Depreme karşı karbon fiberle güçlendirme: Karbon elyaf güçlendirme nedir?

Kahramanmaraş ve Hatay'da yıkıcı depremin ardından karbon fiber elyafları kullanılarak güçlendirilen 8 katlı eski bir apartmanın 3 depremde de göçmemesi sonrası karbon fiber lifli elyaf kompozitlerin kullanıldığı güçlendirme yöntemi merak konusu oldu.

Karbon Fiberle Güçlendirme Nedir?

Yapının kolon kiriş ve taşıyıcı duvarlarına demirden 12 kat daha dayanıklı karbon fiber kompozitlerinin yapıştırılmasıyla yapılan güçlendirme yöntemine karbon fiberli güçlendirme deniliyor. Karbon lifleri, uçakların gövdeleri, rüzgar türbinerinin pervaneleri ve İHA, SİHA'larda da kullanılan bir malzeme. Çelikten bile sağlam bir malzeme olan karbon elyaf, mukavemetinin yüksek olması sayesinde deprem ivmesi sırasında yapının taşıyıcı elemanlarının parçalanmasını önlüyor. Böylelikle kolon, kiriş ve duvarların parçalanmaması sayesinde yapının tamamen göçmesi engelleniyor ve deprem anında binada yaşayanların dışarı çıkabilmesine imkan tanınıyor.

Karbon Elyafla Güçlendirme Nasıl Yapılıyor?

Karbon elyafla güçlendirme bir yapı güçlendirme projesi eşliğinde yapılıyor. Önce binada inceleme yapılması ve statik hesaplamaların gerçekleşmesi gerekiyor. Binanın deprem yüküne dayanıksız görülen bölümleri belirlenerek bu bölümlerde yüzey temizliği gerçekleştiriliyor ve ardından epoksi reçine sürülen yüzeylere karbon elyaf kompozitleri yapıştırılıyor. Beton dayanımı düşük olan noktalara birkaç kat karbon fiber kompozitinin uygulanması gerekebiliyor. Karbon elyaflar gerekli görüldüğü durumda kolon, kiriş ve taşıyıcı duvarlara uygulanıyor ve kolonların sarılması için kolonların çevresindeki duvarların 15- 20 santim kırılması gerekebiliyor. Karbon elyaf kompozitleri yapı elemanlarına dıştan uygulanabiliyor ve güçlendirilen yapı elemanları işlemden sonra sıva veya alçıpan ile kapatılarak normal bir görünüme kavuşuyor.

Hangi Yapılara Karbon Güçlendirme Yapılabiliyor?

Karbon fiber güçlendirme betonarme, yığma, ve ahşap yapı elemanları için dışarıdan uygulanabiliyor. Karbon elyafla güçlendirme mevcut deprem yönetmeliğinde de yapılara uygulanabilecek güçlendirme tekniklerinden biri. Karbon lifli güçlendrime, uygulandığı yapı veya yapı elemanında yük taşıma kapasitesini arttırma, eğilme dayanımını arttırma, dinamik yüklerden gelen yorulma direncini güçlendirme gibi olanaklar sağlıyor. Karbon lifli polimerlerle güçlendirilen tuğla duvarlar, deprem sırasında yapının ileri geri oynamasını azaltıp rijitliğin artmasını sağlıyor ve böylelikle binanın depremde zarar görme azaltıyor.

Karbon Fiberle Güçlendirme Maliyeti Ne Kadar?

Karbon elyaf lifleriyle güçlendirme statik hesaplamalarına göre yapılan bir güçlendirme yöntemi ve yapının tümüne uygulanması gerekiyor. Yani bir apartmanda sadece bir katın ya da bir bölümün güçlendirilmesi deprem riskini azaltacak bir önlem değil. Maliyet uygulanacak karbon lif kompozit sayısına ve binanın taşıyıcı eleman sayısına göre belirleniyor. Ayrıca güçlendirme öncesi binanın beton dayanımı ve demirlerdeki korozyon oranına bakılması gerekiyor. Beton dayanım oranına bağlı olarak kaç kat karbon lifi kullanılacağı belirleniyor. Karbon elyaf lifi kompozitinin metrekaresi yaklaşık 20 euro. 150 metrekarelik bir katta karbon lifli güçlendirmenin ortalama maliyetinin 250 bin TL tutacağı belirtiliyor. Çift daireli 4-5 kat bir binada çalışma yaklaşık 1.5 ay sürebiliyor.

Karbon Fiber Güçlendirme Başvurusu Nasıl Yapılıyor?

Binanızda kargon güçlendirme veya diğer adıyla deprem güçlendirmesi  yaptırmak istiyorsanız öncelikle yapıda bulunan maliklerin 5'te 4 çoğunluğunun güçlendirme için onay vermesi gerekiyor. Sonrasında apartman karar defterine bu durum işleniyor ve noter onayının ardından güçlendirme projesinin hazırlanması için bir firmayla anlaşma sağlanması gerekiyor. Hazırlanacak projeyle belediyeye başvuruda bulunmadan önce projenin bir üniversitenin ilgili birimi tarafından onaylanması şartı aranıyor. Bu onayın ardından da belediyenin vereceği ruhsatla güçlendirme çalışmaları başlıyor.

Spor dünyası depremzedeler için ‘omuz omuza’ verecekGençlik ve Spor Bakanlığı, Türkiye Futbol Federasyonu, Süper Lig Kulüpler Birliği Vakfı ve beIN Medya Grubu depremzedeler için 'Omuz omuza' yardım kampanyası düzenleyecek.