Bono Nedir?

Bonolarla ilgili yazılarımızın ilkinde bono nedir sorusunu yanıtlayacağız.

Bir özel şirketin ya da bir kamu kurumunun, örneğin Devlet Hazinesi'nin, yatırımcılardan aldıkları borç karşılığında verdikleri borç senedine bono denir.

Bonoyu basit bir örnekle açıklayabiliriz. Bir arkadaşınıza 100 TL borç verdiniz (ANAPARA), arkadaşınız da borcunu geri ödeyeceğine bir kanıt olarak, imzaladığı bir kağıdı size verdi. Bu kağıda hangi tarihte borcunu geri ödeyeceğini de yazmayı ihmal etmedi (VADE). Sizin ona güveninizin ve dar günde imdadına yetişmenizin küçük bir karşılığı olarak da 5 TL fazladan ödemek istediğini belirtti (FAİZ). Tabii ki faiz örnekteki gibi hatır gönül ilişkisiyle kararlaştırılmaz. Faizin neye göre belirlendiğini daha sonraki yazılarımızda açacağız.

Bir de "tahvil" kelimesini duyuyorsunuzdur. Hemen özetleyelim. Arkadaşınız size borcunu 1 yıldan önce ödeyecekse vereceği imzalı kağıda "bono", 1 yıldan uzun sürede ödeyecekse "tahvil" denir. Vadesinin haricinde hiçbir farkı yoktur. Bu yüzden, kolaylık olması için, her ikisinden de "bono" olarak bahsedeceğiz.

Bono bir şirket ya da devletten alacak hakkı doğurur, ortaklık söz konusu değildir. Örneğimize dönecek olursak, arkadaşınız sizden alacağı 100 TL ile sahip olduğu şirkete bir bilgisayar satın alacaksa, borç veren yani bono sahibi olarak sizin ne o şirkette ne de bilgisayarda söz hakkınız, sahipliğiniz olmaz. Hem iyi, hem kötü... Arkadaşınız o bilgisayar sayesinde çok paralar kazanırsa siz bu kazanca ortak olamazsınız, bononun vadesi geldiğinde sadece başta anlaştığınız 5 TL faizle birlikte 100 TL anaparanızı, yani toplam 105 TL geri alırsınız (ANAPARA + FAİZ). Arkadaşınızın işlerinin kötü gitmesi durumunda ise siz zarara da ortak değilsinizdir (SABİT GETİRİ), vadesinde 105 TL'nizi geri alırsınız. Elbette arkadaşınızın hala geri ödeme gücü varsa (KREDİ RİSKİ).

Dört harfli kısa bir kelime olan "bono" gördüğünüz gibi ayrıntılı bir yatırım aracı. İlerleyen yazılarımızda sade bir dil ve örneklerle anlatmaya devam edeceğiz.