Fay hattında enerji nasıl birikir? Deprem enerjisi nedir?

Deprem Enerjisi Nasıl Oluşur?

Deprem, yer içerisinde fay düzlemi olarak tanımlanan kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması sonucunda gelişen bir olgudur. Birbirlerinin hareketini engelleyen yer kabuğu levhaları arasında sürtünme başlar. Levhaların birbirlerine sürtünmesi sırasında, büyük kaya kütlelerinin arasında kalan “fay” adını verdiğimiz zayıf yerler zorlanırlar ve buralarda gerilme enerjisi birikir. Deprem enerjisinin ilk boşalmaya başladığı yer ve aynı zamanda sismik dalgaların çıkış kaynağı olan merkez (nokta) depremin odak noktası ya da merkezi olarak tanımlanmaktadır.

Fay Hattı Nedir?

Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu oluşan gerilme ve sıkışmalar, yer kabuğunun bazı bölümlerinde yüzyıllar boyunca enerji biriktirir. Bu enerjiler zaman zaman ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli kesimlere fay adı verilir.

Bir kırık boyunca biriken enerjinin boşalması sırasında çevreye sismik dalgalar yayılmaktadır. Deprem dalgaları olarak nitelenen bu sismik dalgalar, önce hafif bir sarsıntı ile yer içerisinden gelen top seslerini andıran gürültüler şeklinde hissedilmektedir.

Deprem odağından boşalan enerjinin miktarı esas alınarak yeni ölçme yöntemi ortaya konulmuş ve bu ölçülen değerde depremin büyüklüğü (magnitüdü) denilmiştir. Aletsel olarak hesaplanan Richter ölçeğine göre rakamlarla ifade edilen ve deprem büyüklüğü logaritmik olarak artan bir değerdir. Başka bir deyişle, artan her bir tek değer, bir önceki değerin 10 misli büyük bir miktarı göstermektedir. Bu durumda 7 büyüklüğündeki bir deprem 6 büyüklüğündeki bir depreme göre 10 kat daha büyük bir deprem anlamına gelmektedir. Enerji açısından ise her bir değer, bir önceki değere göre 31,5 kat daha fazla enerjinin açığa çıkması anlamına gelmektedir.

Depremlerin çoğu yer kabuğunun 20-35 km derinlikteki elastik kısmı içerisinde oluşmaktadır. Ancak okyanusal kabuğun kırılarak yerin içerisine daldığı yerlerde 350-400 km ye kadar olan derinliklerde de deprem odağı oluşabilmektedir. Daha derinlerde sıcaklık 400 °C'nin üzerinde olduğu için yer değiştirme hareketi deprem olmadan, yavaş plastik şekil değiştirme şeklinde olabilmektedir.

Depremin Ekonomik Maliyeti Ne Kadar? Türkiye’nin Deprem FaturasıKahramanmaraş merkezli deprem felaketinin Türkiye'ye olan maliyetine ilişkin öngörülere haberimizde yer verdik.