İklim hedefleri ve enerji güvenliği tehlikede: Elektrik şebekelerine yeterli yatırım yapılmalı

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayımlanan Elektrik Şebekeleri ve Güvenli Enerji Dönüşümü raporu, dünya genelinde elektrik sistemlerinin belkemiğini oluşturan şebekelerin genişletilmesine yönelik yatırımların, güneş ve rüzgar enerjisi, elektrikli araçlar ve ısı pompaları gibi temiz enerji teknolojilerindeki dönüşümün hızına yetişemediğini ortaya koyuyor.

Şu an dünya genelinde yarısı ileri aşamada olan 3 bin gigavatlık yenilenebilir enerji projesi, şebeke bağlantısı için beklemekte. Bu kapasite, 2022'de küresel çapta devreye alınan toplam güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesinin beş katına eşdeğer.

Temiz enerji kapasitesinin şebeke altyapısına entegre edilmesi ve elektrik sistemlerinin güvenliğine ve iklim hedeflerine katkı sağlayabilmesi için şebeke altyapısının modern ve dijital hale getirilmesi gerekli.

Şebeke yatırımları dünya genelinde sabit

2010'dan bu yana yenilenebilir enerji yatırımları neredeyse iki katına çıkmasına rağmen, dünya genelindeki şebeke yatırımları yıllık 300 milyar dolar seviyesinde sabit kalmaya devam ediyor.

Ulusal iklim hedeflerine ulaşmak ve enerji güvenliğini sağlamak için 2040'a kadar dünya genelinde 80 milyon kilometrelik elektrik şebekesinin eklenmesi veya yenilenmesi gerekiyor. Bu hedefe ulaşmak için yıllık yatırımların iki katına çıkarak yıllık 600 milyar dolara yükseltilmesi lazım.

Şebeke yatırımlarının hızlandırılmaması ve düzenleyici reformların yavaş ilerlemesi durumunda, yenilenebilir enerji kaynaklarından üretimin düşük seyretmesi ve tüketimin fosil kaynaklarla karşılanması ihtimali nedeniyle, 2030 ve 2050 arasında toplam karbon emisyonlarının 60 milyar ton daha yüksek olabileceği hesaplanıyor.

Küresel ısınma riski

Son 4 yılda elektrik sektöründen kaynaklanan karbon emisyonları ile eşdeğer düzeyde olan bu potansiyel emisyon artışı, küresel ısınmanın 1,5 derecenin üzerine çıkması ve 2 dereceyi aşma riski oluşturuyor. 

IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, birçok ülkede temiz enerji gelişiminin benzeri görülmemiş olduğunu belirterek, "Bu durum bizi iyimserliğe sevk ediyor. Ancak, hükümetler ve iş dünyası, hızla büyüyen yeni enerji ekonomisine hazır olmak ve dünyanın elektrik şebekelerinin hazır olduğundan emin olmak için bir araya gelmezse, temiz enerji dönüşümü tehlikeye girebilir. Şebekelere bugün yatırım yapmalıyız, yoksa yarın sıkıntı yaşayabiliriz" ifadelerini kullandı. 

Gelişmekte olan dünya için elektrik şebekelerini inşa ve modernize etmek için gerekli kaynaklara sahip olmanın uluslararası toplum için önemli bir görev olduğunu belirten Birol, önde gelen ekonomilerin finansmanı harekete geçirerek, teknolojiye erişimi sağlayarak ve politikalara ilişkin en iyi uygulamaları paylaşarak sürdürülebilir kalkınmayı güçlendirmeye ve iklim değişikliği kaynaklı riskleri azaltmaya yardımcı olabileceğini vurguladı.