Kadınların istihdam oranı erkeklerin yarısından daha az

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre, toplam nüfusun %49,9'unu kadınlar, %50,1'ini ise erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, yaşam süresi farkı nedeniyle 60 ve üzeri yaş grubunda kadınların lehine değişti. 60-74 yaş grubunda kadın nüfus oranı %52,1 iken 90 ve üzeri yaş grubunda %70,2'ye yükseldi.

Hayat Tabloları sonuçlarına göre, 2020-2022 döneminde Türkiye genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi 77,5 yıl iken kadınlarda 80,3 yıl, erkeklerde 74,8 yıl oldu. Kadınların doğuşta beklenen yaşam süresi erkeklere göre 5,5 yıl daha uzun.

Sağlıklı yaşam süresi açısından incelendiğinde, 2020-2022 döneminde sıfır yaşında bir kişi için Türkiye genelinde sağlıklı yaşam süresi 58,4 yıl iken kadınlarda 57,0 yıl, erkeklerde ise 59,7 yıl olarak kaydedildi. Doğuşta sağlıklı yaşam süresi erkeklerde kadınlardan 2,7 yıl daha uzun oldu.

Ortalama eğitim süresi

Ulusal Eğitim İstatistikleri, eğitim sürelerindeki artışı gösteriyor. 2011'de Türkiye genelinde ortalama eğitim süresi 7,3 yıl iken, 2022'de bu süre 9,2 yıl oldu. Kadınlarda ortalama eğitim süresi 6,4 yıldan 8,5 yıla, erkeklerde ise 8,3 yıldan 10 yıla yükseldi.

Eğitim düzeyi incelendiğinde, 25 ve üzeri yaş gruplarında en az bir eğitim düzeyini tamamlayanların oranı 2008-2022 yılları arasında arttı. 2008'de bu oran %75,1 iken, 2022'de %91,3'e çıktı. Kadınlarda 2008'de %67,5, erkeklerde %82,8 olan oranlar, 2022'de sırasıyla %86,7 ve %96,1'e yükseldi.

Yükseköğretim mezunu olanların oranı da benzer şekilde arttı. 2008'de %9,1 olan oran, 2022'de %23,5'e çıktı. Kadınlarda %7,1, erkeklerde %11,2 olan oranlar ise 2022'de sırasıyla %21,6 ve %25,5'e yükseldi.

Hanehalkı İşgücü Araştırması'na göre, 2022'de 15 ve üzeri yaş grubundaki nüfusun işgücüne katılma oranı %53,1 oldu. Kadınlarda bu oran %35,1, erkeklerde ise %71,4 olarak kaydedildi. Eğitim seviyesi arttıkça kadınların işgücüne katılımının arttığı gözlendi.

İşgücüne katılma oranı

İşgücüne katılma oranıyla birlikte, istihdam oranları da incelendi. 2022'de 15 ve üzeri yaş grubundaki nüfusun istihdam oranı %47,5 oldu. Kadınlarda bu oran %30,4, erkeklerde ise %65,0 olarak belirlendi.

Kadın istihdam oranı en yüksek %37,4 ile Karadeniz bölgesinde, en düşük ise %18,2 ile Güneydoğu Anadolu bölgesinde kaydedildi.

Yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranı 2022'de %9,8 olarak belirlendi. Bu oran kadınlarda %16,1, erkeklerde ise %6,7 oldu. 25-49 yaş grubundaki kadınlar arasında çocuğu olanların istihdam oranı %28,0 olarak tespit edildi.

Ücret ve kazanç farkına dair, eğitim seviyeleri arasındaki farklar da göz önüne alındı. Yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama brüt ücret-maaş farkı %17,1 iken, ilkokul ve altı mezunlarında %12,4 olarak kaydedildi. Yıllık brüt kazançta ise lise mezunları arasında %19,6'lık, ilkokul ve altı mezunları arasında %14,5'lik farklar görüldü.

Hanehalkı İşgücü Araştırması'na göre, 2012'de şirketlerde üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı %14,4 iken, 2022'de %19,6'ya yükseldi.

Ortalama evlenme yaşı

Evlenme İstatistikleri, 2023'te resmi olarak evlenen kadınların ortalama evlenme yaşı 25,7, erkeklerin ise 28,3 olarak belirlendi. Evlenme yaşı en yüksek olan il Tunceli iken en düşük olanlar ise sırasıyla Ağrı ve Şanlıurfa oldu.

Eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2022'de kadınların %38,9'u kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evliyken, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranı %42,8 oldu.