Bilgi kirliliğinden nasıl korunuruz?

Enformasyon bombardımanı, ilgili ilgisiz, doğru yanlış, gerekli gereksiz binlerce haberin insanlara ulaşmasını anlatmak için kullanılır. Enformasyon bombardımanı sonucunda insanların bedenleri değil zihinleri dağılır. Zihnin dağılması sonucunda insanlar doğruyu yanlıştan ayırt edecek ışıktan mahrum kalırlar. Dolayısıyla bu toz bulutlarının arasında gerçek, doğru ve güvenilir habere erişmek özel bir uğraşı gerektirir.

Bilgi kaynaklarının çoğalması ve yaygınlaşması “Doğru, gerçek ya da geçerli bilgi hangisidir?” sorusunu gündeme getirmiştir. Zira sayısız İnternet sitesi, yüzlerce televizyon, gazete, radyo kurulu her gün, her saat ve hatta her dakika haber yayını yapmakta, bu da enformasyonun hızla genişlemesine, niceliğinin artmasına ve niteliğinin şüpheler uyandırmasına sebep olmaktadır.

ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM GELİŞTİRMEK

Medya kullanıcısı hem medya mecralarındaki hem de bilgi ve haber sayılarındaki artış nedeniyle doğru ve güvenilir bilgiye ulaşmada farklı bir yaklaşım geliştirmek zorundadır. Eleştirel yaklaşım olarak ifade edilen bu yaklaşım, medyaya karşı şüpheci, gelen bilgi ve enformasyonun niteliğine ve amacına mesafeli olmak gerekliliğini vurgular.

Medyaya karşı eleştirel bir yaklaşım için yapılması gerekenler şunlardır:

Her Haber İnanılmamalı

Medyada yer alan her türlü enformasyon ve içerik sorgulanmalıdır. Bu enformasyonu kim, niçin üretmiş? Yayımlanma amacı ne? Haberi alan kişide ne gibi bir değişim bekleniyor olabilir? Bilgilendirmeye mi çalışıyor, inandırmaya mı?

Bilgi Ayrıntılı Olmalı

 İçerik, bir haberin sahip olması gereken özelliklerin (5N1K) dışında ne tür kapsamlı ve ayrıntılı bilgi sunmaktadır? Bilgi içeriğinin birey ya da toplum için bir değeri, önemi, gereği var mı?

Bulunan İçerik Karşılaştırılmalı

 Enformasyonun içeriği ve sunumu diğer medya araçlarından kontrol edildi mi? Tutarsızlıklar ya da çelişkiler var mı? Varsa nedeni ne olabilir?

Bilginin Doğruluğu Araştırılmalı

Sunulan bilginin (gerek işlenmemiş bilgi gerekse akademik niteliği ağır basan sistematik bilgi) kaynağı araştırılmalı, güvenilirliği sorgulanmalıdır. Ayrıca ilgili kişi ya da kurumlar hakkında eleştirel bir gözle farklı kaynaklardan bilgi edinilmelidir.

İçeriğin Türüne Göre Hareket Edilmeli

İçeriğin türü (haber, reklam, program vb.) tespit edilmeli, sunumunda bunun etkisi olup olmadığı değerlendirilmelidir. Haber, reklam, dizi film vb. içerikler birbirinden ayırt edilmelidir. Örneğin tarihî bir dizinin, tarihle ilgili bilgi kaynağı olarak kullanılmaması gerektiğinin farkında olunmalıdır. Ayrıca haberin üretim aşamasında takip edilen usul incelenmeli, hatalar ya da usulden sapmalar tespit edilmelidir. Usulün bilinmesinin üretenin geçtiği yolun aynen izlenmesine imkân veren bir araç olduğu unutulmamalıdır.

Bilginin Nereden Alındığı Önemli

 Bilgi ve enformasyon önemlidir. Çoğu zaman üreten de en az üretilen bilgi ve enformasyon kadar önemlidir. Çünkü bilgiyi ve enformasyonu üreten ve yayanlar, tıpkı o bilgiyi ve enformasyonu alanlar gibi insandır. Onlar da her şeyi bilen kişiler değildirler. Onların da belli dünya görüşleri, yaşam biçimleri, mesleki zorunlulukları ve inanç dünyaları vardır. Ve ürettikleri bilgi bunlardan ister istemez etkilenir.

Geleneksel Bilgi Kaynakları Dikkate Alınmalı

Anne, baba, bilgin, öğretmen ve kitap gibi geleneksel bilgi ve enformasyon kaynakları ile aktörlerine de başvurmayı göz ardı etmemek gerekir. Eleştirel bir yaklaşım geliştirme ve buna uygun davranabilme biraz da medya imkânlarının dışındaki geleneksel bilgi kaynaklarının kullanımına, onlardan alınacak yardıma bağlıdır.

Kredi notu nedir, nasıl öğrenilir? Kredi başvurularının onaylanması büyük ölçüde kredi notuna bağlı oluyor. Kredi kullanmayı düşünenler için kredi notu hakkındaki detayları sıralıyoruz.