Kaybettirmeyen Yatırımlar: Vadeli Mevduat!!
Vadeli mevduat nedir, nasıl işler, vade seçimi nasıl olmalı ve tüm bilmeniz gerekenler...
Herkesin parasının bir bölümü vadeli mevduatta
durmalı. Ne kadar olması gerektiği görecelidir. Kişinin yaşına,
risk toleransına, medeni durumuna ve birçok şeye göre değişir.
Ama vadeli mevduat herkesin bilmesi gereken bir para
değerlendirme çeşidi. Bir tek önemli konu, biz Türkiye’de çok
seviyoruz, genelde tüm paramızı burada tutuyoruz. Bu da değişmeli
tabii.
Vadeli mevduat
nedir?
Elinizdeki nakit parayı bankaya yatırıp, bir süre sonra anapara +
faiz olarak geri almaktır. Yani paranızı bankada kilitliyorsunuz,
bir dönem sonra size sabit bir getiri veriyor. Bu yazının
yayınlandığı tarihte mevduata stopaj oranı yüzde 15 iken önümüzdeki
zamanlarda daha uzun vadeli mevduatlarda stopajın düşürülmesi
planlanıyor.
Nasıl
İşler?
Banka sizden borç alıyor ve faiziyle geri ödüyor gibi
düşünebilirsiniz. Banka sizden topladığı bu paraları, ihtiyacı
olanlara ‘kredi’ şeklinde borç veriyor. Geçen yedi yaşındaki oğluma
banka hesabı açtık, bu olaya biraz ters baktı, “Anne bu haksızlık…
Neden benim biriktirdiğim 26’yı banka başkalarına kredi olarak
veriyor?” dedi. Ben de ona bankacılık sisteminin önemini anlattım.
Bankalar olmasaydı, ekonomimiz kalkınamazdı. Bankacılık sistemi
gelişmemiş ülkelerde gelişemezler.
Mevduat faizi: Elinizdeki paranın büyüklüğüne,
parayı bankada tutacağın süreye (vade), o günkü piyasa koşullarına
göre banka size bir faiz oranı belirler. Bankalarda mevduat faiz
oranı değişkendir, bu bankaların sizlerden ne kadar şiddetle para
toplamak istediğine göre dönem dönem değişir.
Vade ne
olmalı?
Genelde vade en az bir ay, en fazla bir yıldır. Vade uzadıkça
verilen faiz artar. Siz bankaya ne kadar uzun süre için borç
verirseniz, o da bunu size ödediği faize yansıtır. Eğer faizlerin
artacağını düşünüyorsanız, uzun dönem yerine paranızı aylık olarak
bağlamanızda fayda var. Vadeyi kendi ihtiyaçlarınıza göre, hem faiz
beklentinize hem de ne zaman paraya ihtiyacınız olacağına bakarak
belirleyebilirsiniz.
Mevduat
Seçimi: Mevduatların da çeşitleri var.
İhtiyaçlarınıza paralel seçim yapmanız mümkün. Mevduat tutarına
vadeden önce ihtiyaç duymanız halinde, para çekildiğinde hesabın
vadesini bozmayan vadeli mevduatlar da var. Bunları bankanıza
danışın.
Getiri sabit:
Vade sonuna kadar piyasadaki faiz hareketlerinden etkilenmez, sabit
getiri sağlar. Yani, dünyada ne olursa olsun banka size dönem
sonunda ana paranızı + anlaştığınız faizi verir.
Yüzde 15 vergi masrafı var: Vadeli mevduattan elde ettiğiniz getiri
yani faiz, vergiye tabidir. Bunun adına ‘stopaj’ deniyor.
Net getiriye
bakın: Size bankaların verdiği mevduat faizi oranı
genelde brüt açıklanır (stopaj düşülmeden önceki oran). Diyelim
brüt yıllık getiri yüzde 6, demek sizin elinize geçecek net yıllık
getiri yüzde 6 x 0. 85 = 5. 1 Net faiz = brüt faiz oranı x 0.
850
Getiriler
yıllık: Diyelim 1000 TL’yi senelik yüzde 5.1 net
faizle bir aylığına mevduata yatırdınız. Bir ay sonra vade dolunca
elinize 51 TL geçmez, 4.1 TL geçer.
Çünkü; Faiz getirisi = Anapara x faiz oranı x gün
sayısı/36500. Yani örneğimizde, 1000 x 5. 1 x 30/36500 = 4.1 (Söz
veriyorum bu yapacağımız en fazla matematik, o kadar da kötü değil
değil mi?)
Önceden
çekerseniz: Yatırdığınız parayı vadesinden önce çe-
kerseniz faiz işletimi yapılamaz. Diyelim vadenin dolmasına bir gün
var ve acil paraya ihtiyacınız oldu, parayı çekmek istediniz.
Koyduğunuz parayı alırsınız ama tüm getiriden de feragat etmiş
olursunuz. O yüzden vadeye karar verirken nakit ihtiyacınızı göz
önünde bulundurun. Tavsiyem, mevduata para koyuyorsanız, iki
parçaya bölebilirsiniz.
Devlet
güvencesi:Devlet güvencesi: Her bankada kişi başı
100 bin’e kadar devlet güvencesi var. Örneğin: A ve B bankalarında
100’er mevduatın var diyelim, 200 bin paranız devlet güvencesinde
demektir. Türkiye’de bizler paramızın büyük bir bölümünü vadeli
mevduatta değerlendiriyoruz. Bu değişmeli. Çünkü risk
almadan getiri YOK!
Warren Buffett'in yatırım yaptığı hisse senetleri haberimize tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Monay mobil uygulamasını indirerek finansal farkındalığınızı geliştirme yolculuğunuzda kendinize yol arkadaşı edinebilirsiniz. Monay içerisinde barındırdığı yapay zekası ve "Para biriktirme", "Harcama zaaflarınızı kontrol etme", "Yatırım yapma" gibi konularda sohbet tabanlı, etkileşimli yolculukları ile seni bilinçlendirir. Ön ödemeli Monay Kart'ın nakit iade (cashback) özelliğiyle harcarken kazanabilirsiniz.