Çocuğunuzun Yaratıcılığını Geliştirmek İçin Scamper Tekniği

Dünya Ekonomi Forumunda (WEF) açıklanan 21. Yüzyıl eğitim becerileri neler olmalı, öğrenciler hangi yetkinliklerle donanmalı ki gelecekte kaybolacak mesleklerin yerine gelecek olanlara kolaylıkla nasıl uyum sağlasın?

Bu amaçla mesleki bilgiden ziyade öğrenmeyi, değişen koşulları doğru yönetmeyi kolaylaştıran, yaratıcılık ve yenilenme, eleştirel düşünme ve problem çözme, iletişim ve işbirliği gibi kişilerin öz yetkinliklerini geliştirmeyi amaçlayan bir eğitim sistemi kurgulanıyor.

Eğitim ailede başlar, okulda devam eder. Anne babalar değişen eğitim sisteminde çocuklarıyla iletişimlerini de tekrar bir gözden geçirmek durumunda.

Çocuklarınızla konuşmalarınız nasıl?

Onlarla sohbet ediyor musunuz?

Çocuğunuz size bir soru sorduğunda nasıl cevap veriyorsunuz?

Onun sorduklarıyla farklı bakış açılarını yakalamasını istemez miydiniz?

Siz bu sürece nasıl katkıda bulunabilirsiniz?

Sizlere SCAMPER yani Yönlendirilmiş Beyin Fırtınası yöntemiyle çocuğunuzla yaratıcı sohbetler yapabileceğiniz bir yöntem önermek istiyorum.

SCAMPER olarak kısaltılan bu teknik ilk olarak Alex Osborne (1953) tarafından geliştirilmiş sonra Bob Eberle (1971) tarafından çocukların sezgisel ve yaratıcı yeteneklerinin ortaya çıkmasını sağlamak amaçlanmıştır. Scamper, herbir basamağın baş harfinin birleşmesiyle oluşan bir teknik, açılımı ise şöyle:

S: Substitude (Yer değiştirme)

C: Combine (Birleştirme)

A: Adapt (Uyarlama)

M: Modify, Minify, Magnify (Değiştirme, küçültme, büyütme)

P: Put to other uses ( Başka amaçlarla kullanma)

E: Eliminate (Yok etme, çıkarma)

R: Reverse, Rearrange (Tersine çevirme ya da yeniden düzenleme)

Soru sormak hem sizin çocuğunuzla iletişiminizi devam ettirirken onların zihnini sürekli açık tutmasını ve olasılıklar dünyasının kapılarını açar. Sadece şu an mümkün olan neden sonuç ilişkileriyle değil, bambaşka bir zihin yapısıyla olayları düşünmesini ve kavramasını sağlar.

Peki, hangi sorularla çocuğunuzun daha iyi düşünmesini sağlarsınız?

Başlıyoruz…

Örnek konu: Çocuğunuzun çok sevdiği bir oyuncağı ele alalım. Mesela lego

Substitude (Yer değiştirme)

·      Legoları çok seviyorsun biliyorum. Şimdi seninle bir oyun oynayacağız. Legoların yerine başka ne gelebilir?

·      Başka hangi oyuncakla oynarsan böyle mutlu olursun?

·      Legolar hangi maddeden üretilebilir? Sence parçalar başka nasıl dizayn edilebilir?

·      Lego oynarken hangi kurallara bağlı kalıyorsun ve bunlar değiştirilebilir mi?

·      Legoları oyun haricinde başka nerelerde kullanabilirsin?

·      Legolara karşı olan duygularını değiştirebilir misin, eğer legolarla oynarken hissettiğin duygular değişseydi ne olurdu?

Combine (Birleştirme)

Bu aşamada birden fazla nesne ya da fikir sentezlenerek başka yaratıcı bir ürün ortaya çıkarılır.

·      Legolar ile hangi nesneleri, objeleri bir araya getirip birleştirebilirsin?

·      Bu legoları nasıl oynarsan maksimum parça ile ortaya farklı bir ürün çıkartırsın?

·      Kutu üzerinde görünen tasarım dışında bakış açını nasıl değiştirmelisin ki farklı bir ürün ortaya çıksın?

Adapt (Uyarlama)

·       Legoları başka bir amaca hizmet etmek için nasıl uyarlayabilir veya yeniden birleştirebilirsin?

·       Bu ürüne başka neler ekleyebilirsin? Legolardan yaptığın ürüne hangi oyuncakları ilave edersen ilk halinden daha farklı görünür? 

 Modify, Minify, Magnify (Değiştirme, Küçültme, Büyütme)

·       Legonun şeklini, görünümünü veya sana hissettirdiği duyguyu nasıl değiştirebilirsin?

·       Bu ürünü değiştirmek için neler ekleyebilirsin? Neler çıkartabilirsin?

·       Daha güzel görünmesi ya da kullanışlı olması için hangi parçasını veya neyi öne çıkarmalısın?

·       Yeni bir şey tasarlamak için bu ürünün hangi öğesini parlatarak, güçlendirebilirsin?

Put to other uses (Başka Amaçlarla Kullanma)

·       Bu legoyu oyun dışında başka bir yerde kullanabilir misin?

·       Bu legoları diğer arkadaşların nasıl oynayabilir ya da kullanabilir?

·       Yeni bir şey yapmak için bu ürünü nasıl geri dönüştürebilirsin?

·       Sence büyükler bu lego parçalarını nasıl kullanabilirler?

·       Bu oyunun parçalarının nasıl bir araya geldiğini bilmeseydin onları nasıl birleştirirdin?

Eliminate (Yok Etme, Çıkarma)

·       Bu legoları nasıl birleştirirsen daha kolay olur?

·       Bu parçalardan hangileri gerekli hangileri değil?

·       Oyunu en az parça ile nasıl kurabilirsin?

·       Legoların hangi özelliklerini, parçalarını veya kurallarını ortadan kaldırabilirsin?

·       Bunu nasıl daha küçük, daha hızlı, daha hafif veya daha eğlenceli hale getirebilirsin?

·       Bu ürünün bir parçasını aldın, aldığın o parça yerine ne koyardın?

Reverse, Rearrange (Tersine Çevirme ya da Yeniden Düzenleme)

·       Bu Legoları farklı bir sıralama ile yaparsan ne olur?

·       Şimdi de yapmaya çalıştığının tam tersini yapmaya çalışırsan ne olur?

·       Bu ürünün sırasını değiştirmek için ne yapabilirsin?

·       Hangi görevleri geri alabilir veya değiştirebilirsin?

·       Bu ürünü nasıl yeniden düzenleyebilirsin?

·       Sence legoların pozitif ve negatif yönü nedir?

Biliyorum uzun bir soru listesi oldu ama sorular sordukça çocuklarınızın zihni de soru üretmeye başlar ve bilinenin dışından bakarken hem yaratıcı problem becerilerinde hem de akademik başarılarında artış olur. Ben legolar üzerinden sizlere Scamper tekniğinin sorularını yazdım. Şimdi sıra sizlerde…

Mutlu Tatiller

E-mail: oznur@oznurkaraeloglu.com

instagram.com/oznurkaraeloglu