Yatırım fonu nedir? Kimin içindir? Nasıl alınır?

Hisse senetlerine ilgi büyük.  Gelin birde hisse senetlerinin profesyonelce yönetildiği yatırım fonlarını tanıyalım. Yatırım fonları nedir? Nasıl alınır? Kimin içindir? 

Yatırım fonu basitçe tarif etsek, nedir?

Aslında temel olarak baktığımızda yatırım fonlarını bir havuz gibi düşünebiliriz. Hepimiz o havuza bir para aktarıyoruz. O paralar ile uzmanlar hisse senedi, mevduat, yabancı hisse senedi, altın, gümüş gibi farklı enstrümanlarda değerlendiriliyor. Herkes o havuza attığı oranda değerlenen paradan pay kazanıyor.

Hisse Fonu farkı

Hisse tek. Hisse fonu içinde bir çok hisse barındırır.  Örneğin bir kuruyemişçiye girdiniz, Hisse badem, fındık, ceviz ise…Hisse Yatırım fonu karışık kuru yemiş gibi düşünebilirsiniz. 

Usta yönetim

Nasıl doktor hasta iyileştirmeyi, avukat dava kazanmayı bilir fon yöneten kişilerde yatırım uzmanlarıdır onlarda yatırımın doktoru avukatı gibidirler. 

Türleri

Çeşit çeşit yatırım fonları var. 

1. İçinde bulundurduİçinde varlıklara göre:   Hisse yatırım fonları altın yatırım fonları gibi. Riskler de bu varlık sınıflarına göre kategorize olur riskli fonlar , daha az riskli fonlar. 

2. Sektörlere göre: Teknoloji yatırım fonları, sağlık, ihracatçı şirketler .. vs vs.   

Alım

Bir yatırım fonuna para yatırdığınızda, tıpkı halka açık bir şirketin hissesi gibi, o fonun içinde bir ya da daha fazla birim satın alırsınız.

Yatırım fonu nasıl seçilir?

• Fonun türünü, kurucusunu ve sınıfını öğrenmelisin.
• Fonun hangi araçlara yatırım yaptığını araştırmalısın.
• Fonun öngörülen vadesini ve risk düzeyini incelemelisin.
• Fon alım satım saatlerini öğrenmelisin.
• Elde edeceğin kazanç üzerinden ne kadar stopaj kesintisi yapılacağını sorgulamalısın.
   

Sıkı denetim altında

Biz birikimlerimizi birine emanet ediyoruz ve o bizim adımıza yönetiyor. Bu bize Çiftlik Bank gibi bir şeyi hatırlatıyor. Karıştırmamak lazım. Son derece regüle bir piyasada ve son derece denetime tabi bir şekilde yönetilen bir para.Sermaye Piyasa Kurulu  SPK denetimi var. 

Portföy yönetim şirketi

Çok sıkı kurallara tabi olarak kurulan fonları. Sadece portföy yönetim şirketleri dediğimiz şirketler bu fonları kurabiliyor. 

 Neden ben kendi paramı değerlendirmeyip fon tercih etmeliyim? 

Ben de kendi paramı yönetirken fonları kullanıyorum. Çünkü piyasaları takip edecek, piyasalara sürekli bakacak bir vaktim yok. Bu kadar bilgiye de sahip değilim. Tek işi finansal piyasaları izlemek olan kişiler çok daha fazla bilgiye sahipler. 

 Uzman yöneticilerin bilgisi

 Her gün piyasaya bakıyorlar ve bu şekilde gelen bilgileri anlık olarak görebilme şansına sahipler. Yatırım fonlarının en büyük avantajı bu. Uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilmesi. 

Sahte uzmana dikkat!

Son dönemde her yer ben uzmanım diyen kişilerle dolu ama buradaki uzmanlık belli sertifikasyonları ve tecrübeyi gerektiriyor. İsteyen herkes finansal piyasalarda portföy yöneticisi olamıyor. Paramızı emanet ettiğimiz kişilergerçekten bu konularda eğitim görmüş ve akredite olmuş kişiler. 

Ben nasıl yatırım yapacağım petrole?

Finansal ürünlere erişimi de çok kolaylaştırıyor.  Diyelim petrol fiyatlarının yükseleceğine inanıyorsunuz   Bir bankaya gittiniz, şubeden içeri girdiğinizde ben petrole yatırım yapmak istiyorum dediğinizde fonlar devreye giriyor. İstersem petrole yatırım yapabiliyorum, istersem platine, paladyuma, elektrikli araçlara, Avrupa borsasına, Çin borsasına, Amerikan borsasına her şeye yatırım yapmamı sağlıyor. 

Toptan avantajı

Siz gidip perakendede bir ürünü aldığınızda daha pahalı bir fiyata alırsınız. Ama toptanda aldığınızda daha ucuz bir fiyata alırsınız. İşte fonlar büyük oldukları için fiyat avantajına da sahipler. Yani siz gittiniz altın aldınız. Fonlar daha ucuz altın alma şansına sahip. Bu da fonları çok önemli ve çok değerli kılıyor hayatımızda. Bunların dışında vergi avantajları var. 

Basit kafa karıştırmıyor: Günlük tek fiyat

Günlük tek fiyat açıklanması var. sürekli ekrana bakalım, sürekli o ekranın büyüsüne kapılalım çok seviyoruz. Alsak mı? Satsak mı? İşte kırmızı, yeşil vesaire sürekli o yanıp sönen şeyler bizi yanlış kararlara da yönlendiriyor. Yatırım yaparken en büyük hatalardan bir tanesi ekranın büyüsüne kapılmak, bir şeyi kaçırma korkusu. Yatırım fonlarında öyle bir şey yok. Günde tek bir fiyat açıklanıyor.

 Yatırımcılar fonunun içerisindeki yatırım araçları ne?

Bazıları fonların içeriğine bu kadar takılmayın vesaire gibi şeyler söylerler ama aslında fonların içeriğini bilmemiz önemli. Onların içeriğini iki şekilde görebiliriz. Bir tanesi tefas.gov.tr. Tefas sit esinden girdiğiniz zaman orada fonunkodunu veya adını yazdığınızda fonla ilgili bilgileri görürsünüz. Bir de kap.org.tr biliyorsunuz Kamuyu Aydınlatma Platformu. Sitesine girip fon kodunu yazıp son beş bildirimde portföy dağılım raporu olarak görmeniz mümkün. 

Hangi bilgileri görürsünüz? 

Fonun fiyatı, fonun getirisi, fonun grafiğini görürsünüz. Bazı fonlar çok dalgalı, bazı fonlar dümdüz bir çizgi olarak görürsünüz. Biraz daha aşağı indiğinizde fonun risk derecesini görürsünüz. Hemen yanında da bir daire görürsünüz. O dairenin içerisinde farklı enstrümanlar vardır. Fonun içerisindeki enstrümanları oradan görmeniz mümkün. 

 Fonlarda para kaybı yaşanmaz mı?

Tabii ki yaşanır ama fon yöneticilerinin tek işi fon yönetmek olduğu için bu konuda çok bilgililer ve çok iyi en son teknolojileri kullanıyorlar o yüzden ben onlara güveniyorum.

Yatırımcı tazmin merkezi

Yatırımcı Bankada paran varsa ve banka batarsa o zaman TMSF, yani Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu paranın 400 bin TL’ye kadar olan kısmını karşılar. Aracı kurum batarsa ve orada paran varsa, bu defa Yatırımcı Tazmin Merkezi devreye girer, hak sahibi her bir yatırımcıya ödenecek azami tazmin tutarı 2023’te 721 bin 557 TL’dir. Kurul, yatırım kuruluşlarının sermaye piyasası faaliyetinden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası araçları teslim yükümlülüklerini yerine getiremediğinin veya kısa sürede yerine getiremeyeceğinin tespit edilmesi halinde yatırımcıları tazmin kararı alır.