Nasıl Erken Emekli Olunur?

Yasal düzenlemeler, çalışma gücünü kaybeden ve sürekli rahatsızlığı veya engeli olanlara erken emeklilik imkânı tanıyor. Buna ‘malulen emeklilik’ ve ‘engelli emekliliği’ deniyor. Engelli emekliliği doğuştan meydana gelen engellilik veya rahatsızlık sonucu alınan vergi indirimi sonrasında hak ediliyor. Burada da en az yüzde 40 iş görme kaybı aranıyor. Malulen emeklilik ise sonradan çıkan rahatsızlıklarla oluyor. Ya da iş kazası ile gerçekleşiyor ve çalışma gücünün en az yüzde 60 kaybolmasıyla kazanılabiliyor.

10 Yıllık Prim

Engellilik oranı en az yüzde 40 olan SSK’lı ve memur çalışanlar vergi indiriminden faydalanarak erken emeklilik imkanına kavuşuyor. 2008 sonrasında ise Bağkur’lular için de bu hak tanındı. Yani tüm engelliler şartları taşıyorsa erken emeklilik hakkına sahip. Engellilik durumunda yaş artık aranmıyor. Ancak sigortalılık için aranan bazı koşullar var. 

2008 Öncesi ve Sonrası

İşe giriş tarihi 2008’e kadar olanlar, yüzde 80 ve üzeri engeli bulunan çalışanlar için emeklilik şartları 15 yıl ve 3600 gün olarak hesaplanıyor. Yüzde 60-79 oranında raporu olanlar ise 15-18 yıl arasında sigortalılık ve 3600 ile 4000 arası prim günü ile emekli oluyor. Raporda yüzde 40-59 arası engelli olduğu belirtilen vatandaşlar ise 15-20 yıl ve 3600-4400 prim gün arası primle emeklilik hakkı elde ediyor. 1 Ekim 2008’den itibaren sigortaya girenler de yine engel derecesine ve işe giriş tarihine göre 3700-4680 günle 15-18 yıl arasında kademeli emekli oluyor.

Vergi İndirimi Almak Gerekiyor

Engelli hakkıyla erken emeklilikten yararlanmak için öncelikle vergi indirimi almak gerekiyor. Defterdarlık ya da vergi dairelerine müracaat ederek işlemleri yapmak mümkün. Başvuru için kimlik belgesi dilekçe ve işyerinden sigortalı çalışıldığına dair belge yeterli oluyor. Sonrasında bir hastaneden engellilik derecesi raporla tespit ediliyor. Bunun için vergi dairesi sizi bir hastaneye sevk ediyor ve raporunuz hazırlanıyor. Raporunuzda belirlenen engellilik oranınız ve işe ilk giriş tarihiniz sizin emekli olacağınız zamanı da belirliyor. 

Bağkur’lu Esnaf da Yararlanır

1 Ekim 2008’den itibaren Bağkur sigortalıları da engelli olarak erken emekli olabiliyor. Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engeli bulunanlar 15 yıl 3960 gün, yüzde 50 ile 59 arasında olanlar 16 yıl 4320 gün, yüzde 40-49 arasında olanlar ise 18 yıl 4680 günden emekli olabilecek. Memurlar da Bağkur’lular gibi 1 Ekim 2008 sonrasında bu haktan yararlanmaya başladılar. Bu tarihten önce kamuda çalışmaya başlamış ve en az yüzde 40 raporu olanlar veya en az yüzde 40 olmak üzere doğuştan engeli bulunan memurlar, en az 5400 gün (15 yıl) primi ödenmiş olmak şartıyla emekli olabiliyor. Memuriyet 1 Ekim 2008’den sonra başlamış ve engellilik oranı yüzde 40 ve üstündeyse bu kişilere de hak tanınıyor. 

Dereceye Göre Tutar Belirleniyor

Yüzde 80 ve üzeri engeli olanlar birinci derecede, yüzde 60-79 oranı olanlar ikinci derece, yüzde 40-59 arası engeli olanlar ise üçüncü derece engelli olarak tanımlanıyor. Bu yıl için vergi indirimi miktarları ise şöyle oldu:

• Birinci derecede engelli: 1.500 TL
• İkinci derecede engelli: 860 TL
• Üçüncü derecede engelli: 380 TL
• İndirimler maaşa şöyle yansıyor:
• Birinci derece engelli: 1.500 X 0.15 = 225 TL
• İkinci derece engelli: 860 X 0.15 = 129 TL
• Üçüncü derece engelli: 380 X 0.15 = 57 TL

Muhtaç Erkek Çocuklarda Durum

Normal şartlarda erkek çocuklar, vefat etmiş ana-babalarından 18 yaşına (okuyorlarsa 25 yaşına) kadar yetim aylığı alabilirler. Ama yüzde 60 veya daha yüksek oranlı sağlık kurulu raporu sahibi olan erkek çocuklara ömür boyunca, vefat etmiş ana-baba üzerinden yetim aylığı verilir. Bunun için aranan şartlar ise sigortalı çalışmamak ve emekli olmamak (emekli ve malul aylığı almamak). İleriki yaşlarda (70-80 yaşında) malul hale gelecek hastalık veya sakatlık durumu olan erkekler de ana-baba üzerinden yetim aylığı için başvuru yapabilir.

Bu Para Yerde KalmasınBugünkü Posta Gazetesi köşemde Bireysel Emeklilik Sistemi'nin nasıl işlediğine değindim. Hadi detayları hemen öğrenelim!