Çalıştığınız kurum batarsa paranız da batar mı?

- Korkuyorum abi, dedi.
- Valla elinde usturayla böyle konuştuğunda ben daha çok korkuyorum İsmet, dedim.

İsmet berberim. Tüm berberler gibi konuşkan. Sıkı yatırımcı. Al-satçı değil ama! Gerçek yatırımcı. Yani eline para geçtiğinde hisse, tahvil, yatırım fonu alır, biriktirir. Hangi yatırımın ne olduğunu bilir, ama öyle bir gözü işte, bir gözü ekonomi kanalında, sürekli o indi, bu çıktı takip edenlerden değil. 

“Abi” dedi. “Biliyorsun benim iki aracı kurumda, bir de portföy yönetim şirketinde hesabım var. Bankada da bir miktar var ama paranın çoğu buralarda. Ya bunlar batarsa, bizim tüm birikim giderse diye korkuyorum abi”.

-        Korkma İsmet’im. Sen MKK’yı duydun mu? Bilir misin?

-        Valla duydum ama tam ne olduğunu bilmiyorum abi.

-        İyi o zaman. Elindeki usturayı bırak. Bize birer çay koy. Cep telefonunu da al gel, anlatayım. 

Uçarak çaylarımızı getirdi. Karşıma oturdu. 

İsmet’im bak şimdi, hisse, tahvil yatırım fonu falan alıyorsun ya, işte bunları aldığın zaman senin tüm menkul kıymetlerinin kaydı Merkezi Kayıt İstanbul’da tutuluyor. Önceden adı Merkezi Kayıt Kuruluşu’ydu, o yüzden MKK diyoruz.

Şöyle oluyor. Sen şimdi bir bankaya gittin, bankadan yatırım fonu aldın. Sen fon aldığında banka senin adına MKK’da bir hesap açar. Senin genelde bundan haberin bile olmaz. Banka bunu otomatikman yapar. Sonra “İsmet şu kadar fon aldı” diye MKK’ya bildirir. MKK senin hesabına o fonları koyar. Ve bu hesap tektir. Yani MKK’da bir tane İsmet hesabı vardır.

Bir hafta sonra aracı kurumuna gittin. Hisse senedi aldın. Aracı kurum hisse senedini alınca MKK sistemine girip İsmet’in hesabı var mı diye bakar. Senin hesabını görür ve hisse senetlerini senin MKK’daki hesabına koyar. Sonra portföy yönetim şirketinden fon aldın diyelim, o da aldığın fonları senin MKK’daki hesabına kaydeder. Sen MKK sistemine girip baktığında bankadan aldığın fonu, aracı kurumdan aldığın hisse senedini, portföy yönetim şirketinden aldığın fonları tek bir hesap altında, sadece sana ait hesapta görürsün.

Şimdi al telefonunu, www.mkk.com.tr yaz. 'Yatırımcı girişi'ne tıkla. İstersen MKK’dan şifre al, istersen e-devlet şifrenle gir. Var mı e-devlet şifren?

-   Var abi.

Tamam işte, gir şimdi sisteme. Bak ne yazıyor tepede? e-portföy! Tıkla ona. İşte hangi bankada, hangi aracı kurumda, hangi portföy yönetim şirketinde ne varlığın var, buradan görürsün. İstersen bak burada çeşitli uyarılar koyma imkânın var. Hisse senedin satıldığında, başka yere transfer olduğunda sana otomatikman mesaj gelir. İnternete giremezsen 444 0 655’i arayarak da işlemlerini yapabilirsin.

Şimdi gelelim derdine. Senin çalıştığın banka, aracı kurum ya da portföy yönetim şirketinden biri battı diyelim. Senin MKK’daki varlığına hiçbir şey olmaz. Çünkü senin menkul kıymetlerin bankada, aracı kurumda değil, MKK’da saklanır. Kayıtları orada tutulur. Sen ertesi gün bir talimat verirsin, batan kurumdaki varlığın, çalıştığın başka bir kuruma transfer edilir.

Yalnız, bak bu sadece menkul kıymetler için geçerli. Para işi ayrı. Bankada paran varsa ve banka batarsa o zaman TMSF, yani Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu paranın 200.000 TL’ye kadar olan kısmını karşılar. Aracı kurum batarsa ve orada paran varsa, bu defa Yatırımcı Tazmin Merkezi devreye girer, hak sahibi her bir yatırımcıya ödenecek azami tazmin tutarı 2022 yılında 323.670 TL'dir. Bunların her birinin ayrı ayrı detayları, koşulları var tabii ki ama ana hatlarıyla sistem böyle işler. Menkul kıymetlerde ise değer limiti yok. İster 50 liralık, ister 50 milyon liralık menkul kıymetin olsun, bunların tamamı MKK’da senin hesabında durur. Hiçbir şey olmaz. Rahat uyu yani!

-   Abi sağolasın valla, hiç haberim yoktu bunlardan. Bir kahve yapayım mı şimdi?

-   Yok, sağol İsmet, hadi bitir tıraşı da işe yetişeceğim. Kahve bir dahakine alacağım olsun.