işletmelerde anaç hayvanların kesime gönderilmesiyle sonuçlandı. Bu durumun, arzın artış göstermesi nedeniyle kırmızı et fiyatları üzerinde o dönemlerde baskı oluşturduğunu gözlemleyebiliyoruz ancak anaç hayvanların kesilmesi 2022'de Türkiye'de büyükbaş hayvan varlığının düşmesine yol açarak kırmızı et piyasasında arz yönlü sorunlar doğurmuş ve kırmızı et fiyatlarında artan talep karşısında ani yükselişler yaşanmıştır."

Küresel seviyede yaşanan olumsuz gelişmeler etkiledi

Türkiye'deki meraların vasıfsız olmasından kaynaklı çoğunlukla ahır besiciliği yapıldığına işaret eden Küle, "Bu durumların yem maliyetlerini önemli ölçüde artırdığı, sektörde kullanılan girdilerin büyük bir kısmının ithal edilmesinden kaynaklı olarak küresel seviyede yaşanan olumsuz gelişmelere ve dövizdeki hareketlere karşı sektörün oldukça kırılgan hale geldiği hususları da tespitlerimiz arasında yer aldı" dedi.

Küle, sorunlara ve çözümüne yönelik daha detaylı incelemeler yapacaklarına dikkati çekerek, şunları söyledi:

"Sektördeki tüm paydaşlarla görüşmeler gerçekleştireceğiz ancak bu aşamada çözüm için temelde üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve küçük ölçekli işletmelerin üretimde etkin bir ölçeğe ulaşmalarına katkı sağlayacak uygulamaların hayata geçirilmesinin faydalı olacağını düşünüyoruz. Bu çerçevede üretici örgütlerinin ve kooperatiflerin pazarda etkin bir rol oynaması önem arz etmektedir. Üreticilerin kooperatifler aracılığıyla daha avantajlı fiyatlarla girdiye ulaşabilmesinin tüketicilerin daha uygun fiyatlarla ürünlere ulaşmasına doğrudan katkı sağlayacağına inanıyoruz.