Kadın ve Para

01.09.2014

Finansal konularda kadınların bakış açısı, davranışları evrensel.

Adana’daki Sabiha ay sonunu nasıl getireceğim diye düşünürken, İspanya’daki Adelita da nereye gitti paralar, neden birikmiyor diye soruyor kendine. Adıyaman’daki Mualla kredi kartını nasıl ödeyeceğim derken, İtalya’daki Alegra da borç ödeme derdinde. Kadın sorunlarının milleti olmuyor.

Ev ve iş yaşamı arasına sıkışmış hayatı olan kadınlar,  yetişememe duygusuyla yaşıyorlar. Çocuğu olan her kadın, çocuğunun sağlığından, eğitiminden yana kaygılı. Zamanla yarışan ve hep iyiyi arayan kadın olan bu çok şapkalı kadın, yüreklendirilmeye ihtiyaç duyuyor. Bir de Maslow piramitinin üst noktası olan kendini gerçekleştirme var ki, onun için de cesarete ihtiyacı var. Peki nasıl olacak?

Tüm bunlar için finansal özgürlük olmazsa olmaz. Finansal özgürlük, paranın azlığı ya da çokluğu ile sağlanmıyor. Kadının, parasını yönetme hakkı anlamına geliyor. Okur mektuplarımın hepsini tek tek yanıtlıyorum. Değerli bir kadın okurum, “35 yıldır evliyim, daha maaşımı bir kez elime almadım. Ne yapacağım?” diyordu. Bunun için parayı sadece kazanmak değil, kullanma özgürlüğüne de sahip olmak gerekiyor.

Türkiye’de Kadının Durumu
OECD ve Boston Consultancy Group (BCG) tarafından yapılan araştırmalar ve deneyimlerimiz gösteriyor ki, kadınlar para konularında erkeklerden daha az ilgili. İlgi olmayınca bilgi de olmuyor.  Kadınlar riskten kaçınıyor ve kendilerine yeterince güvenmiyor.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)’nın 2014 İnsani Gelişim Raporu verilerine göre;

Eğitim oranı: Türkiye’de kadınların ortalama eğitim süresi 6,4 yıl, dünyada en yüksek 12 yıl

İş gücüne katılım:  Türkiye’de %29,4 kadın çalışan varken, dünyada en çok %61,3.

Gelir düzeyi:
* Türkiye’de kadınların milli geliri 8813 dolar, dünyada ise 39.000 dolar. Dünyada erkeklerin geliri kadınınkinden iki kat fazla.
* Türkiye’de 3 kat. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne göre İstanbul ve Ankara’da kadınların tapuları, erkeklerin yarısı kadar. Doğuya gittikçe bu oran azalmakta. Dünya genelinde bu oran %1.
* Kadınların paralarını eğitim, beslenme ve sağlık için harcıyorlar.
* Ve kadınlar sadece kendilerine değil, topluma da faydalı. Bağış yapma oranı erkeklerden %40 fazla.

Yatırım
Kadınların yatırım konusundaki becerikliliğini anlamak için Warren Buffet’a bakmak yeter. Buffet dünyanın en ünlü yatırımcılarından. Sıkı durun sırrı söylüyorum: Warren Buffet kızlar gibi yatırım yapıyor!

* Kadınlar daha az al – sat yapıyor.
* Kadınlar arkadaşlarından ya da etraflarındaki insanlardan daha az etkleniyor.;
* Kadınlar çok araştırıyorlar ve hatalarından ders çıkarıyorlar.
* Kadınlar daha az risk alıyorlar. (Çünkü testesteron oranları daha az)

Kaliforniya Üniversitesi’nin 7 yıl boyunca izlediği bir araştırmaya göre, kadınlar erkeklerden %4,6 daha iyi sonuçlar elde ediyor yatırım konusunda.

Girişimci kadının durumu
Kadınlar, evde para işlerine kocam bakar, diyerek kenara çekiliyor. Baba evinde de muhtemelen benzer bir tabloyla büyüyor. Eğitimli de olsa, çalışsa da para yönetimi erkeğe emanet ediliyor. Toplum da bunu destekliyor. Bazı kadınlar ezber bozuyor ve kendi işlerinin başına geçiyor.

* OECD 2013 verilerine göre erkeklerden daha az sayıda kadın girişimci var.
* Kadınlar, zorunluluktan iş sahibi oluyor. Boşanan, eşini kaybeden, finansal bir travma yaşayan, ailesinden destek görmeyen bir şekilde hayatta kendi ayakları üzerinde durmak zorunda kalan kadınlar iş kuruyorlar.
* Kadın, esneklik istediği için girişimci oluyor. Ev yaşantısını ve çocuğuyla geçireceği zamanı uzatmak istiyor.

Mikro kredi:
Kadın girişimcileri erkeklerden ayıran temel farklılık, banka kredisi kullanma konusunda. Kadınların teminatı olmadığı için krediyle iş kuramıyorlar. Bangladeşli ekonomist Prof.Dr.Muhammed Yunus’un 1983 yılında kurduğu Grameen Bank (Köy Bankası) ile kadının kredi sorunu giderildi. Ülkemizde mikro kredi olarak anılan sistemde kadınlar, kendi işlerini kurup, eşlerini yanlarında çalıştırmaya bile başlıyorlar.

Anadolu kadınımızın el emeği, yoktan var etme becerisiyle birçok eğitimsiz ve maddi varlıktan yoksun kadının evinde finansal huzur sağlanmış durumda. Mikro kredi sisteminden kredi kullanan kadınların tamamı, kullandıkları kredinin %100’ünü geri ödemeyi başardı.

Bunları niye yazdım?
Haziran ayında Başbakanlık tarafından Finansal Erişim, Finansal Eğitim, Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları açıklandı. Bu ne demek?

* Türkiye, tasarruf oranıyla dünya ülkeleri arasında son sıralarda yer alıyor. 10 sene önce %25 iken, bugün %13 seviyesinde tasarruf ediyoruz.
* Mart ayı rakamlarına göre yaklaşık 15 milyon kişi borçlu.
* Ülkemizin %56’sı bankacılık sistemine dahil değil.

Ülkemizin ekonomik hedefi, finansal olarak ilk 10 sene içerisinde olmak. Bunun için de finansal okuryazarlık şart. Kadın, genç, çocuk, yaşlı toplumun her kesiminin topyekün bilinçlendirilmesi hareketi başladı.

Kurucusu olduğum Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği’ne bu eylem planı içerisinde önemli sorumluluklar verildi. 55 eylemin 36 tanesinde FODER’in görevleri var. Bu önemli ve bir o kadar da gurur verici sorumluluk için tüm kadınların ‘elele’  vermesi gerektiğine inanıyorum. Haydi kadınlar, biz parayı yönetebiliriz. Kendinize güvenin ve isteyin.

Sağlık, sevgi ve para ile kalın.