Enflasyon Neden Yükselir?
Enflasyon nedir, neden yükselir, yükseldiğinde ne olur ve nasıl hesaplanır? İşte enflasyonla ilgili merak edilenler...
Gündelik yaşantımızda sıklıkla karşımıza çıkan ve sık kullanılan
ekonomik terimlerin başında gelen enflasyon kavramı, ekonomik
olarak “belli bir zaman dilimi aralığındaki fiyat seviyesinin
artışı” anlamını karşılamaktadır. Zaman içinde aynı mala, sürekli
artan ve farklı fiyatlar ödenmesi durumu enflasyonun basit bir
tanımıdır. Bir örnekle açıklamak gerekirse, geçen yaz marketten 4
liraya aldığınız bir dondurmayı, üründe hiçbir yenilik ve ekleme
olmadan, aynı şekliyle bu yaz 4,5- 5 liraya almanız durumunda
enflasyon yükselmiş olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Enflasyon Neden Yükselir?
Enflasyonun yükselmesinin en bilinen sebeplerinin başında arz-
talep dengesinin bozulması gelmektedir. Piyasada üretilen mal ve
hizmetler tüketim talebini karşılayamadığı zaman, mal veya hizmete
talebin çokluğundan ötürü meydana gelen fiyat artışına talep
enflasyonu adı verilmektedir. Hizmet ya da mal üretiminde
kullanılan ürünlerinin ya da hammaddelerin fiyatının artması
durumunda ortaya koyulan hizmet ya da malın toplam fiyatının
artması durumunda, talepte bir azalma gözlemlenir, bu durumda talep
azlığına bağlı olarak piyasada yaşanılan durgunluk maliyet
enflasyonu şeklinde tanımlanmaktadır. Aynı zamanda ülkeye
karşılığı olmayan döviz ve altın miktarının girişinin artması, para
arzının artması, üretimin doğal kaynaklara ya da farklı bir nedene
bağlı olarak azalması da enflasyon oranını etkileyen sebepler
arasındadır.
Enflasyon Yükseldiğinde Ne Olur?
Enflasyonun artması durumunda yukarıda da bahsedildiği üzere alım ve para gücünün azalmasıyla birlikte pek çok olumsuz sonuçla karşı karşıya kalınabilmektedir:
· Tüketicinin alım gücü ve talebi azalır.
· Ulusal paranın satın alma gücü ve değeri azalır.
· Enflasyonun artmasıyla birlikte paranın değerinin ve alım gücünün azalması, para birimine olan güvenin de azalması anlamına geleceğinden dövize ya da altına yapılan yatırımların kaçınılmaz olarak artar. Buna bağlı olarak altın ve döviz fiyatlarında büyük artışlar meydana gelir.
· Fiyatlardaki dengesizlik, talep azlığı ve ekonomik durgunluğa bağlı olarak para ve üretim piyasalarında dalgalanmalar, ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkiler.
· Tüketicileri tasarrufa yönlendirmek ve piyasadaki paraya birikimde tutmak adına, bankalar tüketicilerin mevduat hesabındaki paralarına karşılık olarak faiz oranlarını artırır.
Enflasyon Nasıl Hesaplanır?
Ülkemizde enflasyon hesabını Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), belirli ürünlerin bulunduğu temsili bir havuzdan hesaplayarak yapmaktadır. Enflasyon oranlarının hesaplaması iki temel kavrama endekslenmektedir, bunlar Tüketici Fiyat Endeksi ve Üretici Fiyat Endeksi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tüketici fiyat endeksi, gıda, giyim, otomotiv, benzin gibi tüketim piyasaları üzerinde değişim ve dalgalanmaları baz alırken, üretici fiyat endeksi ise ülke içinde ya da dışında satışa sunulan ürünlerin üretici fiyatlarını baz almaktadır.
Monay mobil uygulamasını indirerek finansal farkındalığınızı geliştirme yolculuğunuzda kendinize yol arkadaşı edinebilirsiniz. Monay içerisinde barındırdığı yapay zekası ve "Para biriktirme", "Harcama zaaflarınızı kontrol etme", "Yatırım yapma" gibi konularda sohbet tabanlı, etkileşimli yolculukları ile seni bilinçlendirir. Ön ödemeli Monay Kart'ın nakit iade (cashback) özelliğiyle harcarken kazanabilirsiniz.