12 adımda paranın efendisi olun

1- İlk adım hedeflerinizi belirlemeniz…  Montaigne ne güzel söylemiş; "Hedefinizi belirleyip plan yaptıktan sonra sizi kimse tutamaz!"

2- İkinci adım plan… Hedeflerinizi mutlaka yazın. Kısa, orta, uzun dönemli olarak önceliklendirin. Gerçeğe dönüşmeleri için bir plana bağlı olmalı. Hedefiniz yazın para kazanmaksa, bunu nasıl yapacağınızın planını da yapmalısınız.

3- Para kazanın… Yapılan araştırmalara göre, okurken çalışanlar gelecekte, çalışmayanlara göre iki kat daha başarılı oluyorlar. Siz de para kazanmanın, çalışmanın planlarını yapın. Yazın çalışabilirsiniz, ders zamanınıza göre yarı zamanlı iş yapabilirsiniz ya da evden çalışıp para kazanmanın yollarını arayabilirsiniz. Araştırın, bulun ve çalışın, para kazanın.

4- Bütçe yapın. Bütçe olmadan yapacağınız her plan, yarı yolda kalacaktır. Tüm harcama kalemlerinizi listeleyin ve her birine aylık ne kadar harcayabileceğinizi yazın. Geçen aylardaki harcamalarınızı da göz önüne alarak gerçekçi bir bütçe yapın. Unutmayın ki, bütçe yaparken en önemli kuralımız gerçekçi olması. Geçmiş aylarda neye, en çok para harcadığımızı görürseniz, bundan sonra o alanda harcama yaparken daha dikkatli 12 adımda paranın efendisi olun olabilirsiniz.

5- Harcamalarınızı düşünerek yapın. İstek-ihtiyaç ayırımına dikkat! Sürekli bahsettiğim 10 saniye kuralım satın almadan önce mutlaka uygulayın. Gençlere yönelik fırsatları, indirimleri de kullanın. Harcamalar konusunda en önemli kuralımız da her harcamanızı yazmanız. Mutlaka yazın.

6- Kredi kartına dikkat! Kredi kartı limitiniz kadar zengin değilsiniz. Ödeyebileceğiniz miktarda bir kart limitiniz olsun. Her ay kredi kartı borcunuzun tamamım kapatın. Daha hayatın başında kredi kartı borcuyla uğraşmayın. Hatta banka kartı alın, harcamalarınızı banka kartınızla yapın.

7- Borç almayın. Geleceğinize için ne kadar az borçla ve ne kadar çok yatırımla hazırlanırsanız o kadar güvence altında ve keyifle yaşarsınız.

8- Küçük adımlarla düzenli birikimler yapın. Bütçenize uygun belirli bir miktar belirleyin. Benim tavsiyem elinize geçen paranın % 20'si... Her ay düzenli bir şekilde bu miktarı birikim hesabınıza aktarın. Birikim planınızı yaparken de gerçekçi olmak önemli. Yapabileceğinizden büyük hedefler belirlerseniz yarı yolda pes etme olasılığınız var!

9- Acil durum fonunuz olsun. En az üç aylık gideriniz kadar bir miktarı, ayrı, kolay ulaşılabilir bir hesapta biriktirin. Bir kenarda böyle bir paranızın olması, sizi daha iyi ve güvende hissettirecektir.

10- Paranızı çalıştırın. Hisse senedi, yatırım fonu gibi yatırım araçlarıyla erken yaşta tanışın. Ufak paralarla da yatırım yapılabilir. Kendi risk karakterinizi öğrenin. Tüm yatırım araçlarım araştırın, öğrenin, kendinize uygun olanlarla küçük adımlarla yatırıma başlayın.

11- Bireysel emekliliğinizi şimdiden başlatın. "Bu yaşta emeklilik mi düşüneceğim?" demeyin. Zaman çabuk geçiyor. Aylık sizi zorlamayacak bir tutarla bireysel emeklilik sistemine girin.

12- Para avına çıkın. Paranızı yönetmenin bir adımı da farkında olmak. Cep telefonu faturanızı inceleyin, fazla bir tutar varsa nedenini sorun, bütün gün okuldaysanız evdeki internet aboneliğinizi gözden geçirin, belki bir alt plana geçebilirsiniz. Kafeteryada tost 2 lira, okulun önündeki kafede 5 liraysa tostunuzu kafeteryada yiyin. . . Paranızın kıymetini bilin. Unutmayın, gençlik sahip olduğunuz en büyük hazine. Gençliğinizin değerini bilin, geleceğinizi planlayın. 

Sağlık, sevgi ve para ile kalın.

Yatırımcıları etkileyen psikolojik faktörler neler?Biraz da yatırımcıları ve finansal piyasaları etkileyen psikolojik faktörlerden bahsedelim mi?