Hiç Sigortası Olmayan Ev Kadınları Emekli Olabilir Mi?

Türkiye ‘de ev kadınlarının çoğu yaş ilerleyinceye kadar emekliliği düşünmüyor. Yurt dışında kadınların çoğu çalışıyor veya özel emeklilik şirketlerine ödeme yaparak emekli oluyor. Biz de evlilik gelecekle ilgili bir garanti olarak görülüyor. Büyük bir kesim ‘’Eşim ölürse aylığı bana kalır benim garantim eşimdir.’’ diyor.

Televizyonda evlilik programları, yemek programları bizden daha fazla rağbet görüyor. Eş adaylarına en çok sorulan soru da Emekliliğin var mı? Evin var mı? Araban var mı? Bunlar varsa hemen bir yakınlaşma doğuyor.Oysa hiç sigortanız çalışmanız yoksa bile Türkiye ‘de 15 yıl 5400 gün prim ödeyerek  kadınlar emekli olabiliyor.

Gelin kısaca benim gözümden canım ülkemin sosyal yapısına  bir göz atalım. Türkiye ‘de TÜİK 2016 verilerine göre erkek nüfusu 40 milyon 43 bin 650 kişi olurken, kadın nüfus 39 milyon 771 bin 221 kişi yani oransal olarak kadın nüfusu erkek nüfusuna yakın bulunuyor. Fakat yine TÜİK verilerine göre kadınlar ortalama beş yıl erkeklerden daha fazla yaşıyor. Yani kadınlar boşuna ‘’benim garantim eşim’’ demiyor. Bu beş yıl fazla yaşamanın nedenlerine girmeyeceğim.  Ama bir konuya dikkatinizi çekmek istiyorum. Türkiye ‘de 15 yaş ve üzeri  toplam nüfusun %46 sı istihdama katılıyor. Erkek nüfusun  %65'i istihdama katılırken bu oran kadın nüfusta  % 27.5 seviyesinde kalıyor. Kadınlar da eğitim seviyesi yükseldikçe istihdama katılım artıyor.  Avrupa ülkelerinin çoğunda kadın nüfusun %70 i istihdamda yer alıyor.

Kısaca istisnalar dışında genel olarak  biz kadınlar erkeklerden daha az istihdam da yer alıyoruz. Çalışmıyoruz , emeklilik için bir planımız yok eşler vefat edince veya babamız vefat edince aldığımız yetim maaşlarıyla yaşamımızı sürdürürüz diye düşünüyoruz. Öncelikle eşiniz de olsa kendi gelirinizin maaşınızın olması ayrı bir güçtür ve başarıdır. Hayata karşı daha dik durur daha dirençli olursunuz. Ayrıca emekli aylıkları da Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı yasadan sonra artık düşük bağlanıyor. Bu nedenle tek bir emekli aylığı ile emeklilik dönemi geçirmek mümkün görünmüyor.

 Emekli Aylığı veya Bireysel Emekli Aylığı Neden Önemlidir?

Öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumundan bağlanan  emekli aylığı nafaka borçları ile SGK alacakları hariç hiç kimse veya kurumca haciz edilemez. Haciz edilen kısım emekli aylığının %25'ini geçemez. Emekli muvaffak verirse ancak bu şekilde aylıktan kesinti yapılabilir.

Bireysel Emeklilik Sisteminde ise fon paylarından , katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehin veya iflas tarihinde geçerli aylık brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarı nafaka borçları dışında haciz edilemez.  İflas masasına dahil edilemez. Örneğin Bireysel Emeklilik Sisteminde 95 aydır bulunduğunuzu ve birikiminizin 70.000 TL ulaştığını varsayalım. Bu yıl yaşayacağınız bir hacizde brüt asgari ücret 2.029 TL *95 ay=192.755 TL kısmı haciz edilemeyecektir. Birikim tutarınız bu tutarın altında kaldığı için haciz edilemez. Devlet katkısı ve getirileri rehin edilemez ,iflas masasına dahil edilemez.

EMEKLİ AYLIKLARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK GELİRİ borçlarınızda el konulamayan tek gelirdir. İflas etmeniz veya maddi olarak zor duruma düşmeniz halinde nafaka alacakları ve SGK  dışında kimse emekli aylığınıza el koyamaz.

Durum böyle olunca her bireyin ama öncelikle kadınların emeklilik için gayret etmesi gerekiyor. Sosyal Güvenlik konularında danışmanlık hizmeti verdiğim büroma gelen çoğu kişi özellikle henüz kırklı yaşlardaysa aramızda şöyle bir diyalog geçiyor.

-Bugün ödemeye başlarsanız 58 yaşında emekli olursunuz.

-Ben o kadar yaşayacak mıyım?

-Ölürseniz problem yok. Yaşarsanız problem var.Çünkü yaşam boyu gelire ihtiyacınız olacak.

NEDEN KADINLAR EMEKLİ OLMALI? NEDEN BİREYSEL EMEKLİLİK YAPMALIYIZ?

Bakın gençken ve para kazanırken kimse çok fazla gelecekle ilgili birikim yapmıyor. Para biriktirseniz dahi, ev araba derken bir şekilde birikimleri hemen nakde çevirebiliyorsak  emeklilik için biriktirmiyoruz.  Biz de yaygındır kefen parası ayırırız ,  geri kalanı çocuklara torunlara verir harcarız. Halbuki hiç çalışmanız yoksa bile bugün isteğe bağlı Bağ- Kur primi ödeyin 5400 gün yani tam 15 yıl prim ödedikten sonra 58 yaşında Bağ- Kur ‘dan emekli olursunuz. Alacağınız emekli aylığı düşükmüş veya bireysel emeklilik şirketleri batarmış , devlet el koyarmış gibi söylemler bana göre geçerliliği olmayan söylemlerdir.

Bir her zaman tek başınaysa sıfırdan büyüktür. Bugüne kadar hatta bu yazıyı okuyuncaya kadar hiç sigortanız olmadığını düşünelim. Bugünden başlayıp 15 yıl isteğe bağlı prim ödeyip Bağ- Kur’ dan 58 yaşında emekli olursunuz. Toplam ödeyeceğiniz primi SGK dan  emekli aylığı olarak en fazla 7 yılda geri alırsınız. Yedi yıldan fazla yaşadığınız her yıl Sosyal Güvenlik Kurumu zarar eder. Bir yere zorunlu olarak emekli primi ödemek ve çok az gelir ile bunu başarmak oldukça zor biliyorum. Ama hayatınıza şöyle bir bakın yaşadıklarınızın hangisi çok kolaydı.

Kişi kaç yaşında sigortaya başlarsa başlasın 5400 gün 15 yıl sigorta primini emekli olmak için ödemesi gerekiyor.Toplu ödeme imkanı yok.Her ay düzenli olarak isteğe bağlı prim ödemesi yapmanız gerekiyor. Sadece doğum borçlanması ve yurt dışında ikamet ettiği süreler varsa bunları borçlanabilir.Doğum borçlanması yapabilmek için ilk sigortaya girdiği tarihten sonra doğum yapması gerekir.Yurt dışı borçlanma ise ülkesine göre emeklilik şartlarını değiştirmekle birlikte ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce veya sonra yurt dışında bulunmasına göre yaşı ve prim günü şartlarını değiştirir.

Bireysel Emeklilik ise özellikle çalışan kadınların illaki girmesi gereken bir sistem bundan emin olun. Ben Bireysel Emeklilik sistemine ilk giren gruptayım. O dönem bankacıydım biraz da mecburi tutup bir sürü kız arkadaşımı Bireysel Emeklilik Sistemine dahil ettim.

Şimdi ne zaman bir araya gelsek yaptıkları birikim tutarını internetten bakıp bana dua ediyorlar. Halbuki ben sadece onlara bir mum yaktım. Onlarsa disiplin ile ödeyerek bunu meşaleye çevirdiler. Bireysel Emeklilik Sistemi için en az 56 yaş ve 10 yıllık prim ödeme süresini bir arada tamamlamanız gerekiyor. Çalışan ve emekli olacak kadınlar için ikinci bir gelir kapısı olacaktır.

Bugüne kadar emekliliği için prim yatırmayan Sosyal Güvenlik Kurumunun kapısının önünden geçmeyen tüm kadınlar ilk fırsatta gidin ve Sosyal Güvenlik Kurumunda İsteğe Bağlı Bağkur açtırın.15 yıl prim ödeyin ve 58 yaşında emekli olun. Hiç kimseyi dinlemeyin.

Sağlıcakla Kalın,

www.dilekete.com