BES gözden düştü kredi dopingi geldi
Birikim amaçlı tercih edilen devlet katkılı Bireysel Emeklilik Sistemi’nden (BES) çıkışlar arttı mı? Son 3 ayda ne kadar sözleşme iptal edildi? BES sadakati için nasıl bir kredi düzenlemesine gidildi? İşte BES’teki son gelişmeler…
Türk lirasının değer kaybetmesi ve yükselen enflasyon BES’e
katılıma olumsuz olarak yansıdı. Yaşanan değer kaybı nedeniyle
yatırdıkları paranın birikimde eridiğini düşünen katılımcılar
BES’lerini iptal ettirerek sistemden çıktı. Emeklilik Gözetim
Merkezi’nin verilerine göre, 2023’ün ilk üç ayında cayma ve çıkış
nedeniyle BES’ten ayrılan sözleşme sayısı 224 bin 110 oldu.
BES yatırımı mantıklı mı?
BES’te yararlanılabilinen en yüksek devlet katkısı tutarı,
yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30’u ile sınırlı. 2023 yılında
asgari ücrette yapılan düzenlemeyle birlikte BES’te devlet katkısı
tutarı da artmış oldu. Birikim yapmak ya da emekli olmak
isteyenlerin tercih ettiği sistemde en az üç yıl kalınırsa yüzde
15’i, altı yıl kalınırsa yüzde 35’i, 10 yıl kalınırsa yüzde 60’ı
hak ediliyor. Emekli olma, maluliyet ya da vefat halinde ise yüzde
100’ü alınabiliyor.
BES'ten ne kadar çıkış oldu?
31 Mart 2023 tarihli verilere göre, yürürlükte olan BES sözleşme adedi 9 milyon 758 bin 250 iken, katılımcı isteğiyle BES’ten çıkış sayısı 11 milyon 176 bin 757 olarak kayıtlara geçti. 2023’te 35 bin 263 sözleşme cayma, 188 bin 847 sözleşme çıkışla BES’ten ayrıldı. 2023’ün ilk üç ayında cayma ve çıkış nedeniyle BES’ten ayrılan sözleşme sayısı toplamda 224 bin 110 oldu. 2022’de ise 33 bin 489 sözleşme caymayla, 216 bin 69 sözleşme çıkışla BES’ten ayrıldı.
En fazla katılımcının olduğu 10 il
Toplamda 249 bin 558 sözleşmenin cayma ve çıkışla BES’ten ayrıldığı görüldü. Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerine göre, en fazla katılımcının olduğu ilk 10 il ise şöyle: Yüzde 27,49 ile İstanbul ilk sırada yer alıyor. Onu yüzde 8,43 ile Ankara, yüzde 6,48 ile İzmir, yüzde 3,89 ile Antalya, yüzde 3,77 ile Bursa, yüzde 2,50 ile Kocaeli, yüzde 2,23 ile Adana, yüzde 2,05 ile İçel, yüzde 1,99 ile Konya, yüzde 1,85 ile Muğla takip ediyor.
BES kredisi nedir?
BES’ten çıkışların artması üzerine yeni bir düzenlemeye gidildi. Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelikle BES’ten ayrılmayanlar bankalardan avantajlı kredi imkânı kazanacak. Sistem şöyle ileyecek; "‘Alacağın devri’ uygulamasıyla BES katılımcıları BES alacaklarını teminat gösterip daha ucuz kredi alabilecek.
Katılımcılar, devlet katkısı hariç alacağının tamamını veya bir kısmını, alacağın devri sözleşmesi yoluyla bankalara devredebilecek. Kredi borcunun kapanmasının ardından alacağın devri sözleşmesi sona erecek. Bu süreçte kişiler BES’ten çıkamayacak ya da başka bankalara devredemeyecek. Bu değişiklikler altı ay sonra devreye girecek.”