1 Mayıs İşçinin ve Emeğin Bayramı! İşte tarihi...
İşçilerin günlük çalışma süresinin düşürülmesi için başlattığı mücadeleden doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında emek ve işçi bayramı olarak kutlanıyor. Peki tarihi nedir?
1 Mayıs nasıl ortaya çıktı?
İşçilerin günlük çalışma süresinin düşürülmesi için başlattığı
mücadeleden doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında bir asırdan
fazladır emek ve işçi bayramı olarak kutlanıyor. İlk kez 1856'da
Avustralya'nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat
işçileri yoğun çalışma süresinin günlük 8 saate düşürülmesi
talebinde bulunarak iş bıraktı. İşçiler, taleplerini dile getirmek
için 21 Nisan'da 1856'da Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento
Evi'ne kadar yürüdü. Avustralya'nın ardından ABD'deki işçiler de
1884'te işverenlerden çalışma saatlerini azaltmalarını talep etti.
ABD'de günlük çalışma süresinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için
başlatılan mücadele, 1886'da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp küresel
nitelik kazandı. Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı'nın
1889'daki Paris Kongresi'nde, yılın bir gününün dayanışma amacıyla
işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı. ABD'li
sendikacıların önerisi üzerine o gün "1 Mayıs" olarak belirlendi. O
tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında "Emek
Bayramı", "İşçi Bayramı" ve "1 Mayıs Bayramı" gibi adlarla
kutlanmaya başlandı.
Cumhuriyet döneminde ilk resmi kutlama 1923'te
Osmanlı'da 1 Mayıs ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve
liman işçilerince kutlandı. İstanbul'daki ilk kutlama ise 1912'de
yapıldı. Osmanlı'nın ardından, Cumhuriyet döneminde Sovyetler
Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1 Mayıs 1922'de Ankara'da
İşçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise ilk kez 1
Mayıs 1923'te oldu. Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs
programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması
sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi yaşamını
yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı. Bu olay da gerekçe gösterilerek
12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs, bayram olmaktan
çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı. 1 Mayıs, yıllar sonra 2009'da
"Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tekrar resmi tatil ilan edilerek,
kutlanmaya başlandı.