‘Hayır’ demek neden zordur?

Hayır diyememe durumu zannedilenden daha yaygın. 

İster yöneticinizi mutlu etmek, isterseniz de bir arkadaşınızın duygularını incitmekten kaçınmak olsun hayır demek zor gelebilir. Ne var ki hayır demek kötü bir anlam taşımaz. Hatta, birçok Evet / Hayır sorusu yalnızca ama yalnızca bilgi gerektirir.

Örnek:

Soru: Hiç Fransa'da bulundun mu? Cevap: Hayır, Fransa'ya hiç gitmedim.

Soru: Yarın çalışmak zorunda mısın? Cevap: Hayır, yarın çalışmam gerekmiyor.

Soru: Eylülde mi doğdunuz? Cevap: Hayır, eylülde doğmadım.

Gördüğünüz gibi tüm bu durumlarda, hayır demek oldukça kolay! Ne var ki, etrafınızdaki insanlar sizden bir ricada bulunduğunda veya kişisel fikrinizi sorduklarında hayır demek zorlaşır. Mesela:

Soru: Benimle dışarı çıkmak ister misin? Cevap: Hayır, istemiyorum.

Soru: Rica etsem, bana bir iyilik yapar mısın? Cevap: Hayır, yapamam.

Soru: Yemeklerimi beğendin mi? Cevap: Hayır, yaptığın yemekleri beğenmedim.

Gördüğünüz gibi, dürüstçe ve doğrudan cevap vermek kulağa bazen kaba gelebilir ve hayır demek zorlaşabilir :( Kötü görünmek ya da karşınızdaki kişinin duygularını incitmek istemeyebilir ve kibar olmak adına yalan söylemeniz gerektiğini hissedebilirsiniz. Düşüncesiz biri gibi görünmeden hayır demenin pek çok kibar yolu var.

1. Cevabınıza teşekkür eklemeyi deneyin

Kibarca hayır demenin en kolay yollarından biri yanıtınıza teşekkür eklemektir. Ancak, bu yaklaşım her durumda değil yalnızca birisi size kabul edebileceğiniz veya reddedebileceğiniz bir şey teklif ettiğinde işe yarar. Örneklemek gerekirse:

Soru: Yardımımı ister misin? Cevap: Hayır, teşekkürler.

Soru: Bir dilim pasta ister misin? Cevap: Hayır, teşekkürler.

Soru: Bir tur atalım mı? Cevap: Hayır, teşekkürler.

Cevabınıza teşekkürü eklemek, tekliften ötürü memnun olduğunuzu gösterir ve kaba görünmeden hayır demenizi sağlar.

2. Hayır demeden de hayır diyebilirsiniz

Çoğu zaman bir teklifi reddetmenin en iyi yolu hayır demek için başka bir kelime bulmaktır. Bu, özellikle iş hayatında hayır derken işe yarar. Üstelik, hayır demeden hayır demek göründüğünden daha kolaydır. Ret cevabınızı nasıl ifade edeceğiniz soruya bağlı olur, bu yüzden birkaç örneğe bakalım:

Soru: Bu raporu yazmama yardım eder misin? Cevap: Maalesef şu an yapamam.

Soru: Sunumum iyi geçti mi? Cevap: İyileştirilebilecek bazı alanların olduğunu düşünüyorum.

Soru: Benimle öğle yemeği yemek ister misin? Cevap: Maalesef şu anda olmaz :(

Gördüğünüz gibi, yanıtların hiçbirinde "Hayır" kelimesi geçmiyor, yalnızca ima ediliyor ve yumuşatılıyor. Ne yazık ki, üzülerek, maalesef vb ifadeleri kullanmak da daha kibarca reddedebilmenize yardımcı olabilir.

3. 'Üzgünüm' deyin

Özür dilemek, hayır dediğin için kendini kötü hissettiğini göstermenin muhteşem bir yoludur. Ayrıca, cevabınızı direkt olarak yumuşatan bu kelime, hayır yerine kullanılabilecek alternatif bir kelime işlevi görebilir. 

Ancak, teşekkür ederim gibi, özür dilemek de yalnızca birisi sizin kabul edebileceğiniz veya reddedebileceğiniz bir teklif yaptığında işe yarar.

Mesela: 

Soru: Konuşabilir miyiz? Cevap: Maalesef şu anda yapamam.

Soru: Film seyretmek ister misin? Cevap: Üzgünüm ama bugün yapamam.

Soru: Notlarımı gözden geçirmek için vaktiniz var mı? Cevap: Üzgünüm ama olmaz.

Bu nedenle, birinin teklifini reddetmekten endişeleniyorsanız, duygularını incitmekten kaçınmak için önce üzgün olduğunuzu belirtebilirsiniz.

4. Hayır demek için bir sebep sunun

"Hayır, yapamam" veya "Hayır, teşekkür ederim" demek görece kolaydır, ancak bunu yapmak takip sorularına yol açabilir. İnsanlar genellikle tekliflerini neden reddettiğinizi bilmek isteyeceklerdir. O halde hayır demek için bir neden belirtebilirsiniz. 

Soru: Yarın köpeğime bakabilir misin? Cevap: Aslında hayır. Yarın çalışmam lazım.

Soru: Bana bir konuda yardım edecek vaktin var mı? Cevap: Üzgünüm ama olmaz. Bugün yapmam gereken bir milyon iş var.

Soru: Bulaşıkları yıkar mısın? Cevap: Yapamam. Yarına yetiştirilmesi gereken büyük bir projem var.

Hayır demek için bir neden sunmak, takip sorularıyla karşılaşma ihtimalinizi azaltır. Ayrıca, sunmuş olduğunuz gerekçe, yalnızca kaba olduğunuz için hayır diyormuşsunuz gibi görünmenizi engeller.

5. Cevabınızı uzatmayı deneyebilirsiniz

Ne söylerseniz söyleyin, tek kelimelik yanıtlar vermek genellikle kaba görünür. Diğer kişiyle ilgilenmiyormuşsunuz veya konuşmayı kısa kesmeye çalışıyormuşsunuz gibi görünmesine neden olabilir. Siz de hayır demeniz gerekiyorsa, aynı zamanda daha dostça görünebilmek adına kısaca hayır demeyin ve lafı uzatın :) 

Soru: Bir terfii hak ettiğimi düşünüyor musunuz? Cevap: Emin değilim. Harika işler çıkarıyorsun, ama aynı terfii almaya çalışan birçok harika insan da var.

Soru: Toplantıda bana eşlik edecek misin? Cevap: Hayır, çünkü önce ofisten birkaç şey almam gerekiyor ama orada görüşürüz!

Yukarıdaki örneklerde, cevabınızı uzatmanın size daha fazla detay verme ve reddinizi dostça bitirebilme fırsatı verdiğini görebilirsiniz. 

6. Dürüstlüğünüzü vurgulayın

Çoğu durumda, hayır demekten kaçınma çabalarınız yarardan çok zarar verebilir. İnsanlar, kendilerini üzmekten kaçındığınız için doğruyu söylemediğinizi hissedebilir. Tahmin edebileceğiniz gibi, yalan söylediğiniz için karşınızdaki kişiyi istemeden daha çok incitebilirsiniz. Bunun yerine, yalnızca doğruyu söyleyin ve tamamen içten, samimi olduğunuzu vurgulayın.

Soru: Giydiğim şeyi beğendin mi? Cevap: Dürüst olmak gerekirse, ekose desenin hayranı değilim.

Soru: Yazım yayınlanacak kadar iyi mi? Cevap: Sana karşı dürüst olmak istiyorum. Sanırım yayınlanmadan önce üzerinde daha fazla çalışman gerekiyor.

Soru: Arabanı ödünç alabilir miyim? Cevap: Dürüst olmak gerekirse, arabamı başkalarının kullanması hakkında kendimi pek de rahat hissetmiyorum. 

Bazen dürüstlük gerçekten en iyi politikadır!

7. Soruyla Cevap Verin

Hayır demeniz gerektiğinde, soruyu soruyla cevaplamak dikkatinizi verdiğiniz cevaptan başka yöne çevirebilir. Sorudan kaçıyormuşsunuz gibi görünebilir, ancak dolaylı olarak hayır demenin bir yolu olduğu gerçek. 

Soru: Sunum için endişeli misiniz? Cevap: Sunumum için endişelenmeli miyim?

Soru: Sinemaya gitmek ister misin? Cevap: Peki, sen sinemaya gitmek ister misin?

Soru: Bu sandviçi bitirmeme yardım eder misin? Cevap: Ekstra kaloriye ihtiyacım olduğunu düşünüyor musun?

Bu, diğer kişiyi soruyu yanıtlamaya yöneltirken aynı zamanda onun teklifiyle ilgilenmediğinizi ima eder.

8. Kendi sınırlarınızı belirleyin

Birisi sizden bir şey yapmanızı istediğinde, teklifi kabul etmeyi ertelemek isteyebilirsiniz. Taleplerini daha sonraki bir tarihte veya farklı bir şekilde yerine getirmek isteyebilirsiniz. Yani, sadece hayır demek yerine kendi koşullarınızı belirleyebilirsiniz. 

Soru: Yarın alışverişe gitmek ister misin? Cevap: Yarın olmaz, onun yerine bu hafta sonu gitmek ister misin?

Soru: Bana bu konuda yardım edebilir misin? Cevap: Şu anda değil, ama birkaç saat içinde yapabilirim.

Soru: Başvurumu gözden geçirmeme yardım eder misiniz? Cevap: Başım ağrıyor. Kendimi daha iyi hissettiğim zaman gözden geçirelim tabii.

Birisi bir ricada bulunduğunda veya bir iyilik istediğinde, karşılığında alternatif bir teklifte bulunmak kabalık değildir. Bu şekilde “asla” demenize gerek kalmaz! 

9. ‘Hayır'ı belki ile değiştirin

Soruya bağlı olarak, kaba görünmeden hayır demek zor olabilir. 

Yani soruya kesin bir cevap vermek yerine, açık kapı bırakıp evet diyerek cevabınızı yumuşatın. Evet demiyorsunuz; sadece evet diyebileceğiniz bir ihtimal olduğunu söylüyorsunuz ;) 

Soru: Beni havaalanına bırakabilir misin? Cevap: Muhtemelen. Uçuşun ne zaman?

Soru: Yeni daireme taşınmama yardım edebilir misin? Cevap: Belki. Ne zaman taşınıyorsun?

Soru: Birlikte akşam yemeği yemek ister misiniz? Cevap: Emin değilim. Bugün pek havamda değilim.

“Hayır’ı belki (veya benzer bir ifade) ile değiştirdiğinizde, genellikle fazladan bilgi istemeniz veya belki demek için bir neden belirtmeniz gerekir.

10. Kibar bir ton kullanın

Günün sonunda, söylediğiniz kelimeler kadar tonunuz, nasıl söylediğiniz de önemlidir. Kibar olmak, hayır demeniz gerektiğinde bile arkadaşça davranmak istediğinizi gösteren bir ton gerektirir. 

Soru: Notlarınızı ödünç almama izin verir misiniz? Cevap: Reddedeceğim fakat bil ki sadece iyi notlar almadığım için…

Soru: Yöneticimle konuşmama yardım edebilir misin? Cevap: Üzgünüm pek sanmıyorum. Yüksek gerilimli durumları pek iyi yönetemem.

Soru: Bunu randevumda giymeli miyim? Cevap: Hayır! Gözlerinizi tamamlayan bir şeyler giymelisiniz!

Gördüğünüz gibi "hayır" kelimesini kullanmanız gerekse bile bunu dostça ve sıcak bir tonla yapabilirsiniz!

Çok meşgul olduğunuzda 'hayır' demek

●      Korkarım ki yapamam.

●      Yapabileceğimi sanmıyorum.

●      Yapabilseydim yapardım ama yapamam.

●      Yapabilmeyi isterdim!

●      Maalesef yapamam.

●      Şu anda bir başka şeyi daha üstlenemem.

●      Halihazırda zaten çok şeyle meşgulüm.

●      Halihazırda başka biriyle randevum var.

●      Programım tamamen dolu.

●      Başka bir sözüm var.

●      Programım buna izin vermiyor.

●      Takvimimi kontrol ettim ve maalesef yapamıyorum.

●      Vazgeçemeyeceğim bir sözüm var.

'Hayır' deyin ve özür dileyin

●      Üzgünüm ama şu anda çok ama çok meşgulüm!

●      Üzgünüm ama benim için olmaz.

●      Üzgünüm ama başka bir işim var.

●      Üzgünüm ama yapamam.

●      Özür dilerim ama şu anda yapamam.

●      Özür dilerim, ama bu mümkün değil.

●      İşe yarayacağını sanmıyorum. Üzgünüm.

Alçakgönüllülük ve takdirle 'hayır' deyin

●      Bunun için doğru kişi olduğumu sanmıyorum.

●      Bu iş için daha iyi bir insan bulabileceğinizi düşünüyorum.

●      Beklenen yetkinliklere sahip değilim.

●      Buna uygun bir karaktere sahip değilim.

●      Davet için teşekkürler ama yapamam.

●      Sorduğun için teşekkürler ama yapamam.

●      Teklifin için minnettarım ama yapamam.

●      Çok isterdim biliyorsun ama yapamam.

●      Keşke benden iki tane olsaydı, o zaman yapabilirdim!

●      Olamaz ya! Keşke bunu daha önce bilseydim!

●      Olamaz! Bana daha önce sormuş olsaydın, yapabilirdim!

●      Of of of! İşte bu sefer yapamam.

Kendi şartlarınızı belirleyerek 'hayır' deyin

●      Bunun benim için iyi bir fikir olduğundan emin değilim.

●      Gerçekten bunu ben yapmamalıyım.

●      Yapamam, ama belki başka zaman.

●      Bunu başka zaman yapabilir miyiz?

●      Bu konu hakkında düşünmeme izin ver.

●      Sana geri döneceğim.

●      Bu sefer değil.

●      Bu sefer değil ama alacağın olsun ;)

●      Yapmamayı tercih ederim.

●      Bu sefer hayır demek zorunda kalacağım.

●      Bu sefer pas geçmek zorunda kalacağım.

●      Bir hafta / ay sonra tekrar sor.

●      Benim için iyi bir zaman değil.

●      Belki daha sonra daha fazla zamanım olduğunda.

●      Önce birkaç şeyle ilgilenmem gerekiyor.

İş hayatında yükselmenin sırrı!1969 yılında yazılan bir kitap iş hayatınızı ne kadar etkileyebilir?

Çocuklara Para Kavramı Nasıl Öğretilmeli? Moneye ile çocuğunuza parayı öğretmek ister misiniz?