Aslında Böyle Oluyor: Borsada Söz, Takasbank’ta Nişan, MKK’da Nikah!

Taksiye bindim. Gidiyoruz. Telefonumu kurcalıyorum. Taksici telefonda eşiyle konuşuyor. Anladığım, oğlanın düğünü olacakmış. Beni bıraktıktan sonra eve gidecekmiş. Konuşması bitti, kapattı. Sohbet açacak, kıpırdanıyor, göz ucuyla aynadan bana bakıyor ama bir türlü başlatamıyor. Onu daha fazla kıvrandırmadan ben giriyorum söze.

-              Hayırdır, düğün var galiba?

-              Sorma abi, aylardır uğraşıyoruz valla. Az kaldı ama. Bu hafta sonu yapıyoruz düğünü.

-              Allah mesut etsin.

-              Sağol abi. Sorması ayıp olmasın, ne işle meşgulsün abi?

-              Finans, borsa, yatırım.

-              Abi Allah mı gönderdi seni?

-              Yok, ben kendim geldim!

Gülüyoruz. Başlıyor anlatmaya. Küçüklüğünden beri eline para geçtikçe biriktirirmiş. Bazen küçük altın, bazen fon, bazen hisse senedi alırmış. Zorda kalmadıkça satmazmış. Oğlu da tutumluymuş, o da biriktiriyormuş. O yüzden düğün hazırlığı, ev bulma, ev kurmada hiç sorun yaşamamışlar.

-              Abi bir şey soracağım sana. Bu bizim bankada, aracı kurumda “MKK ücreti” diye bir para alıyorlar bizden. Kaç kere konuştum ama iade etmediler. Senin tanıdıkların varsa bir konuşsana bizim için. Belki iade ederler. Ne dersin?

-              MKK’nın ne olduğunu anlattılar mı?

-              Yok abi. “Yasal olarak kesmemiz gerekiyor.” dediler, o kadar.

-              O zaman ben sana anlatayım. Bak şimdi sen hisse senedi almışsın satmışsın, işi biliyorsun. Bir lot hisse aldığında ne oluyor? Emri giriyorsun. Borsaya gönderiyorsun. Satıcı varsa alıyorsun. İşlem bitiyor, değil mi?

-              Evet abi.

-              Hah işte, o işlemi yaptığın zaman hisseni almış olmuyorsun!

-              O ne demek abi? Kandırıyorlar mı bizi yani?

-              Yok. Kimse kimseyi kandıramaz, merak etme. Ama Borsa bir el sıkışma yeri. Alıcı gelip “ben bu fiyattan bu kadar hisse almayı kabul ediyorum.” diyor, satıcı da “ben bu fiyattan bu kadar hisseyi satmayı kabul ediyorum.” diyor, o kadar! O yüzden bu işlemi yapman hissenin henüz senin olduğu anlamına gelmiyor. Borsa, sadece alıcı ve satıcının birbirine söz verdiği bir yer. Senin anlayacağın, Borsa’da işlem yaptığında söz kesmiş oluyorsun.  

-              Eee, bizim hisseler ne oluyor o zaman abi?

-              İşlemi yaptığının akşamında Borsa bu işlemleri Takasbank ve MKK’ya bildiriyor. “Şu adam bu kadar aldı, bu adam bu kadar sattı.” diyor. Takasbank, kimin kime ne kadar borcu olduğunu, kimin kimden ne kadar alacağı olduğunu hesaplıyor. Bu bilgiler senin işlem yaptığın aracı kurumlara da gidiyor. Onlar da hangi müşterilerinin kimden ne kadar alacağını, kime ne kadar vereceğini görüp kendi sistemlerine işliyor. Ama bak, hala daha hisse senedi senin olmadı. Bir adım daha yaklaştın ama henüz senin hesabına geçmedi. Sadece senin söz kestiğinin bilgisi eşle-dostla paylaşıldı, iş biraz daha ciddiye bindi. Takasbank’ta nişan yapıyorsun diye düşün!

-              MKK ne yapıyor peki?

-              MKK, Türkiye’de hisse senedi, tahvil, bono, yatırım fonu olan herkesin kaydını tutar. Bak şimdi, Borsada işlem yaptın, bilgisi Takasbank’a gitti. Takasbank kimin kimden ne alacağı-vereceği olduğunu hesapladı, MKK’ya bildirdi. MKK da buna göre satıcının hesabından o hisseleri alır, alıcının hesabına koyar. İşte ancak o zaman hisse senedinin sahibi olursun. Yani MKK nikahın kıyıldığı yerdir. İşlem orada biter.

-              Valla şimdi anladım nasıl olduğunu abi. Ama biz bu parayı geri alamaz mıyız diyorsun yani?

-              Alamazsın, çünkü nasıl senin araban suyla çalışmıyorsa MKK da suyla çalışmıyor! Senin sahip olduğun varlıkları korumak, güvende tutmak için bir sürü iş yapıyor. Bunun karşılığında da üç-beş kuruş alıyor tabii. Borsa, Takasbank, MKK, hepimizin işlemleri düzgün yapılsın; malımız, varlığımız güvende dursun diye çalışıyor.

-              Sağol abi. Valla laflarken anlamadan gelivermişiz bile.

-              Öyle oldu hakikaten. Bak senin oğlanın düğünden girdik, nerelerden çıktık. Sözü, nişanı, nikahı anlattık ama düğünü nerede yapacağımızı konuşamadık! Hadi benim gitmem lazım şimdi. Gençlere ömür boyu mutluluklar dilerim. Allah bir yastıkta kocatsın!

Alparslan Budak